Sztuka jako schody ruchome - matura 2009 - test - PR.PDF - Testy maturalne - games4you

ARKUSZ ZAWIERA INFORMACJE PRAWNIE CHRONIONE

DO MOMENTU ROZPOCZĘCIA EGZAMINU!

dysleksja

Miejsce

na naklejkę

MPO-R1_1P-092

EGZAMIN MATURALNY

Z JĘZYKA POLSKIEGO

MAJ

ROK 2009

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 180 minut

Instrukcja dla zdającego

1. Sprawdź, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 14 stron.

Ewentualny brak zgłoś przewodniczącemu zespołu

nadzorującego egzamin.

2. Rozwiązania zadań zamieść w miejscu na to przeznaczonym.

3. Pisz czytelnie. Używaj długopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem.

4. Nie używaj korektora, a błędne zapisy przekreśl.

5. Pamiętaj, że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.

6. Możesz korzystać ze słownika poprawnej polszczyzny

i słownika ortograficznego.

7. Na karcie odpowiedzi wpisz swoją datę urodzenia i PESEL.

Nie wpisuj żadnych znaków w części przeznaczonej

dla egzaminatora.

Za rozwiązanie

wszystkich zadań

można otrzymać

łącznie

50 punktów

Część I – 10 pkt

Część II – 40 pkt

Życzymy powodzenia!

Wypełnia zdający

przed rozpoczęciem pracy

KOD

ZDAJĄCEGO

PESEL ZDAJĄCEGO

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Część I – rozumienie pisanego tekstu

Przeczytaj uważnie tekst, a następnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj

tylko na podstawie tekstu i tylko własnymi słowami – chyba że w zadaniu polecono inaczej.

Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteś proszona/y.

Sztuka jako schody ruchome

1. Był listopadowy wieczór, rok 1981. Posadzka w sali na parterze warszawskiej polonistyki

zaścielona była leżącymi pokotem śpiworami, ławki i krzesła zepchnęliśmy w kąt.

Rozmawialiśmy – być może o tym, kiedy skończy się nasz strajk i czy przypadkiem nie daliśmy

się bez sensu sprowokować władzom – a naszym słowom, które teraz odtwarzam, a raczej

wymyślam, bo nie zachowały się w pamięci, towarzyszyła muzyka, szemrząca z nastawionego

cichego radia. I ta muzyka stopniowo zwyciężała, pauzy między kolejnymi zdaniami robiły się

coraz dłuższe, polityczna gorączka gasła, w miarę jak potężniała melodia, rozmach smyczków

orkiestry symfonicznej. W końcu ktoś, zamiast podjąć wątek ustawy o szkolnictwie wyższym,

której podejrzanie długo nie stawiano pod obrady sejmu, zapytał: „Co to właściwie jest?”

I od tego momentu słuchaliśmy w napięciu, czy spiker odpowie na to pytanie. Na szczęście

odpowiedział i dzięki niemu ja też mogę po wielu latach odpowiedzieć: była to uwertura

Ryszarda Wagnera do opery Tannhäuser .

2. Sprawa wydaje mi się cokolwiek kłopotliwa: z całego strajku, w którym uczestniczyłem

na pierwszym roku studiów, najlepiej pamiętam tego Tannhäusera . A przecież miesiąc

przemieszkany na uniwersytecie obfitował w wiele dramatycznych epizodów: choćby nocny

niepokj, gdy dszły do ns wieści o rozbiciu strajku w Wyższej Szkole Pożarniczej

na Żoliborzu, czy burzliwe zebranie kończące nasz protest. Nie dostałem amnezji: o tym

wszystkim byłbym w stanie z grubsza opowiedzieć. Ale tamto zapoznawanie się z Wagnerem

moja pamięć odtwarza nieomal minuta po minucie. Jakby ono okazało się ostatecznie przeżyciem

najgłębszym, najważniejszym.

3. W wydziałowej bibliotece, piętro nad salą, w której nocowałem, mogłem wtedy przejrzeć

sobie kolejne tomy „Chimery” – jednego z najpiękniejszych czasopism, wydawanych

kiedykolwiek po polsku. „Chimera”, redagowana, jak wiadomo, przez Zenona Przesmyckiego

Miriama, ukazywała się w Warszawie w latach 1901–1907. Kolejne numery przynosiły

tłumaczenia z literatury francuskiej i belgijskiej, a też chińskiej i japońskiej; reprodukcje grafik

czeskich symbolistów i Albrechta Dürera; prozę Berenta i Przybyszewskiego, wiersze Leśmiana,

Komornickiej i Micińskiego, wreszcie utwory zmarłego poety, którego redaktor „Chimery”

wydobył z zapomnienia, a który nazywał się Cyprian Norwid. W okresie, kiedy powstawały

te edytorskie cudeńka – papier żeberkowy, czcionka zamówiona specjalnie dla pisma, bibułka

do przekładania stron z reprodukcjami, importowana z Japonii – w Warszawie, jak w wielu

innych miastach zaboru rosyjskiego, wybuchły strajki, ulicami maszerowały manifestacje,

organizowano zamachy terrorystyczne, krótko mówiąc: rozegrała się rewolucja 1905 roku.

Na „Chimerze” nie odcisnęła ona najmniejszego piętna. Kiedy zachwiała rytmem produkcyjnym,

redaktor Miriam na prawie rok zawiesił pracę, a potem podjął ją, bezkompromisowo

nie naruszając ciągłej numeracji pisma – i dziś nie sposób ustalić z pewnością, w którym miejscu

kilku tomów miesięcznika należałoby zaznaczyć tę przerwę. Sztuka była dla Miriama ważniejsza

niż polityka. Unosiła się nad ludzkimi głowami, zmuszając do spojrzenia w górę, ponad

rzeczywistość walki o skrócenie dnia roboczego i o wprowadzenie języka polskiego do szkół

i urzędów.

4. Taką postawę nazywamy eskapizmem, a ja dziś nie czuję do niej sympatii. A jednak

przyznam: kiedy zdarza mi się słyszeć narzekania krytyków, że polska literatura nie wydała

po 1989 nowego Przedwiośnia albo że brak w niej zachęty do budowania w Polsce kapitalizmu,

lub że nie zajmuje się ona rozliczeniami dekomunizacyjno-lustracyjnymi, budzi się we mnie bunt.

Zapewne nie we mnie jednym. W wierszu, datowanym na rok 1981, pisał Marcin Świetlicki:

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Dlaczego twój niepokój tak obraca się

wokół wyrazów: więzienie, powstanie,

zachód, wschód, wolność, wyżywienie,

dostęp do tego-tamtego, więźniowie

polityczni?

To są małe wyrazy, to są wyrazy najmniejsze,

dlaczego właśnie o nie zawadza twój język? […]

5. Kiedy myślę o strajkowym doświadczeniu z Wagnerem, mam wrażenie,

że eksperymentalnie potwierdzało ono intuicję Świetlickiego. Uwertura do Tannhäusera

otwierała przecież perspektywę, w której opóźnienie w uchwalaniu ustawy o szkolnictwie

wyższym czy nieprawidłowości przy wyborze rektora WSI w Radomiu (a właśnie te dwie sprawy

sprowokowały nasz strajk) okazywały się kwestiami relatywnie małymi. Chciałoby się

powiedzieć: tak właśnie wieczność i wartości absolutne – na przykład piękno muzyki – wpływają

na sprawy doczesne: niwelują ich znaczenie do zera.

6. Przypominam sobie to wszystko w związku z problemem teraźniejszym i osobistym.

Wielbiciel Tannhäusera i „Chimery” z jednej strony, a niegdysiejszy strajkowicz i publicysta

z drugiej walczą bowiem o mnie, a ja staram się ich jakoś zharmonizować, skoro obydwaj

są do pewnego stopnia mną.

7. Co zostaje z książek czy filmów, które bez reszty zajmują się naszym życiem

rzeczywistym, bezpośrednio danym? Dzieło jest przecież jak list w butelce rzuconej w bezkresny

ocean przestrzeni i czasu. Ma wchodzić w dialog z ludźmi odległymi od nadawcy tego

osobliwego, otwartego na nowe znaczenia komunikatu. Pozbawione u swoich podstaw

dotkliwego, konkretnego doświadczenia, robi się zimne i bezkrwiste – pisałem już o tym nieraz.

Ale odcięte od pytań ostatecznych, uniwersalnych, zamienia się w agitkę, uwikłaną w dodatku

w gwałtowne i nie zawsze usprawiedliwione reakcje nerwowe na to, co wzburza nas na co dzień,

i czego może niebawem nie będziemy dokładnie pamiętać.

8. Żeby uwierzyć w autonomię sztuki, żeby zobaczyć jej kruchą suwerenność, trzeba

wyznaczyć jej punkt odniesienia i przestrzeń, w której sztuka okazuje się niezastąpiona i sama

również niczego nie zastępuje. Kiedy próbuję opierać się pokusie eskapizmu z jednej,

a medialno-politycznej nerwicy z drugiej strony, przychodzi mi na myśl obraz schodów

ruchomych, na przykład tych, które prowadzą z warszawskiej Trasy W-Z na plac Zamkowy,

nieopodal (co dla mojego wyobrażenia decydujące) kościoła świętej Anny.

9. Chciałbym widzieć sztukę właśnie jako schody ruchome, przewożące z niższego poziomu

na wyższy. Z poziomu polityki – rozumianej jako troska o doczesne dobro wspólne – na poziom

szeroko pojętej religii – rozumianej jako troska o miarę ostateczną naszego życia. Mają dwa

punkty zaczepienia, dolny i górny, ale ich rola ujawnia się pomiędzy .

10. Wydaje mi się, że polityka, domagająca się od sztuki służby (to jest skupienia się

na aktualnym kształcie naszego życia publicznego), zapętla bieg schodów: kiedy je opuszczamy,

jesteśmy w tym samym miejscu, z którego wyruszyliśmy. Ale też prawdą jest, że religia – czy

szerzej mówiąc, metafizyka – robiąca ze sztuki służkę, sprawia, że na pędzących w zawrotnym

tempie schodach nie utrzyma się żaden pasażer. Bo zapominać, gdzie się żyje, to udawać istotę

bezcielesną. Choć zapominać o wszystkim, co nie jest naszym aktualnym życiem, to zamykać się

w więzieniu chwili.

11. Być może uwertura do Tannhäusera pozostała dla mnie jednym z najważniejszych

utworów symfonicznych właśnie ze względu na okoliczności, w których po raz pierwszy

wysłuchałem jej świadomie. Wagner, wtedy, zrobił coś niezwykłego z naszym strajkowym

wieczorem. Nasz strajkowy wieczór zrobił coś niezwykłego z Wagnerem.

Jerzy Sosnowski, Sztuka jako schody ruchome, „ Więź”, 6/2006

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Zadanie 1. (1 pkt)

Wymień dwie dziedziny życia, których wzajemne relacje autor czyni głównym przedmiotem

swoich rozważań.

.......................................................................................................................................................

Zadanie 2. (1 pkt)

W jaki sposób muzyka wpłynęła na strajkujących (akapit 1)?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)

Podaj przykład występującej w tekście opozycji: góra – dół. Wyjaśnij symboliczne znaczenie

elementów tworzących wskazaną opozycję.

przykład:

symboliczne znaczenie:

góra:

opozycja

przykład:

symboliczne znaczenie:

dół:

Zadanie 4. (1 pkt)

Nazwij dwa środki językowe zastosowane przez autora w celu podkreślenia subiektywizmu

jego wypowiedzi. Każdy z nich zilustruj jednym przykładem zaczerpniętym z tekstu.

.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z języka polskiego

Poziom rozszerzony

Zadanie 5. (1 pkt)

Wypisz z tekstu i nazwij dwa środki artystyczne, którymi posłużył się autor, by nadać swojej

wypowiedzi funkcję estetyczną (poetycką).

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6. (2 pkt)

Podaj przykład posługiwania się przez autora konkretem w celu zbudowania uogólnienia.

Konkret:

......................................................................................................................................................

Uogólnienie:

.......................................................................................................................................................

Zadanie 7. (1 pkt)

Jaką funkcję, zdaniem autora, powinna pełnić sztuka?

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8. (2 pkt)

Co, zdaniem autora, jest zagrożeniem dla suwerenności sztuki? Wymień dwa zagrożenia.

Zagrożenie 1.

.......................................................................................................................................................

Zagrożenie 2.

.......................................................................................................................................................

Sztuka jako schody ruchome - matura 2009 - test - PR.PDF

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: