Uczę się z Ekoludkiem-program edukacji wczesnoszkolnej.pdf

(740 KB) Pobierz
Microsoft Word - program wczesnoszkolny_pop_01_06.doc
PROGRAM
EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ
w klasach I-III
szkoły podstawowej
UCZĘ SIĘ Z EKOLUDKIEM
Opracowanie:
mgr Halina Pięta
mgr Dominika Orzechowska
mgr Iwona Tolak
dr hab. Magdalena Stępień
SPIS TREŚCI
Wstęp ……………………………………………………………………………………
4
I.
Założenia programu ……………………………………………………………
5
II.
Podstawy pedagogiczno-psychologiczne i filozoficzne programu ………..
8
III. Model programu ………………………………………………………………..
9
IV. Plan nauczania w klasach I – III ………………………………………………
11
V.
Zadania i cele kształcenia ……………………………………………………..
12
VI. Podstawowe kompetencje uczniów zdobywane w trakcie kształcenia
1. Klasa I …………………………………………………………………
13
3. Klasa III ………………………………………………………………
43
VII. Płaszczyzny integrujące treści kształcenia ……………………………………
58
VIII. Metody i formy realizacji programu ……………………………………………
60
IX. Metody sprawdzania i oceniania osiągnięć edukacyjnych uczniów …………
65
X.
Uwagi o realizacji programu ……………………………………………………
66
XI. Wykaz lektur dla klas I – III ……………………………………………………
67
Bibliografia ………………………………………………………………………………
69
3
2. Klasa II ………………………………………………………………..
29
WSTĘP
Punktem wyjścia do opracowania programu „Uczę się z Ekoludkiem” była podstawa
programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych z 23 grudnia 2008 r. obniżająca
obowiązek szkolny do sześciu lat.
Wiek XXI to okres przemian społecznych, naukowych i informacyjnych, które mają
znaczący wpływ na edukację. Wskazują na konieczność ciągłej modernizacji kształcenia
i nowego spojrzenia na edukację dzieci najmłodszych, których rozwój staje się coraz bardziej
dynamiczny. Są to dzieci, które szybciej się rozwijają i szybciej się uczą, potrafią wcześniej
czytać i pisać, i również, jak potwierdzają badania, szybciej osiągają właściwy poziom
dojrzałości szkolnej. Dlatego wcześniejsza nauka w szkole da sześciolatkowi większe
możliwości rozwoju.
Obniżenie obowiązku szkolnego, tak jak w większości krajów Europy do sześciu lat,
jest u nas potrzebne i korzystne. Wymaga to wielu przedsięwzięć, działań i zmian
organizacyjnych, w tym również programów nauczania, które uwzględnią możliwości
sześciolatków i stworzą im odpowiednie warunki do nauki i zabawy.
Proponowany program umożliwia w pełni realizację celów i zadań edukacji
wczesnoszkolnej. Zakłada organizację procesu edukacyjnego umożliwiającego opartą na
edukacji przedszkolnej i łagodne przejście z kształcenia całościowego do nauczania
przedmiotowego w wyższych klasach szkoły podstawowej.
Zgodnie z programem edukacji wczesnoszkolnej, zasadniczym celem jest
wspomaganie dziecka w rozwoju intelektualnym, emocjonalnym, społecznym, fizycznym,
estetycznym i etycznym, aby dziecko na miarę swoich możliwości było przygotowane do
życia zgodnie z samym sobą, ludźmi i przyrodą.
łównym wyznacznikiem doboru treści zawartych w programie są ściśle
zdefiniowane w podstawie programowej standardy wiedzy i umiejętności wymagane po
klasie pierwszej i na koniec I etapu edukacyjnego oraz wskazanie, że edukacja na tym
poziomie ma być przyjazna, radosna i przeplatana zabawą.
Program „Uczę się z Ekoludkiem” na wstępie wyjaśnia podstawy pedagogiczno-
-psychologiczne i filozoficzne, które wyznaczyły jego konstrukcję i dobór treści
merytorycznych. Treści ujęte w układzie spiralnym i otwartym wzajemnie się przenikają
i uzupełniają.
Kolejne rozdziały prezentują ogólne cele i zadania kształcenia zintegrowanego,
kompetencje uczniów oraz zoperacjonalizowane cele edukacyjne. Tabele wskazują, co
uczeń wie, rozumie, potrafi wykonać, umie zastosować w odniesieniu do proponowanych
zakresów treści w każdym roku nauki.
Program wskazuje nie tylko to, czego uczyć, ale również jak uczyć. Wśród podanych
metod kształcenia akcentuje proces dochodzenia uczniów do wiedzy, a procedury osiągania
celów stanowią ogólne opisy czynności uczniów i nauczyciela w dążeniu do ich realizacji.
Przedstawiony program „Uczę się z Ekoludkiem” ma charakter otwartego procesu
edukacyjnego, ukierunkowanego na pełny rozwój ucznia, kształtowania jego umiejętności
i postaw zależnych od indywidualnych predyspozycji i uzdolnień.
W programie znajdziemy również opis założonych osiągnięć edukacyjnych uczniów
i propozycje ich pomiaru.
4
I. ZAŁOŻENIA PROGRAMU
1. Podstawowym założeniem programu „Uczę się z Ekoludkiem” jest wspomaganie
wielokierunkowego rozwoju dziecka oraz umożliwianie mu całościowego poznawania
świata przy akcentowaniu jego twórczej postawy i wielostronnej aktywności rozwijającej
wszystkie sfery osobowości. Dążymy do tego, aby aktywność dziecka była różnorodna,
angażująca wyobraźnię, myślenie, emocje i działanie. Tylko tak zdobywana wiedza jest
trwała i uwewnętrzniona.
2. Edukacja na tym etapie głównie skupia się na emocjonalno-motywacyjnej stronie
osobowości. Polega na kształceniu stosunku dziecka do świata i ludzi, i odwołuje się do
uniwersalnych relacji z otaczającą rzeczywistością – z przyrodą, społeczeństwem,
kulturą, nauką i techniką.
3. Dziecko rozwija się poprzez stałe, dynamiczne i wzajemne relacje ze swoim bliższym
i dalszym środowiskiem. Nie jest to wyizolowane środowisko społeczne czy przyrodnicze.
”Naprawdę środowisko życia na Ziemi jest wielostronnie powiązaną całością. Prawie
nigdzie nie ma już przyrody, która nie byłaby zmieniona przez człowieka. Nie ma też
takiego elementu świata ludzkiego, który byłby całkowicie oderwany i niezależny od
przyrody”. 1 Zadaniem edukacji jest „przywrócenie równowagi pomiędzy przyrodniczym
i ludzkim wymiarem istnienia człowieka”, ich wzajemne powiązanie, rozumienie
złożoności i troska o wspólne dobro. W tym kontekście będziemy używać pojęcia
edukacja przyrodnicza i ekologiczna. Jest ona mocno zaakcentowana, zarówno w
celach, jak i w zadaniach szkoły zawartych w podstawie programowej. Dlatego
„rozbudzanie potrzeby kontaktu z przyrodą” jest obszarem priorytetowym w programie
„Uczę się z Ekoludkiem”.
4. Dziecko żyje i rozwija się w swoim otoczeniu, w nierozerwalnym związku ze swoim
otoczeniem. „Ja – przeżywam i doświadczam świat wokół mnie” – to główne założenie
interaktywnego modelu przyrodniczo-ekologicznego rozwoju dziecka, wprowadzonego
przez Uriego Bronfenbrennera 2 , a rozwijanego przez wielu pedagogów, zgodnie z którym
dziecko „zanurzone” w swoim bliższym i dalszym środowisku przyrodniczo-społecznym
rozwija się poprzez stałe, dynamiczne i wzajemne relacje. Te wzajemne relacje ilustruje
model teoretyczno-metodyczny omawianego programu.
1 E. Pytlak, H. Waszkiewicz (2002) w: Problemy teorii i praktyki, M. Żytko (red.), Wydawnictwo Akademickie
ŻAK , s.66
2 A. Brzezińska (2000), Psychologia wychowawcza , w: Strelau (red), Psychologia, Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne
5
Zgłoś jeśli naruszono regulamin