ADHD (nadpobudliwość, zaburzenia hiperkinetyczne, minimalne dysfunkcje mózgu, zaburzenie z deficytem uwagi)-ograniczona zdolność hamowania zachowań CECHY: nieuzasadniona rozwojowo nieumiejętność skupienia uwagi, impulsywność i nadruchliwość, mające swój początek przed ukończeniem 7lat
diagnoza ADHD (DSM)- zanim rozpozna się ADHD należy stwierdzić 3 rodzaje problemów:
a) Nieuwaga (co najmniej 6 objawów przez min 6m-cy )
· Często nie zwraca uwagi na szczegóły lub popełnia błędy z niedbałości w trakcie pracy szkolnej lub podczas innej aktywności
· Często ma trudności z utrzymaniem uwagi podczas rozmów lub zabaw
· Często wydaje się, że nie słucha tego co się do niego mówi
· Często nie stosuje się do poleceń i nie kończy pracy szkolnej lub prac domowych
· Często ma trudności z organizowaniem swoich zadań lub zajęć
· Często unika lub wykazuje silną niechęć do wykonywania zadań wymagających wytrwałego wysiłku umysłowego
· Często gubi rzeczy niezbędne do wykonywania zadań
· Często łatwo rozprasza się pod wpływem zewnętrznych bodźców
· Często jest roztargniony w trakcie codziennych aktywności
b) Impulsywność- jest to działanie bez zastanowienia. (co najmniej 1 objaw przez 6m-cy)
· Często wyrywa się z odpowiedzią zanim pytanie zostanie do końca sformułowane
· Często ma trudności z doczekaniem się swojej kolejki
· Często przerywa lub przeszkadza inny
c) Nadruchliwość (co najmniej 3 przez 6 m-cy)
· Często niespokojnie porusza rękami lub stopami, albo wierci się na krześle
· Często opuszcza miejsce w sytuacjach, w których wymagane jest pozostanie na miejscu
· Często biega lub wspina się bez potrzeby, w sytuacjach w których jest to niewłaściwe
· Często ma trudności ze spokojnym bawieniem się lub odpoczynkiem
o Początek zaburzenia nie później niż 7 lat
o Dzieci z ADHD są mniej podporządkowane rodzicom i okazują im więcej sprzeciwu niż dzieci nie cierpiące na ADHD. Zazwyczaj wraz z ADHD współwystępują inne zaburzenia, np. trudności w uczeniu się, problemy z agresją
Rozpoznanie ADHD u dziecka obejmuje kilka oddzielnych ocen (DSM):
-oceny zachowań dziecka przez rodziców i nauczycieli
- wywiady z dzieckiem, rodzicami i nauczycielami
-psychologowie dokonują obserwacji zachowań dziecka w pewnych sytuacjach
-psychologowie dają dziecku do wykonania pewne zadania
PRZYCZYNY ADHD
a) Czynniki genetyczne
b) Uszkodzenia i dysfunkcje mózgu
c) Dieta i substancje toksyczne
d) Czynniki środowiskowe
o Predyspozycje biologiczne+ czynniki środowiskowe
PRZEBIEG ADHD
§ Diagnoza ADHD powinna być stawiana na podstawie oceny czy zachowania dziecka są odpowiednie dla jego wieku
§ U blisko połowy dzieci z ADHD problemy z koncentracją uwagi i związane z nimi trudności społeczne i szkolne utrzymują się do wieku dorastania a nawet do dorosłości
LECZENIE ADHD
a) Środki farmakologiczne
-substancje pobudzające (jeśli są odpowiednio dawkowane mają wpływ koncentrujący, poprawia się wykonanie wielu rozmaitych zadań poznawczych) skutki uboczne- lęk, bezsenność, drażliwość, spadek wagi, podwyższenie ciśnienia krwi, okazjonalne tiki nerwowe
b) Programy psychospołeczne stosujące strategie behawioralne i poznawczo-behawioralne
- uczenie dzieci umiejętności niezbędnych dla koncentracji uwagi, podejmowania samokontroli i zmniejszania lub lepszego modulowania nadmiernej aktywności ruchowej
- trening dla rodziców.
Zaburzenie lękowe- Strach i lęk są silne, długotrwałe i przeszkadzają w normalnym funkcjonowaniu.
Może prowadzić do poważnych zakłóceń w życiu dorosłym i jest jednym z najczęstszych emocjonalnych zaburzeń okresu dzieciństwa. To, czy zachowania dziecka są czy też nie są oznakami zaburzenia psychicznego, należy oceniać w odniesieniu do kultury oraz w odniesieniu do częstotliwości takich samych zachowań wśród dzieci niezaburzonych
Zespół uogólnionego lęku- nierealistyczny i nadmierny lęk i niepokój które nie są powiązane z żadną konkretną sytuacją czy zewnętrznym stresem
· Dzieci martwią się jak będą cenione w przyszłości, niepokoją je społeczne kontakty, aktywność rodzinna, sport, kwestie zdrowia, martwią się o to, co może zdarzyć się jutro a nawet za godzinę
· Napięcie, nerwowość, poczucie „znajdowania się na krawędzi”
· Nadmierny i nierealistyczny lęk występuje min 6 m-cy przez większość dni, jest odczuwany jako trudny do opanowania i wiąże się z występowaniem niepokoju, drażliwości, trudności w koncentracji, napięciem mięśniowym, problemami ze snem
Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD)-powracające obsesje lub kompulsje które są czasochłonne, powodują cierpienie i prowadzą do pogorszenia się funkcjonowania jednostki
· Obsesje to uporczywie powracające, niepożądane i narzucające się myśli lub wyobrażenia, które odbierane są jako bezsensowne i niestosowne oraz powodują wyraźny lęk, częste tematy obsesji to zanieczyszczenie, zakażenie i brud, przemoc, urazy ciała lub tematy religijne
· Kompulsje to powtarzające się zachowania, których głównym celem jest zmniejszenie lęku lub cierpienia, często spotykane rytuały kompulsyjne to mycie się, porządkowanie lub układanie
Lękowe zaburzenie separacyjne- niewłaściwy dla danego etapu rozwoju nadmierny lęk związany z oddzieleniem od domu lub od osób, do których dziecko jest przywiązane. Muszą występować co najmniej 3 symptomy przez 4 lub więcej tygodni:
· Powtarzające się silne cierpienie w sytuacji kiedy dochodzi do rozdzielenia dziecka z domem lub osobą do której dziecko jest najmocniej przywiązane
· Uporczywe i nadmierne obawy, że jakieś nieszczęśliwe zdarzenie spowoduje rozdzielenie z osobą do której dziecko jest najmocniej przywiązane
· Trwała niechęć lub odmowa chodzenia do szkoły z powodu lęku przed rozłąką
· Trwały i nadmierny lęk lub niechęć do przebywania w domu samemu lub bez towarzystwa osoby, do której dziecko jest najmocniej przywiązane, albo bez towarzystwa znaczących dorosłych w innych miejscach
· Trwała niechęć lub odmowa zasypiania bez obecności w pobliżu osoby, do której dziecko jest najmocniej przywiązane lub odmowa spania poza domem
· Powtarzające się koszmary senne na temat rozłąki
· Powtarzające się skargi na objawy fizyczne w sytuacji w której zachodzi lub spodziewana jest rozłąka z głównym obiektem przywiązania
· Trwała i nadmierna obawa o utratę osoby, do której dziecko jest najmocniej przywiązane, lub obawa o to że spotka ją coś złego
Fobia szkolna- polega na lęku i unikaniu ograniczającym się do środowiska szkolnego. Dzieci boją się szkoły, czują się dobrze w każdym innym środowisku poza środowiskiem szkoły
DIAGNOZOWANIE ZABURZEŃ LĘKOWYCH U DZIECI
a) Miary o charakterze samoopisu (istnieje kilka skal)
- Inwentarz Stanu- Cechy Lęku dla Dzieci (zawiera 20 pozycji mierzących stan pobudzenia lękowego oraz lęk rozumiany jako cecha osobowości)
- Poprawiona Skala Jawnego Lęku u Dzieci (służy do oceny 3 czynników składających się na lęk: fizjologiczny lęk, martwienie się i nadwrażliwość oraz koncentracja-strach)
-Wielowymiarowa Skala Lęku u Dzieci ( składa się z 39 propozycji, oceniających symptomy fizyczne, lęk społeczny, unikanie niebezpieczeństw i obawy separacyjne)
b) strukturalizowane wywiady diagnostyczne
-przeprowadza się 2 oddzielne wywiady-jeden z dzieckiem, drugi z rodzicem
c) oceny dokonywane przez rodziców i nauczycieli
-Lista Zachowań Dziecka (CBCL)- zawiera pozycje służące ocenie emocjonalnego cierpienia związanego z lękiem. Zawiera dane normatywne, z którymi porównywane są oceny danego dziecka. Oceny rodziców są podstawą wyniku obliczenia dla danego dziecka, a wynik ten może być porównywany z danymi normatywnymi. Porównanie to pozwala określić czy wyniki dziecka znajdują się w zakresie normy czy poza nimi
PRZYCZYNY ZABURZEŃ LĘKOWYCH
a) Predyspozycje genetyczne
b) Zaburzenia psychiczne rodziców
c) Wczesne urazy
d) Przeszłe doświadczenia związane z rozwojem poznawczym i uczeniem się zachowań
-osoby takie interpretują swój świat społeczny w sposób prowokujący lęk
e) Wzajemne relacje w rodzinie i z rówieśnikami
LECZENIE
a) Psychospołeczne programy terapii-dla dzieci z zespołem uogólnionego lęku-dzieci są najpierw uczone jakie są ich niepożądane reakcje emocjonalne, poznawcze i behawioralne, a następnie uczone są strategii kontrolowania pobudzenia. Pomaga dziecku rozpoznawać jakie myśli wzbudzają ich lęk, uczy je reakcji relaksacyjnych i strategii jakimi mogą się posługiwać aby łagodzić stan pobudzenia stresowego
b) terapia behawioralna- Fobia szkolna-uczy się dzieci strategii radzenia sobie, doświadczają konsekwencji własnych zachowań
c) leki przeciwdepresyjne-leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych
Zaburzenia zachowania- wiążą się z powtarzającym się i trwałym wzorem zachowań, w kórych naruszane są prawa innych osób lub normy społeczne. W ciągu 12 m-cy muszą wystąpić przynajmniej 3 z wymienionych niżej kryteriów zachowań (DSM)
a) Agresja w stosunku do ludzi i zwierząt
-częste znęcanie się, grożenie lub zastraszanie innych
-częste wszczynanie bójek
-użycie broni która może spowodować poważne uszkodzenia ciała
-fizyczne okrucieństwo wobec ludzi/zwierząt
-dokonanie kradzieży połączonej z konfrontacją z ofiarą
-zmuszanie kogoś do czynności seksualnych
b) niszczenie mienia
-umyślne podłożenie ognia z zamiarem spowodowania znacznych szkód
-umyślne niszczenie cudzej własności
c) oszustwo lub kradzież
-włamanie do cudzego domu, budynku lub samochodu
-kłamstwa w celu zdobycia dóbr lub przysług albo uniknięcia zobowiązań
-kradzież przedmiotów o istotnej wartości, niepołączona z konfrontacją
d)poważne naruszenie zasad:
-częste niewracanie na noc do domu, pomimo zakazu rodziców
-co najmniej dwukrotne nocne ucieczki z domu podczas mieszkania z rodzicami
-wagarowanie (zaczynające się poniżej 13 lat)
Zaburzenie opozycyjno-buntownicze -obejmuje wzory zachowań negatywistycznych, wrogich i buntowniczych, trwające co najmniej 6 m-cy. Główną cechą tego zaburzenia jest przeciwstawianie się. Postawienie diagnozy wymaga dowodów wskazujących, że u danej osoby występuje pewien wzór zachowania (trwający 6 m-cy) w czasie którego pojawiają się cztery z następujących zachowań:
- często traci panowanie nad sobą
- często kłóci się z dorosłymi
- często łamie ustalone zasady lub odmawia stosowania się do wymagań dorosłych
- często umyślnie irytuje ludzi
- często oskarża innych o popełnianie błędów lub niewłaściwe zachowanie
-często jest drażliwy lub łatwo irytują go inni
- często jest rozgniewany lub urażony
- często jest złośliwy i mściwy
PRZYCZYNY:
a) Indywidualne cechy dziecka
-dzieci z deficytami poznawczymi- brak im umiejętności rozwiązywania problemów, maja większą skłonność do wymyślania rozwiązań, ocenianych przez innych jako agresywne
-zniekształcenia poznawcze w myśleniu o interakcjach społecznych- jeśli sytuacja jest niejednoznaczna, skłonne są przypisywać innym negatywne intencje
b) Rodzice dziecka i wzorce interakcji między dzieckiem a rodzicem
-dewiacja u rodziców, odrzucenie dziecka i stosowanie środków represji u rodziców, brak kontroli zachowań dzieci lub brak nadzoru, konflikty w małżeństwie i rozwód, alkoholizm, małe umiejętności wychowawcze rodziców
c) Czynniki genetyczne
PRZEBIEG ZABURZENIA ZACHOWANIA
- najbardziej kłopotliwą cechą zaburzenia zachowania jest jego trwałość w czasie: wczesne objawy zaburzenia zachowania u dziecka powiązane są z późniejszą agresją, antyspołecznym zachowaniem i innymi problemami w wieku dorosłym
-związek między zaburzeniem zachowania w dzieciństwie a antyspołecznymi zachowaniami w dorosłości uzależniony jest od wielu czynników, wystepowanie tego zaburzenia jest informacją pozwalającą przewidzieć występowanie wielu różnorodnych późniejszych problemów z przystosowaniem się
a) Behawioralnie ukierunkowany trening dla rodziców
-uczy się bezpośrednio rodziców radzenia sobie ze swoimi dziećmi
-rodzina razem z terapeutą ustala cele terapii, formułując je w kategoriach zmian określonych zachowań
-terapia może doprowadzić do poprawy funkcjonowania dzieci, zmniejszenia antyspołecznych zachowań i stałej poprawy przez co najmniej krótki okres po terapii
b) Terapia poznawczo-behawioralna dla samych dzieci
-ma na celu nauczenie dziecka powstrzymywania impulsywnego działania, zastanawiania się i podejmowania próby refleksyjnego rozwiązania problemu przed podjęciem działania
- terapeuta wyznacza dzieciom zadania domowe, które muszą wykonać poza sesją terapii, stwarza możliwości ćwiczenia nowych umiejętności w prowokujących złość sytuacjach i nagradza za dokonane postępy
c) Terapia odnosząca się do interakcji między dzieckiem a rodzicem
Autyzm- całościowe zaburzenie rozwoju, podstawową cechą jest niezdolność dziecka do nawiązywania normalnych relacji z innymi ludźmi ujawniająca się od początku życia. Powinno występować co najmniej 6 objawów z kategorii wymienionych poniżej, początek choroby musi nastąpić przed ukończeniem 3 r.ż
a) Jakościowe upośledzenie interakcji społecznych
-wyraźne osłabienie posługiwania się wielorakimi zachowaniami niewerbalnymi, tj kontakt wzrokowy, mimika twarzy, pozycja ciała, gesty w celu regulowania interakcji społecznych
-brak kształtowania się związków z rówieśnikami, odpowiednich do etapu rozwoju
-brak spontanicznej potrzeby dzielenia z innymi radości, zainteresowań i dzielenia się osiągnięciami
-brak odwzajemniania społecznego lub emocjonalnego
b) jakościowe zaburzenia w porozumiewaniu się
- opóźnienie lub całkowity brak rozwoju języka mówionego u osób ze zdolnością mówienia
-wyraźne osłabienie zdolności nawiązywania lub podtrzymywania rozmowy z innymi występujące u osób ze zdolnością mówienia
-stereotypowe i powtarzające się posługiwanie się językiem lub język specyficzny
-brak zróżnicowanych, spontanicznych zabaw „na niby”
c) ograniczone, sztywne, powtarzające się i stereotypowe wzorce zachowań, zainteresowań i aktywności
- pochłonięcie jednym lub wiekszą liczbą stereotypowych i ograniczonych zainteresowań, nieprawidłowe pod względem intensywności i stopnia koncentracji
-wyraźnie kompulsywne przywiązanie do specyficznych, niefunkcjonalnych rutynowych czynności lub rytuałów
-powtarzajace się manieryzmy ruchowe, np. machanie rękami lub palcami, złożone ruchy całego ciała
-uporczywe zafascynowanie częściami przedmiotów
PRZYCZYNY
b) Zmniejszona aktywność mózgu
c) Choroby (wrodzona różyczka, stwardnienie guzowate, neurofibromatoza)
d) Uszkodzenia prenatalne lub zakłócenia rozwoju
PRZEBIEG: u niektórych osób z zaburzeniem autystycznym następuje poprawa jednak większość dzieci pozostaje w dorosłości nadal poważnie upośledzona i niezdolna do w pełni samodzielnego życia; ważne jest podjęcie wczesnych i intensywnych środków zaradczych; osoby autystyczne nie wchodzą w silne związki interpersonalne, ani nie rozwija się u nich zdolność takiego współdziałania społecznego które można określić jako normalne.
PROGRAMY TERAPEUTYCZNE
a) Programy dla rodziców
b) Programy mające na celu poprawę komunikowania się
c) Programy mające na celu zmniejszenie nasilenia zachowań destrukcyjnych i poprawę w zakresie socjalizacji
d) Programy behawioralne
-próbują leczyć deficyty behawioralne lub problemowe zachowania za pomocą wzmocnień, stosowanych w zależności od zachowania dziecka
ZESPÓŁ ASPERGERA- znaczne i długotrwałe zaburzenia w zakresie interakcji społecznych oraz powtarzające się wzorce zachowań i aktywności. Osoby takie rzadziej niż dzieci autystyczne przejawiają dewiacje w rozwoju mowy i porozumiewania się. Zaburzenie to częściej występuje u osób płci męskiej, w większości przypadków utrzymuje się przez całe życie.
Tiki- mimowolne, szybkie, powtarzające się stereotypowe ruchy ciała lub wokalizacje; wystepują nagle i nierytmicznie; zwykle trwają krótko; występują codziennie lub okresowo
Tiki ruchowe: szarpanie szyją i grymasy twarzy, gryzienie się, wąchanie przedmiotów,
Tiki wokalne: chrząkanie i „przeczyszczanie” gardła, powtarzanie dźwięków wydawanych przez innych
Zespół Tourette’a: -pojawia się po raz pierwszy ok. 7 r. ż
-w jakimś czasie choroby występują zarówno wielorakie tiki ruchowe jak i pojedyncze lub liczniejsze tiki głosowe
-tiki pojawiaja się wiele razy dziennie, prawie każdego dnia, okresowo przez ponad rok
-zaburzenie powoduje znaczne dolegliwości lub znaczące pogorszenie się funkcjonowania w dziedzinie społecznej, zawodowej lub w innym ważnym obszarze funkcjonowania
Zaburzenie nie jest bezpośrednim fizjologicznym skutkiem zażywania substancji psychoaktywnych lub wynikiem ogólnego stanu zdrowia
Koprolalia- polega na wypowiadaniu, wołaniu lub wykrzykiwaniu wulgarnych słów, występuje u ok. 1/3 pacjentów z zespołem Tourette’a
Moczenie mimowolne- występuje mimo braku zaburzeń urologicznych lub neurologicznych, jest powszechne wśród dzieci w wieku 3-5 lat, staje się problemem u dzieci starszych
Kryteria diagnostyczne moczenia mimowolnego (DSM)
- powtarzające się oddawanie moczu do łóżka lub w ubranie
-zachowanie to jest istotne klinicznie albo z powodu częstotliwości wystepowania co najmniej 2 razy w tygodniu przez 3 kolejne miesiące, albo z powodu występowania istotnego klinicznie dotkliwego cierpienia lub pogorszenia się funkcjonowania społecznego, szkolnego
-wiek co najmniej 5 lat
-zachowanie to nie jest wyłącznie fizjologicznym efektem zażywania substancji chemicznych ani nie jest spowodowane ogólnym stanem zdrowia
PRZYCZYNY MOCZENIA MIMOWOLNEGO:
-dziedziczenie genetyczne
-moczenie jako reakcja na pobudzenie podczas snu
-moczenie jako wyraz ukrytych konfliktów emocjonalnych
-mniejsza pojemność pęcherza
-nienauczenie się właściwej reakcji przystosowawczej na odczucie pełności pęcherza
- metoda „dzwonka i podkładki”, opiera się na zasadzie warunkowania klasycznego. Podczas snu dziecka pod prześcieradłem umieszcza się specjalne urządzenie, które po zmoczeniu uruchamia dzwonek. Dziecko budzi się i po oddaniu moczu w toalecie może wrócić do łóżka. Leczenie trwa 5-12 tygodni
-program „suche łóżko”- polega na stwarzaniu okazji do pozytywnych zwyczajów, budzeniu dziecka w ciągu nocy, ćwiczeniu kontroli nad zatrzymywaniem moczu oraz treningu całkowitej schludności
Kryteria diagnostyczne zanieczyszczania się kałem (DSM)
-powtarzające się mimowolne lub zamierzone wydalanie kały w miejscach do tego nieprzeznaczonych
-co najmniej jeden taki incydent w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące
-wiek co najmniej 5lat
-zachowanie to nie jest wyłącznie fizjologicznym efektem zażywania substancji chemi...
asia12krk