15 Nor∂urlandamálin me∂ rótum og fótum.pdf

Nor∂ur-

landamálin

me∂ rótum

og fótum

Ritstjóri Iben Stampe Sletten

Nord 2004: 11

Nor∂urlandamálin me∂ rótum og fótum

Nord 2004:11

ISBN 92-893-1040-5

Ritstjóri: Iben Stampe Sletten

Grafískur verkefnisstjóri: Kjell Olsson

Umbrot: Carl-H.K. Zakrisson, www.polytype.dk

Myndskµring: Ivar Gjørup, www.egoland.dk

Kort: John Fowlie/studio16a

Prentun: Akaprint A/S, Århus 2005

Fjöldi eintaka: 1000

Prenta∂ á umhverﬁsvænan pappír sem uppfyllir

norrænar kröfur um umhverﬁsmerkingar.

Printed in Denmark

Norræna rá∂herranefndin

Nor∂urlandará∂

Store Strandstræde 18

DK-1255 Kaupmannahöfn K

Sími

(+45) 3396 0200

Sími

(+45) 3396 0400

Bréfasími (+45) 3396 0202

Bréfasími (+45) 3311 1870

www.norden.org

Norræna rá∂herranefndin

Nor∂urlandará∂

Norræna tungumálasamstarfi∂

var stofnu∂ ári∂ 1971 sem sam-

starfsvettvangur ríkisstjórna

Nor∂urlanda. Rá∂herranefndin

leggur fram tillögur á πingum

Nor∂urlandará∂s, vinnur úr

samπykktum rá∂sins, gerir

Nor∂urlandará∂i grein fyrir

ni∂urstö∂um samstarfsins og

stjórnar starﬁnu á hinum ólíku

svi∂um. Umsjón me∂ sam-

ræmingu samstarfsins hafa

samstarfsrá∂herrar sem valdir

eru af ríkisstjórnum vi∂komandi

landa. Samsetning rá∂herra-

nefndarinnar er mismunandi

og ræ∂st af πví hva∂a málefni

er til me∂höndlunar.

var stofna∂ ári∂ 1952 sem

samstarfsvettvangur πjó∂πinga

og ríkisstjórna Danmerkur,

Íslands, Noregs og Svíπjó∂ar.

∏remur árum sí∂ar bættist

Finnland í hópinn. Fulltrúar

Færeyja og Grænlands eru

hluti landsdeildar Danmerkur

og fulltrúar Álands eru hluti

πeirrar ﬁnnsku. Í Nor∂urlanda-

rá∂i eiga sæti 87 fulltrúar.

Nor∂urlandará∂ tekur frum-

kvæ∂i, veitir rá∂gjöf og hefur

me∂ höndum eftirlit me∂

norrænu samstarﬁ. Starfsemi

Nor∂urlandará∂s fer fram á

Nor∂urlandará∂sπingum, í

forsætisnefnd Nor∂urlandará∂s

og í fastanefndum πess.

Ein af forsendum samstarfs

Nor∂urlandanna, πjó∂legs,

menningar-, efnahags- og

stjórnmálalegs, er skyldleiki

tungumálanna. Á vegum

Norrænu rá∂herranefndarinnar

starfar sérstakur stµrihópur

vi∂ samhæﬁngu og stjórn

tungumálasamstarfs Nor∂ur-

landa. Meginhlutverk hans

er eftirfarandi: 1) a∂ veita

Norrænu rá∂herranefndinni

og Nor∂urlandará∂i rá∂gjöf

er var∂ar málefni og stefnu

norrænna tungumála, 2) a∂

vera samstarfsvettvangur nor-

rænna málnefnda og sendikenn-

ara, 3) a∂ hafa yﬁrumsjón me∂

πverfaglegu styrktaráætluninni,

Nordplus – tungumál og bera

ábyrg∂ á framkvæmd hennar.

Stµrihópur um tungumálasam-

starf Norrænu rá∂herranefnd-

arinnar vinnur a∂ eftirfarandi

markmi∂um: A∂ efla innbyr∂is

skilning norrænna tungumála,

a∂ auka πekkingu á tungumál-

um Nor∂urlandanna, a∂ stu∂la

a∂ lµ∂ræ∂islegri stefnumótun

og vi∂horfum til tungumála

á Nor∂urlöndum og a∂ styrkja

stö∂u Nor∂urlandamála á

Nor∂urlöndum og utan πeirra.

Efni

Formáli

Netútgáfa á „Nor∂urlandamálin me∂ rótum og fótum“ /

Iben Stampe Sletten 11

Yﬁrlit yﬁr uppbyggingu netefnisins

Kynning á greinum

Norræn málsaga 13

Rætur nútímans í fortí∂inni 13

Fjölbreytileiki Nor∂urlanda 14

∏a∂ læra börnin sem fyrir πeim er haft – mállµskur nútímans

Enskan – ógn e∂a au∂lind? 16

Mál eru breytingum undirorpin – en hvert stefna πau?

Norræn tungumál a∂ fornu og nµju / Arne Torp

Nor∂urlandamálin: ∏rjár ættir – mörg mál

Indóevrópska málaættin

Ættartré∂ og norræn mál

Germanska málaættin 31

Germanska hljó∂færslan 32

Erf∂aor∂, tökuor∂ og a∂komuor∂ 33

Skandinavía: Mismunandi mál e∂a bara mállµskur?

Fjarlæg∂armál

Sta∂almál 40

Mállµskusamfella og sta∂almál innan germanska málsvæ∂isins

∏rjú e∂a ﬁmm mál? 43

Hvers vegna bókmál og nµnorska?

Norræn nútímamál

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: