Wykład został napisany 2 typami czcionki

- ta czcionka stanowi zapis na podstawie slajdów i notatek tegorocznego wykładu (rok 2008)

- ta czcionka stanowi uzupełnienie na podstawie wykładów z poprzednich lat, w których w mojej opinii istnieją fragmenty warte uwagi, zaś pominięte lub zapomniane w tegorocznych wykładach. Ich przydatność zależy od użytkownika.

Wykład 6                             20.10.2008

Wzór Cowlinga

Dd = (max dawka dla dorosłych * wiek dziecka w latach) / 24

Dd – dawka dla dziecka

Gdzie 24 stanowi umowny wiek dorosłego

Wzór Clarka:

Dd = (max dawka dla dorosłych * masa ciała dziecka)/70

Do 10 roku życia dawka podwójna niż u dorosłych

Do 7 lat 1,5 razy większa niż u dorosłych

Dawki te mają związek z metabolizmem

Wzór

Dd= (powierzchnia ciała dziecka [m2] * dawka dla dorosłego)/1,8

Gdzie 1,8 stanowi średnią powierzchnię ciała u osoby dorosłej o masie 70 kg i 170 cm wzrostu (wyrażonego w m2)

Tab. Maksymalne dawki jednorazowe i dobowe dla często stosowanych substancji leczniczych (doustna droga podania)

PROSZKI (Pulveres)

Proszki wg monografii zamieszczonej w FP VI , należą do stałych postaci leku. Tworzą je sypkie, homogenne cząstki o odpowiednim stopniu rozdrobnienia. Proszki przeznaczone są do użytku wewnętrznego (Pulveres perorales) lub do użytku zewnętrznego na skórę i błony śluzowe (Pulveres ad usum dermicum); mogą być również użyte do sporządzania roztworów i zawiesin. (proszki można też stosować do sporządzania płynów infuzyjnych)

Jeżeli postać leku stanowi jedna sproszkowana substancja lecznicza są to wówczas proszki proste (Pulveres simplices), jeżeli mieszanina sproszkowanych substancji leczniczych – to proszki złożone (Pulveres compositi).

Proszki do receptury (pulvis pro receptura) są to pojedyncze substancje lecznicze lub mieszaniny dwóch albo więcej, odpowiadających składem np. tabletkom, używane do sporządzania leków recepturowych.

Tab. Przykłady proszków złożonych z dwóch substancji

Proszki rozcieńczone (Pulveres triturati)

Do sporządzania proszków doustnych, w których przepisano substancje bardzo silnie działające lub proszki higroskopijne, można użyć wcześniej sporządzonych proszków rozcieńczonych (Pulveres triturati), nazywanych również rozcierkami.

Proszki rozcieńczone sporządza się przez roztarcie bardzo silnie działającej substancji leczniczej np. z laktozą w stosunku 1+1 (1:2); 1+9 (1:10); 1+99 (1:100). Rozcieńczenie musi być wyraźnie oznaczone na opakowaniu. Proszki rozcieńczone przygotowuje się w celu umożliwienia dokładnego odważania i dawkowania substancji bardzo silnie działających.

Proszki rozcieńczone używane do receptury:

Atropini sulfas trituratio                                          1:10

Strichnini nitras trituratio                                          1:10

Scopolamini hydrobomidum trituratio              1:100

Przykładem rozcierki przygotowanej w celu zmniejszenia higroskopijności proszku jest sproszkowany wyciąg suchy z pokrzyku z laktozą (Belladonnae extractum siccum trituratio 1:2)

Dawniej w recepturze aptecznej były również stosowane proszki mianowane (Pulveres titrati). Otrzymywano je z silnie działających surowców roślinnych, najczęściej zawierających glikozydy o działaniu nasercowym , przez doprowadzenie do ściśle określonego miana.

Olejkocukry (oleosacchara) są to mieszaniny olejków eterycznych z cukrem. Monografia tej postaci leku znajduje się w FP II (1937) i w FP III (1954), natomiast FP IV nie podaje już charakterystyki olejkocukrów. Aby przygotować olejkocukier używa się jedną kroplę olejku eterycznego na 2 g sproszkowanej sacharozy. Jednak w przypadku Aurantii exocarpii oleum (olejku naowocni pomarańczy), Aurantii floris oleum (olejku kwiatu pomarańczy), Myristicae aethereum oleum (olejku muszkatołowego) i Rosae oleum (olejku różanego) dodaje się jedną kroplę na 4g sacharozy. Jeżeli w recepcie przepisano mniej niż 2g olejkocukru, zawsze należy przygotować 2g, a użyć ilość potrzebną. Olejkocukry przyrządza się ex tempore i wydaje się w słoikach szczelnie zamkniętych.

Pulvis Magnesiae cum Rheo – proszek troisty wg FP IV

Syn. Pulvis pro infantibus; Pulvis Magnesiae compositus

Przygotowanie:

Magnesium carbonicum                             50,0 cz.

Radix Rhei                                                        20,0 cz.

Saccharosum                                                        30,0 cz.

Oleum Foeniculi                                          q.s.

Do miałko sproszkowanego cukru dodać kroplami olejek koprowy (na każde 2g sacharozy jedną kroplę olejku) i rozetrzeć w moździerzu. Zmieszać stopniowo z miałko sproszkowanym kłączem rzewienia i węglanem magnezowym.

Proszek troisty nie powinien być używany po upływie 3 miesięcy od daty wykonania. W czasie przechowywania zmiana barwy z żółtawej na różową.

Działanie: łagodnie przeczyszczające, zmniejszające wzdęcia, zobojętniające nadmiar kwasu solnego

Proszki musujące (Pulveres effervescentes) zawierają kwasy organiczne i węglany lub wodorowęglany. Po wprowadzeniu do wody wydzielają dwutlenek węgla. Mogą być dzielone lub niedzielone. Stosuje je się po uprzednim rozpuszczeniu lub zawieszeniu w wodzie.

Ze względu na sposób wykonania proszki dzieli się na

ª     Proszki dzielone

ª     Proszki niedzielone

Proszki niedzielone mogą być proste lub złożone, do użytku zewnętrznego (zasypki – Pulveres adspergendi) lub wewnętrznego.

ª      ściągające

ª      przeciwzapalne

ª      w ich skład nie mogą wchodzić substancje silnie i bardzo silnie działające

ª      mogą być stosowane do sporządzania roztworów, proszek musi zawierać substancję rozpuszczalną w wodzie

Proszki dzielone najczęściej stosowane są do użytku wewnętrznego. Mogą być przepisane dwoma sposobami, jako:

1. Prescriptio multiplicata
   Na recepcie podana jest ilość substancji leczniczej w jednym proszku oraz informacja ile takich proszków należy wykonać. W sposobie wykonania jest zapis D.t.d. (dentur tales doses – daj takich dawek)

Rp.

Codeini phosphatis                                          0,02

Papaverini hydrochloridi                             0,04

Metamizoli natrici              ...