WYKŁAD II – 19.11.2010
1. Złoża magmowe (intruzywne):
Do obydwu tych grup należą: siarczkowe rudy miedzi i niklu, rudy tytanomagnetytowe, rudy magnetytowe z apatytem, rudy platynowców.
Najczęściej złoża intruzywne związane są ze skałami zasadowymi oraz ultrazasadowymi.
Rudy te mają najczęściej formy sztokwerkowe (czyli minerały rudne są rozproszone w tle skalnym) albo budowę szlirową (czyli minerały rudne są rozmieszczone w formie większych skupień w skale macierzystej). Szliry mogą mieć wygląd soczewek mających kilkaset metrów długości i kilkadziesiąt grubości; szliry takie występują na Mazurach.
Skład mineralny rud: pirotyn, chalkopiryt, magnetyt, tytanomagnetyt, chromit, platyna rodzima, apatyt.
Złoża te występują zazwyczaj w skałach starych, krystalicznych, np. z platformy wschodnioeuropejskiej (Krzywy Róg na Ukrainie, Skandynawia, Mazury).
W północno-wschodniej części Suwałk, na głębokości ok. 600 m występuje znaczne nagromadzenie rud tytanomgnetytowych oraz ilmenitowych w anortozytach, pod pokrywą osadową, w formach właśnie szlirów albo sztokwerków. Utwory te zostały odkryte w latach 70-tych XX wieku, w połowie lat 80-tych została wykonana dokumentacja geologiczna złóż. Wielkie w tym zasługi prof. Wacława Ryki, który ocenił i określił zasoby złoża, które okazało się nadające do eksploatacji. Wydobycia jednak nie podjęto ze względów środowiskowych (patrz: wykład II GRP), ponieważ z wydobyciem wiązałoby się wiercenie wielu szybów, odwodnienie oraz tworzenie hałd.
Unikatowe w Polsce są złoża chromitu w masywie Ślęży w miejscowości Tąpadka. Innymi złożami tego typu są złoża niklu pozyskiwane z serpentynitów z masywu Szklary na przedpolu Sudetów, w rejonie Ząbkowic Śląskich (droga Wrocław-Kłodzko).
„Złoże jest rozpoznane w sposób pełny dopiero wtedy, gdy jest wyeksploatowane”.
M_rycha