Fitoterapia zaburzeń metabolicznych: cukrzyca
q Istotą cukrzycy jest niedobór insuliny- hormonu produkowanego przez komórki β wysp Langerhansa trzustki, wpływającego na metabolizm cukrów, białek i tłuszczów
• znaczenie insuliny: utrzymuje we krwi odpowiednie stężenie glukozy, pobudza syntezę glikogenu, aktywuje glikolizę, syntezę lipidów oraz białek, hamuje rozpad lipidów i glukoneogenezę
• cukrzyca typu 1: najczęściej pojawia się w wieku 11- 12 lat; istotą tego typu cukrzycy jest autoimmunologiczne zniszczenie komórek β trzustki
• cukrzyca typu 2: pojawia się po 30 roku życia, genetycznie uwarunkowana
v powikłania cukrzycowe:
q OSTRE:
Ø śpiączka
q PRZEWLEKŁE:
Ø retinopatia cukrzycowa – uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki oka wywołane przez cukrzycę
Ø nefropatia cukrzycowa – niewydolność nerek, która związana jest ze zwiększonym wydalaniem białka z moczem
Ø zespół stopy cukrzycowej – pogorszenie ukrwienia w obrębie stopy, obejmuje makroangiopatię, neuropatię, uszkodzenie skóry stopy z zakażeniem, prowadzi do martwicy i konieczności amputacji kończyny
Ø makroangiopatia cukrzycowa – związana jest ze zmianami naczyniowymi, występuje w ścianach dużych naczyń krwionośnych
Ø neuropatia cukrzycowa – zapalenie nerwów obwodowych
• Lignum Santali rubrum (Pterocarpus santalinus) – drewno czerwone drzewa sandałowego:
- pochodzi z rodziny Fabaceae (bobowate)
- surowiec zawiera flawonoidy (epikatechina, flawonole) i kumaranochromany
- działanie: przeciwcukrzycowe, ściągające (adstringens), moczopędne (diureticum)
• Ginkgo folium, Ginkgo biloba – miłorząb dwuklapowy (japoński) miłorzębowate:
- działanie: przeciwcukrzycowe, tonizująco wpływa na krążenie mózgowe i obwodowe, hamuje uszkodzenie siatkówki spowodowanej cukrzycą, chroni przed rozwojem katarakty
• Radix Scutellariae, Scutellaria baicalensis – korzeń tarczycy bajkalskiej:
- należy do rodziny Lamiaceae (jasnotowate)
- surowiec zawiera: flawonoidy (bajkalina i bajkaleina)
- działanie: przeciwcukrzycowe (hamuje aktywność reduktazy aldozowej i zmniejsza syntezę sorbitolu, ma działanie antyoksydacyjne)
• Gymnema sylvestris - gurmar:
- ziele z rodziny Asclepiadaceae (trojeśćcowate)
- zawiera mieszaninę triterpenowych glikozydów pochodnych kwasu oleanolowego (kwas gymnemowy)
- działanie: przeciwcukrzycowe (wpływa na utrzymanie właściwego stężenia glukozy we krwi, podnosi poziom insuliny krążącej we krwi), znieczula kubki smakowe języka i tym samym powoduje brak odczucia słodkiego smaku potraw (przez co zmniejsza apetyt na słodycze- odpowiada za to gurmaryna)
• Momordica charantia – balsamka ogórkowata (przepękla ogórkowata):
- roślina z rodziny Cucurbitaceae (dyniowate)
- działanie: obniża poziom cukru we krwi, poprawia tolerancję glukozy w cukrzycy typu 2
• Guar (guma guar):
- otrzymywany z nasion Cyamopsis tetragonolobus z rodziny Fabaceae (bobowate)
- jest polisacharydem zaliczanym do gum roślinnych, pęcznieje pod wpływem wody, zmniejsza uczucie głodu, hamuje jelitowe wchłanianie glukozy, zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi
• Helianthi tuberosi tuber, Helianthus tuberosus – bulwa słonecznika bulwiastego (ziemniak kanadyjski, topinambur):
- należy do rodziny Asteraceae (astrowate)
- surowiec zawiera fruktozę, sacharozę, maltozę, celulozę, pektyny, inulinę, fruktooligosacharydy, białko, aminokwasy, tłuszcze, witaminę C i B1, krzemionkę, K, Zn, P i Fe
- działanie: normalizuje glikemię, powoduje wydalanie dużych ilości szkodliwych związków w wyniku pobudzenia kurczliwości ściany jelita, normalizuje stolec w zaparciach, zapobiega zakażeniom dróg moczowych, ma właściwości hepatoprotekcyjne, immunostymulujące, usprawnia metabolizm tłuszczów, uzupełnia niedobór aminokwasów i soli mineralnych (metabolicum)
- preparaty: Topinulin – tabl.; środek dietetyczny w cukrzycy, stosowany w odchudzaniu (daje uczucie sytości)
• Aloe arborescens, Aloe ferox, Aloe vera – aloes drzewiasty; aloes uzbrojony; aloes zwyczajny (aloes prawdziwy, barbadoski):
- należą do rodziny Aloaceae (aloesowate), sukulenty magazynujące wodę w tkance wodnej (występującej w liściach)
- z aloesu zwyczajnego lub uzbrojonego otrzymuje się alonę; z aloesu zwyczajnego otrzymuje się żel aloesowy; sok aloesowy powstaje z aloesu drzewiastego
- działanie: przeczyszczające (alona), przeciwcukrzycowe (żel aloesowy i sok aloesowy), antyoksydacyjne, hipoglikemiczne, hepatoprotektywne
- preparaty:
Bioaron C – syrop; podnosi odporność,
Profilaktin – syrop; schorzenia górnych dróg oddechowych,
Glibenklamid – tabl.; dz. przeciwcukrzycowe
• Folium Myrtilli, Fructus Myrtilli, Vaccinium myrtillus – liść, owocborówki czernicy:
- roślina należy do rodziny Ericaceae (wrzosowate)
- liście zawierają garbniki katechinowe, procyjanidyny, flawonoidy, kwas oleanolowy, kwas ursolowy, fenolokwasy, sole mineralne (K, Mg, Na, Mn i Cr), neomyrtylinę, glukokininę
- działanie: obniża poziom triglicerydów i cholesterolu we krwi, zmniejsza stężenie glukozy we krwi, ma działanie grzybobójcze, stosowana w leczeniu początkowych stadiów cukrzycy typu 2
- owoce zawierają antocyjanozydy (delfinidynę, malwidynę), garbniki katechinowe
- działanie: stosowane w leczeniu cukrzycy (w powikłaniach cukrzycowych), w leczeniu chorób siatkówki (retinopatie, osłabienie wzroku wywołane cukrzycą) oraz w geriatrii
Bilberin – kaps.; poprawia ostrość widzenia, usprawnia mikrokrążenie w oku,
Biovision – kaps.; zaburzenia krążenia naczyniówkowego i siatkówkowego,
Klarin, Klarin Aktiv z luteiną – tabl.; retinopatia,
Difrarel 100 – tabl. powlekane; retinopatia, zwiększa kurczliwość naczyń włosowatych w oku, zmniejsza ich przepuszczalność i łamliwość,
Difrarel E – tabl.; stosowane w krótkowzroczności,
Prozwzrok, Oculobon – kaps.; stosowane do poprawy ostrości widzenia,
Strix – tabl.; stosowany w zaburzeniach krążenia siatkówkowego i naczyniówkowego
• Herba Galegae, Galega officinalis – ziele rutwicy lekarskiej:
- należy do rodziny Fabaceae (bobowate)
- ziele zawiera pochodne guanidyny (galeginę), garbniki, glikozydy flawonowe, sole chromu
- działanie: reguluje funkcje kory nadnerczy, obniża poziom cukru we krwi (w cukrzycy insulinozależnej) (antidiabeticum)
Diabetosan, Diabetina, Diabetovar, Diabeto-Vit, Diabetex– mieszanki ziołowe, fix; dz. przeciwcukrzycowe
Diabetogran – granulat ziołowy; działanie przeciwcukrzycowe (cukrzyca typu 2, cukrzyca utajona),
Diabetosol – płyn; dz. przeciwcukrzycowe
• Pericarpium Phaseoli, Phaseolus vulgaris – strąki fasoli zwyczajnej (zwykłej):
- surowiec zawiera glikoproteiny, aminokwasy, cholinę, trygonelinę, alantoinę, kwasy alifatyczne, kwas traumatynowy, kwasy fenolowe, flawonoidy, sole mineralne (Na, K, Si, Cr)
- działanie: moczopędne, obniża stężenie glukozy we krwi
• Rhizoma Agropyri, Agropyron regens – kłącze perzu właściwego:
- należy do rodziny Poaceae (wiechlinowate)
- surowiec zawiera polifruktany (trytycynę), mannitol, związki śluzowe, związki mineralne (Si)
- działanie: środek dietetyczny dla cukrzyków, zwiększa wydzielanie moczu, obniża stężenie cholesterolu i tłuszczów we krwi, zapobiega stłuszczeniu wątroby
- preparaty: Fitolizyna – pasta; dz. przeciwkamicowe
• Radix et Folium Urticae, Urtica dioica – korzeń I liśc pokrzywy zwyczajnej (parzącej):
- należy do rodziny Urticaceae
- surowce zawierają substancje o charakterze lektyn, aglutynin i polisacharydów, substancje lipofilne
- działanie: wpływa na biosyntezę testosteronu, hamuje przerost gruczołu krokowego, stosowane w początkowych stadiach cukrzycy typu 2
- preparaty: Diabetosan, Diabetex – miesz. ziołowa; dz. przeciwcukrzycowe (typ 2)
• Fructus Aroniae, Aronia melanocarpa – owoc aronii czarnoowocowej:
- krzew należący do rodziny Rosaceae (różowate)
- surowiec zawiera antocyjany, garbniki, fenolokwasy, flawonoidy (pochodne kwercetyny), procyjanidyny, pektyny, witaminę c, sole mineralne
- działanie: ściągające, normalizuje krążenie obwodowe, przeciwzapalne, odwar z suchych owoców stosowany jest w cukrzycy
Fructus Aroniae – fix; stosow. do wzmacniania odporności,
Bioaron C,
Aronomag – tabl.; uzupełnia niedobór magnezu w organizmie,
Profilaktin,
Pyroaktin – syrop; stosow. w przeziębieniu, ma dz. przeciwgorączkowe,
Panaceum – kaps.; wzmacniająco w stanach wyczerpania,
Aronox – kaps.; chroni przed wolnymi rodnikami, spowalnia proces starzenia się komórek, chroni naczynia krwionośne, normalia. ciśnienie krwi, wpływa korzystnie na pamięć i koncentr., na wzrok, obniża cholesterol
• Stigma Maydis, Zea mays – znamię słupka kukurydzy zwyczajnej:
- należy do rodziny Poaceae (trawy, wiechlinowate)
- surowiec zawiera olejek eteryczny, związki saponinowe, flawonoidy, związki polifenolowe, garbniki katechinowe, fitosterole, żywice, alantoinę, witaminę C i K, sole potasu, zeaksantynę, kwas pantotenowy
- ...
anitka3006