9. analiza dokumentów ( ogólna charakterystyka, wartości poznawcze, techniki)
- nie jest techniką samodzielną
-przybiera ona przeważnie –poza wykorzystaniem jej w opracowaniach historycznych-charakter metody uzupełniającej, a nie podstawowej. Dzieje się tak często z powodu braku możliwości jednoznacznej interpretacji badanych dokumentów, a tym samym pewnego niedosytu co do trafnej i rzetelnej ich analizy.
-analiza dokumentów polega na uporządkowaniu i interpretacji zawartych w nich treści pod kątem problemu( celu) badawczego lub także hipotezy roboczej.
- dotyczy ona w dużej mierze nie tylko materiału otrzymanego w prosie zainicjowanych specjalnie badań, lecz także w wyniku działań nie związanych bezpośrednio z podejmowanym procesem badawczym. Zależy to od rodzaju dokumentu poddanego analizie.
- obejmuje nie tylko materiały archiwalne w ścisłym znaczeniu tego słowa, ale także aktualne wytwory dzieci i młodzieży, jak : rysunki, zeszyty szkolne, listy, pamiętniki czy twórczość literacka.
Dokumentem może być również kronika szkolna lub klasy, zapisy w dziennikach klasowych, sprawozdania z życia szkolnego czy zakładowego, sondaże i roczniki statystyczne, a także prace konstrukcyjne czy wytwórcze z plasteliny, gliny , tektury, drewna , metali itd.
Dokumenty objęte analizą mogą przybierać postać – ze względu na ich formę :
dokumentów pisanych ( werbalnych),zaliczamy do nich :PROTOKOŁY sprawozdania z rad pedagogicznych, świadectwa szkolne, prace pisemne uczniów łącznie z ich samorodną twórczością literacką, opracowania publicystyczne i naukowe.
cyfrowych (statystycznych),zaliczamy: różne zestawienia statystyczne na tematy związane z oświatą, wychowaniem, kształceniem w kraju świecie.
oraz obrazo- dźwiękowych (pozapisemnych i pozadźwiekowych), zaliczamy: rysunki, nagrania magnetofonowe i wideomagnetofonowe, filmy, fotografie, przeźrocza.
Ze względu na pochodzenie dokumentów:
Zastane –(przypadkowe)
Intencjonalnie tworzone (systematyczne) –powstające nie zależnie od intencji badacza i dokumenty powstałe z jego inspiracji np.: pamiętniki.
Analiza dokumentów dopomaga w rozwiązywaniu wielu problemów badawczych z zakresu pedagogiki, a zwłaszcza w bliższym ich sprecyzowaniu
W przypadku dokumentów intencjonalnie tworzonych, sprzyja nie tylko lepszemu poznaniu dzieci i młodzieży, lecz także umożliwia im odreagowanie przykrych i bolesnych przeżyć, skłania do refleksji nad własnym postępowaniem i podnosi ich poczucie własnej wartości
Na ogół rozróżnia się klasyczną ( Jakościową czy opisową) I nowoczesną ( ilościową) analizę dokumentów
Klasyczna analiza dokumentów:
Polega głównie na ich historycznej i literackiej interpretacji. jest poszukiwaniem indywidualnych właściwości charakterystycznych dla analizowanego dokumentu i jego twórcy.
Badacz polega tutaj w dużej mierze na własnym wyczuciu, ogranicza się głównie do jakościowego opisu i analizy dokumentów( jakie czyni przedmiotem swych badań.
Klasyczne analizowanie dokumentów rozpatrywane jest w 2 płaszczyznach
*wewnętrznej, czyli na zawartej w nich treści
*zewnętrznej- czyli jest zainteresowany czasem i warunkami ich powstania, a w szczególności ich wiarygodnością.
Nowoczesna analiza dokumentów:
Stanowi próbę przezwyciężenia subiektywnego charakteru analizy klasycznej. Polega przede wszystkim na ilościowym opisie i analizie dokumentów. Tu są wbudowane pewne kategorie mówiące o przebiegu życia jednostki. Bada dzienniki, pamiętniki, dokumenty, życiorysy.
Dużą wagę przywiązuje się do dokładnego określenia wartości poznawczej dokumentów, w tym zwłaszcza do potwierdzenia ich wiarygodności i autentyczności
Techniki analizy dokumentów:
- technika analizy treściowej dokumentów- interpretacja zawartych treści. Stosując ja staramy się odpowiedzieć na takie pytania , np.: co chciał powiedzieć lub ukazać autor analizowanego dokumentu, jakie zawarł w nim treści?
- W wyniku analizy treściowej np. z zeszytu szkolnych można się dowiedzieć m.in. o zainteresowaniu ucznia, jego sposobie wyrażania myśli.
Technika analizy formalnej dokumentów:
-dotyczy zwłaszcza zewnętrznego opisu ich wyglądu, sposobu sporządzania,
- analiza taka np. zeszytów uczniów, pozwoli blizej poznać ich okładki( w jakisa stania), wygląda kartek, kształt i forme pisma,zamieszczone tam rysunki.
- Na podstawie tej analizy można wywnioskowac czy uczeń jest zdyscyplinowany , obowiązkowy
diabel123