wstep - Umysł, mózg i modele.pdf - książki - dzeezi

1. Umysł, mózg i modele.

Poznacie prawdę i prawda was

wyzwoli.

Jan 8:32

Szersze tło

Kognitywistyka jest syntezą

wiedzy o umyśle pochodzącej z

różnych źródeł.

Składa się na nią:

• Refleksja filozoficzna nad

naturą umysłu.

• Wiedza o zachowaniu ludzi i

zwierząt, oraz o ich stanach

psychicznych.

• Biologiczne podłoże zjawisk

psychicznych - badania nad mózgiem.

• Psycholingwistyka, badanie języka.

• Modele matematyczne i podejście inżynierskie: zbudujmy sobie coś

podobnego.

Kilka uwag co do samego przedsięwzięcia

Poznaj samego siebie to aforyzm wyryty na frontonie świątyni Appolona w Delfach

(przypisywany często Sokratesowi).

Wyzwanie dla filozofów i przywódców religijnych, sprowadza się do zrozumienia, jak

działa Twój umysł?

Poznaj samego siebie = jak działa Twój umysł?

Zrozumienie umysłu == zrozumienie siebie.

Czy można jednak siebie nie rozumieć? A co to jest to

"siebie"?

Pomimo nawoływania do zrozumienia umysłu, czy nie

mamy tu jakiegoś tabu?

O chorobach umysłowych (chorobach mózgu) staramy

się zapomnieć ( statystyki W. Brytanii : 20% kobiet i 15%

mężczyzn cierpi z powodu chorób umysłowych) - w

czym są gorsze od chorób wątroby?

Czemu mamy kawały o wariatach, a nie o chorych na

serce? Przyczyny naszych zachowań nie dadzą się

zrozumieć badając same mózgi, w tym przypadku więcej

do powiedzenia ma filozofia, antropologia kultury lub

literatura.

Podejrzenie: Nie chcemy zrozumieć umysłu, wiec mamy nadzieję, iż nigdy nie da się

go zrozumieć.

Dlaczego? Odziedziczyliśmy błędny obraz natury ludzkiej, nasze myślenie i działanie

oparte jest w znacznej mierze na mitach, które Pinker identyfikuje z wiarą w tabula

rasa (nieuwarunkowaną wolność wyboru), szlachetnego dzikusa (wrodzoną dobroć

natury ludzkiej) i wiarą w "ducha w maszynie".

Steven Pinker, Tabula Rasa , Spory o naturę ludzką. Gdańskie Wyd. Psychologiczne

2005.

Jordan Peterson, Maps of Meaning : The architecture of belief. Routledge 1999

Chociaż zrozumienie, jak działa mózg, nie pozwoli może w pełni zrozumieć umysłu,

będzie to wielki krok we właściwym kierunku.

Wątpliwość pierwsza: czy

umysł może zrozumieć sam

siebie?

To pytanie pojawia się

ciągle w różnej formie.

Co to znaczy „rozumieć” ?

Rozumienie zakłada pewien język, aparat

pojęciowy, odwołanie się do jakiegoś modelu

świata, umieszczenie nowego faktu w relacji do

znanych.

Tradycyjne modele świata: oparte na mitach,

wierzeniach religijnych; 75% Amerykanów wierzy

w biblijną opowieść o stworzeniu świata, 15% w

teorię ewolucji (Pinker, s. 18).

Model naukowy: płodne metafory, szczegółowe

pytania i odpowiedzi ale i metawiedza, ciągłe

kwestionowanie pewności własnej wiedzy: "wiem, że wielu rzeczy nie wiem".

Kreacjoniści: historia stworzenia świata opisana jest w Biblii.

Skąd to wiemy? Dlaczego wierzyć w te historie a nie perskie czy japońskie?

Zestawmy listę pytań na temat budowy i zachowania zwierząt i ludzi, oraz listę

odpowiedzi opartą o teorię ewolucji i kreacjonizm lub "inteligentne projektowanie" ...

np:

Dlaczego kret, żyrafa i człowiek mają 7 kręgów szyjnych?

Teoria ewolucji w połączeniu z genetyką i biologią molekularną daje bardzo

interesujący obraz świata, jak na razie jedyny w którym na takie pytania można

odpowiedzieć.

Kognitywistyka ma swoich kreacjonistów, którym trudno jest zrozumieć, że umysł jest

funkcją mózgu.

Modele pozanaukowe mają prostą odpowiedź na

"wszystko" (ale na nic konkretnego), czyli na

pytania w rodzaju:

• Dlaczego się urodziłem?

• Jaki jest sens mojego życia?

• Co ze "mną" będzie po śmierci?

• Czym jest świadomość?

Mózg tworzy teorie działania świata, ego domaga

się dowartościowania, pewnie jestem tak ważny,

że najwyższa istota się Mną interesuje osobiście.

Umysł czuje się niezależny od mózgu, dopóki

sprawnie działa, a potem tak się do tego

przyzwyczaja, że nawet jak wszystkie funkcje zanikną (np. w wyniku choroby

Alzheimera), to zostaje przekonanie, że jednak cudownie powrócą.

Proste, zrozumiałe odpowiedzi pozanaukowe (w odróżnieniu od odpowiedzi

medycyny molekularnej):

Choroba jest karą za grzechy ... kto rzucił urok na chorego ... jaki siedzi w nim demon

...

Zrozumienie prowadzi do działania: wypędzanie demonów, modlitwa (może bóstwo

się zlituje), cudowna dieta ...

Efekty tłumaczone są w ramach danego modelu świata: demon jest za silny! Takiego

obrazu świata nic nie podważy.

By zrozumieć człowieka trzeba znać jego model świata, nie tylko jego neurobiologię.

Mózgi są substratem dla możliwych stanów umysłu, tak jak atomy umożliwiają

powstawanie obiektów fizycznych.

Ale ... na jakie konkretne pytania mogę odpowiedzieć?

Czym jest "ja", które zadaje takie pytania?

Skąd się biorą nasze poglądy?

W większości przypadków po prostu bronimy swoich iluzji, zwykle wyrastających z

ogólnych, światopoglądowych przekonań, a nie z próby ich weryfikacji w oparciu o

dostępną wiedzę.

Skąd cokolwiek naprawdę możemy wiedzieć?

Świat ma nieskończenie wiele własności, nieskończoność jest w

ziarnku piasku.

W ziarnku piasku ujrzeć świat cały,

To see the world in grain of sand,

Całe niebo - w kwiatku koniczyny,

and the sky in beautiful flower.

Nieskończoność zmieścić w dłoni małej,

To close infinity in the palm of your hand,

Wieczność poznać w ciągu godziny.

and eternity in hour.

William Blake .

Niektóre z tych własności poznajemy "bezpośrednio", zdobywając wiedzę

"empirycznie", nasze zmysły działają jak wyrafinowane urządzenia pomiarowe.

Mózg wykrywa cechy przydatne do podejmowania działań, w docierającym do oczu

świetle lub docierających do uszu wibracjach powietrza.

Dzięki pamięci i zmysłom rozpoznajemy obiekty, tworzymy

sobie wyobrażenia i relacje między nimi, konstruując model

świata.

Korzystamy dodatkowo z innych urządzeń pomiarowych:

mikroskopów, teleskopów, tomografów ...

Dane oceniamy za pomocą zmysłów i wnioskujemy o

własnościach obserwowanych obiektów.

Uzupełniamy swoje wyobrażenia o obserwowanych obiektach.

Nie mamy żadnej bezpośredniej wiedzy o świecie;

nasza wiedza dotyczy jedynie dostępnych nam form poznania; mówiąc

metaforycznie "widzimy tylko stany swojego mózgu" - uświadamiają nam to złudzenia

optyczne .

Nie znaczy to, że widzimy swój mózg, tylko że część mózgu analizuje stany innych

części i potrafi je skomentować sterując działaniem ciała, jego wypowiedziami,

skojarzeniami.

Niestety w życiu codziennym często patrzymy na świat tylko z jednej, własnej,

"jedynie słusznej" egocentrycznej perspektywy.

Możliwych jest wiele równouprawnionych perspektyw; wiele z naszych problemów

wynika z przywiązania do egocentrycznego sposobu patrzenia na świat.

Wszystko co możemy przeżyć jest uwarunkowane strukturą umysłu/mózgu.

Metaforycznie powstawanie "obiektów umysłu" można to przedstawić tak jak na

rysunku; za formowanie się takich obiektów odpowiadają oczywiście procesy

mózgowe.

Kombinacja pewnych cech wykrywanych przez zmysły i konstruowanych przez korę

zmysłową wzbudza w naszym umyśle wyobrażenie konkretnego obiektu.

Zrozumiał to już Immanuel Kant , pisząc o wiedzy "a priori" i "naoczności" pewnych

obserwacji, które wydają sie oczywiste tylko dlatego, że tak dobrze pasują do

sposobów przetwarzania informacji przez mózgi.

Naukowy model wymaga znajomości specjalistycznego języka.

Język nauki to metafory, użyteczne dla powiązania licznych faktów między sobą.

Czas, przestrzeń, pole, potencjał wektorowy ... to abstrakcje, mające niewiele

wspólnego z subiektywnym poczuciem przestrzeni i czasu.

Co możemy powiedzieć o rzeczywistości?

Platon: piękno tkwi w przedmiocie.

Kant (1764): piękno tkwi w tym, kto je ocenia.

Kto miał rację?

• Nie mamy żadnej bezpośredniej wiedzy o

świecie;

• nasza wiedza dotyczy jedynie dostępnych

nam form poznania;

• są one uwarunkowane strukturą naszego

umysłu/mózgu.

Subiektywnie umysł = odbicie świata

przefiltrowane przez mózg, jest wszystkim co

możemy poznać.

Hipokrates (-460-370): "Przyjemność, radość,

wstep - Umysł, mózg i modele.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: