Ideologie polityczne
1. Ideologia
- „nauka o ideach”,
- Karol Marks: Ideologia = fałsz. Mistyfikuje i zwodzi klasy podległe,
- Włodzimierz Lenin: nie tylko „ideologia burżuazyjna”, ale również: „ideologia
socjalistyczna”, „ideologia proletariatu”
2. Ideologia cd.
Liberałowie i konserwatyści: - ideologia to instrument kontroli nad społeczeństwem (Karl Popper, Hannah
Arendt),
- ideologia próbuje wyjaśnić to co jest niewytłumaczalne, sceptycyzm wobec
racjonalizmu (Michael Oakeshott)
Nauki społeczne:
- ideologia to mniej lub bardziej spójny zbiór idei, które stanowią podstawę
zorganizowanego działania politycznego, mającego na celu zmodyfikowanie lub
obalenie panujących stosunków władzy
3. Liberalizm
John Locke (1632-1704)
- Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego,
- Dwa traktaty o rządzie,
- List o tolerancji
Człowieka jako tabula rasa. Każda jednostka posiada uprawnienia do:
- Życia,
- Wolności,
- Własności
John Stuart Mill (1806-1873)
- O wolności,
- O rządzie reprezentacyjnym,
- Poddaństwo kobiet
Niebezpieczeństwo przekształcenia demokracji w system „dyktatury większości”.
Prawo do bycia mniejszością. Równość kobiet i mężczyzn
4. Cechy liberalizmu
- indywidualizm,
- wolność,
- rozum,
- równość,
- tolerancja,
- zgoda,
- konstytucjonalizm
5. Konserwatyzm
Edmund Burke (1729-1797)
- Rozważania o rewolucji we Francji
Zasada „zmieniać żeby zachować”. Przeciwko rozumowi. Źródłem mądrości:
- doświadczenie
- tradycja
- historia
6. Cechy konserwatyzmu
- tradycja,
- pragmatyzm,
- niedoskonałość ludzka,
- organicyzm,
- hierarchia,
- autorytet,
- własność
7. Socjalizm
- łac. societas („wspólnota”),
- zmniejszenie nierówności społecznych i wprowadzenie świadczeń socjalnych,
- początkowo charakter utopijny,
- XX w. podział: socjaliści rewolucyjni oraz reformistyczni (socjaldemokracja)
8. Cechy socjalizmu
- wspólnota,
- braterstwo,
- równość społeczna,
- potrzeba (Marks: „każdy według swoich zdolności, każdemu według jego potrzeb”),
- klasa społeczna,
- własność wspólna
9. Marksizm
Karol Marks (1818-1883) i Fryderyk Engels (1820-1895)
- Manifest komunistyczny (1848),
- Kapitał
10. Cechy marksizmu
- materializm historyczny (baza i nadbudowa),
- zmiana dialektyczna,
- alienacja,
- walka klasowa,
- wartość dodatkowa,
- rewolucja proletariacka,
- komunizm
11. Faszyzm
Benito Mussolini (1882-1945)
Adolf Hitler (1889-1945)
- Mein Kampf
- „Rok 1789 nie żyje!” ,
- „Siła w jedności”,
- jednostka jest niczym,
- idea „nowego człowieka”
12. Anarchizm
William Godwin (1756-1836)
- przeciwko istnieniu państwa,
- jednostki wolne i racjonalne zorganizują się spontanicznie,
- twórca koncepcji tzw. wolnej szkoły
13. Feminizm
Mary Wollstonecraft (1759-1797)
- Wołanie o prawa kobiety
- lata 40 i 50. XIX w.: pierwsza fala feminizmu (nacisk na sprawy polityczne)
- Lata 60. XX w.: druga fala feminizmu (nacisk na sprawy społeczne)
14. Feminizm cd.
- istnieje nierówność płci,
- obalić dominację mężczyzn,
- radykalne stanowisko: mężczyźni są wrogami, a podziały ze względu na płeć (gender) najważniejszymi podziałami w społeczeństwie,
- Kate Millet (ur. 1969): „żeńska część populacji jest rządzona przez jej męską
część”
15. Enwironmentalizm
- sprzeciw wobec niszczenia środowiska naturalnego,
- przeciw antropocentryzmowi (gatunek ludzki jest jedynie częścią natury),
- pocz. XIX w.: bunt przeciw industrializacji,
- XX w.: partie Zielonych (w Polsce Zieloni 2004), organizacje pozarządowe
16. Enwironmentalizm cd.
- promowanie alternatywnych źródeł energii,
- sprzeciw wobec budowy elektrowni atomowych,
- kary dla przedsiębiorstw trujących środowisko,
- popieranie transportu kolejowego,
- segregacja odpadów
17. Fundamentalizm religijny
- wszystkie aktywności wtórne wobec „prawdy objawionej”,
- fundamentalizm: z łac. fundamentum, sposób myślenia, w którym pewne zasady uznawane są za podstawowe „prawdy”, posiadające niekwestionowany i nadrzędny autorytet, niezależnie od ich treści,
- zjawisko charakterystyczne dla wszystkich religii!
18. Fundamentalizm chrześcijański
- początek: XIX w. wśród ewangelicznych chrześcijan,
- przeciwko modernizmowi, który podważał: nieomylność Biblii, zasadę sola scriptura, dziewicze narodzenie i bóstwo Jezusa Chrystusa, cielesne zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, paruzję
19. Fundamentalizm chrześcijański cd.
Billy Graham (ur. 1918)
Jerry Falwell (1933-2007)
- sprzeciw wobec aborcji i eutanazji,
- potępienie homoseksualizmu,
- kreacjonizm (proces Scopes’a, tzw. „małpi proces”),
- tradycyjne wartości rodzinne
20. Fundamentalizm muzułmański
- początek: kryzys w państwach muzułmańskich,
- przyczyny kryzysu: odejście muzułmanów od islamu, zewnętrzny spisek jego wrogów,
- 1979 r.: utworzenie pierwszego na świecie państwa islamskiego,
- panowanie Allaha,
- stosowanie Prawa Boskiego (szariatu)
21. Fundamentalizm judaistyczny
- zabójstwo Icchaka Rabina w 1995 r.
22. Fundamentalizm hinduistyczny
- zburzenie meczetu w Ajodhji (Indie) w 1992 r.
she111