WYŻSZA SZKOŁA
INFORMATYKI I ZARZĄDZANIA
z siedzibą w Rzeszowie
GERONTOLOGIA
Ø Udar mózgu - rodzaje i objawy.
Ø Cukrzyca - rodzaje i objawy oraz pierwsza pomoc.
Ø Złamania - rodzaje i objawy.
Ø Zmiany somatyczne związane z procesem starzenia.
Ø Choroba Alzheimera.
Opracowanie:
Mac Tomasz 26072
Różańska Magdalena 27532
Udarem mózgu określa się zaburzenia neurologiczne spowodowane przerwaniem dopływu krwi do określonego obszaru mózgowia. Wyróżnia się udary mózgu:
Niedokrwienny udar mózgu - przyczyną jest niedrożność naczynia krwionośnego spowodowana zatorem lub zakrzepem. Zator jest efektem uwięźnięcia w naczyniu mózgowym materiału pochodzącego spoza układu nerwowego - najczęściej są to skrzepliny pochodzące z serca. Zakrzep to stopniowe odkładanie się skrzepliny zamykające światło naczynia krwionośnego. Szczególnie narażeni są chorzy z miażdżycą naczyń.
Krwotoczny udar mózgu - przyczyną jest uszkodzenie tętnicy w obrębie OUN spowodowane najczęściej nadciśnieniem tętniczym lub pęknięcie tętniaka. Wynaczyniająca się krew tworzy krwiak uciskający tkankę mózgową - dochodzi do niedotlenienia i obumarcia tkanki mózgowej w tym obszarze.
Rozpoznanie:
Zakrzep - utrata funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, brak drgawek, brak bólu.
Zator - utrata funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, drgawki, brak bólu.Krwotok - utrata funkcji mózgu w obszarze nieukrwionym, nagły, silny ból, utrata przytomności.
Objawy kliniczne:
· porażenie mięśni twarzy o różnym nasileniu, trudności z mówieniem
· porażenie mięśni ciała, paraliż
· zmienny stan świadomości (dezorientacja, śpiączka)
· utrata czucia
· zawroty głowy
· zaburzenia równowagi i zawroty głowy, chwiejny chód, skłonność do upadków
· niewyraźna, chaotyczna mowa
· zaburzenia widzenia
Postępowanie:
1. Wezwanie pomocy
2. Ocena drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych - oddechu i krążenia. Resuscytacja krążeniowo-oddechowa
3. Badanie poszkodowanego. Badanie porównawcze napięcia mięśniowego, czucia i funkcji kończyn górnych i dolnych (poruszanie, ściskanie dłoni).
4. Ułożenie w pozycji bezpiecznej poszkodowanego nieprzytomnego. Zasadą jest ułożenie na porażonej stronie.
5. Kontrola drożności dróg oddechowych i funkcji życiowych - oddechu i krążenia.
6. Nie zaleca się podawania pokarmów i płynów.
Problematyka cukrzycy nabrała w ostatnim czasie innego wymiaru, tak z powodu gwałtownego tempa wzrostu zachorowań, jak i skutków jakie niesie za sobą ta choroba. Największym problemem związanym z ta chorobą jest zbyt późna wykrywalność schorzenia. Cukrzyca często rozpoznawana jest w jej zaawansowanym stadium, gdy w organizmie już są obecne, często bardzo poważne powikłania takie jak: nefropatia, choroba niedokrwienna serca i mózgu, retinopatia, neuropatia, zgorzel kończyn dolnych i inne. Dzieje się tak dlatego ponieważ cukrzyca może rozwijać się bardzo podstępnie, bezobjawowo.
Cukrzyca jest to zaburzenie metabolizmu, którego objawem jest przewlekle podwyższony poziom glukozy we krwi z tendencją do występowania cukromoczu. Wysokość poziomu cukru we krwi tzw. glikemia jest regulowany hormonalnie przez hormony wytwarzane i wydzielane przez trzustkę. Są to insulina i glukagon. Sprawność tego mechanizmu hormonalnego polega na utrzymywaniu prawidłowego poziomu glikemii oraz na sprawnym wychwycie glukozy z krwi przez komórki organizmu, a następnie wykorzystaniu glukozy jako źródła energii. W wyniku defektu wydzielania (przez trzustkę), bądź działania (na komórki) insuliny lub obu czynników jednocześnie dochodzi do rozwoju cukrzycy.
Typy cukrzycy:
1. cukrzycę Typu I, w której komórki trzustki wytwarzające insulinę ulegają zniszczeniu. Występuje wtedy bezwzględny niedobór insuliny. Dotyczy to zazwyczaj osób poniżej 40 roku życia, a najczęściej dzieci w wieku 10- 12 lat. Charakterystycznymi objawami są; znaczna utrata wagi ciała, nagłe pojawienie się objawów takich jak: wielomocz, wzmożony apetyt, nadmierne pragnienie, uczucie zmęczenia, w moczu pojawiają się ciała ketonowe.
2. cukrzycę Typu II, występującą u 80-85% chorych najczęściej po 40 roku życia. Tę postać charakteryzuje często brak objawów podmiotowych. Ocenia się, że w Polsce rozpoznaje się ją średnio po 8 latach jej trwania!!! Dlatego, że powodem oceny glikemii jest stwierdzenie wywołanych przez cukrzycę powikłań. Są jednak pewne cechy charakteryzujące i wyróżniające tą postać. Należą do nich: nadwaga lub otyłość, występowanie cukrzycy w rodzinie, brak właśnie objawów podmiotowych, brak ciał ketonowych w moczu.
3. inne wtórne podtypy cukrzycy, które rozwijają się w wyniku niektórych schorzeń trzustki: przewlekle lub ostre zapalenie trzustki, uraz trzustki, nowotwór trzustki, przewlekłe nadużywanie alkoholu. Cukrzyca może też rozwinąć się w przebiegu terapii hormonalnej (również antykoncepcja), w przebiegu chorób układu wydzielniczego (hormonalnego) oraz jako działanie niepożądane niektórych leków.
4. cukrzycę ciężarnych, pojawiająca się w czasie ciąży
Charakterystycznymi objawami cukrzycy są:
ü zmęczenie, osłabienie
ü częste oddawanie moczu
ü nadmierne pragnienie
ü skłonność do zakażeń, co wyraża się świądem krocza, nawracającymi infekcjami dróg moczowych, czyrakami, często mnogimi stanami zapalnymi spojówek i brzegów powiek, opóźnionym gojeniem się ran
ü obniżenie masy ciała
ü pogorszenie ostrości widzenia
Pierwsza pomoc w przypadku cukrzycy:
1. Jeśli poszkodowany ma zachowaną świadomość- podajemy cukier. Może być rozpuszczony w herbacie, nigdy zaś w postaci suchego proszku.
2. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny to:
§ układamy go w pozycji bezpiecznej
o Ratownik przywodzi kończyny górne poszkodowanego do tułowia
o Kończyny dolne układa razem
o Klęka z tej strony poszkodowanego, w którą zamierza go obrócić
o Rękę bliższą sobie układa pod kątem 90 st. a następnie zgina w łokciu tak, aby dłoń była skierowana ku górze
o Dalszą rękę przekłada w poprzek klatki piersiowej poszkodowanego i kładzie jej dłoń pod bliższym sobie policzkiem ofiary
o Zgina dalszą kończynę dolną poszkodowanego w kolanie i stabilizuje podkładając stopę pod drugą kończynę
o Stabilizując dalszą kończynę górną poszkodowanego przy policzku ofiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie do siebie uniesione kolano. Poszkodowany obraca się w stronę ratownika.
o Ratownik układa kończynę, za którą ciągnął poszkodowanego tak, aby staw biodrowy i kolanowy były zgięte pod kątem prostym
o Odgina głowę poszkodowanego ku tyłowi aby udrożnić drogi oddechowe
§ wzywamy karetkę
§ prowadzimy kontrolę ważnych funkcji życiowych (oddech, tętno)
§ dbamy o utrzymanie ciepła chorego (np. poprzez okrycie kocem)
Ø Złamania - rodzaje i objawy
Złamania definiuje się jako przerwanie ciągłości kości po zadziałaniu urazu przekraczającego granice elastyczności tkanki kostnej. Do najczęstszych przyczyn złamań należą uderzenia, zmiażdżenia, upadki, przygniecenia i postrzały. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim ustalić, czy mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, czy tez zamkniętym. Przy złamaniu zamkniętym nie stwierdza się widocznej rany w okolicy miejsca złamania, odmiennie niz. w przypadku złamania otwartego. Do cech pewnych złamania należą: nieprawidłowe ustawienie, lub patologiczna ruchomość, której oczywiście nie wolno prowokować. Cechami domniemanymi złamania są: bolesność i obrzęk, ograniczenie ruchomości lub jej zniesienie.
Rodzaje złamań:
Złamania otwarte przerwanie ciągłości kości oraz ciągłości tkanki podskórnej i skóry; często na zewnątrz przez ranę wydostają się odłamy kostne,
Złamania zamknięte przerwanie ciągłości kości oraz uszkodzeniu mogą ulec sąsiednie tkanki, jak nerwy, mięśnie, naczynia krwionośne; skóra nie ulega przerwaniu, uszkodzeniu.
Objawy, rozpoznanie:
- obrzęk i ból, nasilający się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną,
poszkodowany nie może w pełni lub częściowo wykonywać ruchów uszkodzoną kończyną,
- wystąpi nieprawidłowa ruchomość w miejscu, w którym normalnie kończyna jest nieruchoma,
- uszkodzona kończyna wyraźnie straci swój prawidłowy kształt,
w razie gdy widoczne są odłamy kostne (w przypadku złamań otwartych).
Postępowanie przed pomocą medyczną:
Pomoc polega na unieruchomieniu miejsca złamania oraz dwa sąsiednie stawy, a w przypadku uszkodzenia stawu obie sąsiadujące kości. Przy złamaniach otwartych ranę przed unieruchomieniem zabezpieczamy jałowym opatrunkiem. Unieruchomienie może być różne (np. przy pomocy deski, kija, laski, koca itp.), ale najlepiej czynić to przy pomocy specjalnej drucianej szyny tzw. szyny Kramera, którą można łatwo przystosować do kształtu kończyny. Podczas unieruchamiania nie rozbieramy poszkodowanego, nie prostujemy złamanej kończyny nie dajemy nic do picia i jedzenia ponieważ może okazać się, iż konieczny będzie zabieg operacyjny a to wiąże się ze znieczuleniem, do którego przez pewien czas nie powinno się jeść ani pić. Poszkodowanemu należy zapewnić jak najszybciej pomoc lekarza.
Ø Choroba Alzheimera
Mamy właśnie początek XXI wieku. Postęp medycyny potrafi już opanować wiele chorób, przedłużyć życie. Jednocześnie coraz więcej osób pada ofiarą chorób degeneracyjnych mózgu. U schyłku swojego życia tracą umiejętność rozumowania, myślenia abstrakcyjnego.
Wszystko to, co przez lata gromadzili w swej pamięci, czy to umiejętności czy wiedza, emocje, radości i smutki dnia codziennego zostaje z pamięci wymazane. Ludzie ci żyją nie mogąc normalnie porozumieć się z rodziną, co więcej przestają rozpoznawać osoby bliskie a nawet swoją własną podobiznę w lustrze. W większości przypadków odpowiedzialna za te zdarzenia jest Choroba Alzheimera.
Choroba ta powoduje postępujące zmiany zwyrodnieniowe w komórkach nerwowych. Jednak przyczyny jej powstawania są do dziś nie znane i nie ma niestety skutecznego sposobu na powstrzymanie rozwoju czy zapobiegania jej. Cierpi na nią 20% osób powyżej 80 – tego roku życia a liczba ta stale będzie się zwiększać.
Pierwsze objawy chorobowe:
Bardzo możliwe jest, że pierwsze sygnały będą dla nas właściwie nie zauważalne i nasilać się będą bardzo powoli. Chory zaczyna zapominać podstawowe rzeczy związane np. z wykonywanym zawodem czy też zwykłymi codziennymi czynnościami. Potem do zaburzeń pamięci dołączają zaburzenia związane z orientacją w przestrzeni i w czasie. Znaczy to, że chory co chwilę może pytać np. o godzinę czy dzień tygodnia, gubi się w miejscach, które dobrze zna, pyta o drogę do miejsc, które wielokrotnie odwiedzał. Zauważalne są też częste zmiany nastroju, apatia oraz zniechęcenie do ulubionych czynności i zajęć. Jeszcze na tym etapie chory ma pełną świadomość popełnianych błędów i zaburzeń jakie u niego występują. Stara się jednak to ukryć i jak najbardziej minimalizować objawy. Zaburzenia pamięci nasilają się jednak z czasem, a do nich dochodzą problemy z mówieniem i koordynacją ruchów. Powoduje to oczywiście duże problemy w wykonywaniu normalnych dotąd, codziennych czynności.
Fazy rozwoju choroby:
Faza I ( odpowiednik umysłowy 8-12 lat)
Osoba chora zapomina o umówionych spotkaniach. Myli lub także zapomina imiona krewnych, nazwy ulic, przedmiotów. Liczenie sprawia jej kłopoty a rozmowy stają się coraz trudniejsze. Nastroje chorego są bardzo różne i zmieniać się mogą co chwilę. W złość wpędzają go drobne nieporozumienia, zdarzenia i przestaje panować nad swoimi reakcjami. Następuje coraz większa izolacja od rodziny i znajomych, w ogóle od normalnego świata. Nie chce nigdzie wychodzić, z nikim się spotykać. Chory posiada swój własny świat w którym żyje. Coraz trudniej jest choremu rozmawiać, ma problemy z doborem słów – zapomina albo same słowa, albo też ich znaczenia. Jego wypowiedzi są nieskładne a zdania często nie mają żadnego logicznego związku ze sobą. Natomiast w tej fazie koordynacja ruchowa jest jeszcze dość dobra. Chory sam może się ubrać, poruszać się po okolicy, wykonywać codzienne czynności w czym jednak przeszkadzać mu będzie kłopot z pamięcią.
Faza II (odpowiednik umysłowy 4-7 lat)
Zaburzenia pamięci coraz bardziej się nasilają. Chory zapomina o zdarzeniach, które miały miejsce przed chwilą czy też poprzedniego dnia. Doskonale jednak pamięta wydarzenia sprzed lat, jednak źle umiejscawia je w czasie. Zachowanie chorego jest często gwałtowne, trudne do przewidzenia i niewspółmierne do wywołujących je czynników. Znaczy to, że chory na przykład często oskarża kogoś o kradzież w momencie gdy nie może znaleźć portfela, pieniędzy czy ubrania. Chory coraz bardziej odczuwa narastający w nim lęk, wywoływany przez ostre dźwięki czy migające światło. Także w tej fazie pojawia się chodzenie bez celu tam i z powrotem. Z otoczenia chorego należy usunąć wszelkie możliwe przedmioty, tak, by chory mógł poruszać się swobodnie.
Słownictwo chorego ubożeje, na pytania odpowiada w sposób powolny i nie kończy rozpoczętych zdań. Jego ruchy stają się nieprecyzyjne. Ogromne kłopoty sprawiają czynności takie jak na przykład zapinanie guzików, pojawiają się zaburzenia równowagi co powoduje częste upadki. Chory zaczyna chodzić coraz wolniej pojawiają się także drżenia i przykurcze mięśni. Coraz trudniej choremu wykonywać czynności codzienne. Nie umie już podejmować decyzji ani dokonywać wyboru. Zdarza się, że zaczyna zostawią odkręcone kurki od gazu, czy też odkręcone krany. Naraża to na niebezpieczeństwo nie tylko chorego ale i jego rodzinę.
Powinien on przebywać pod opieką przez całą dobę, a z jego zasięgu należy usunąć wszelkie przedmioty takie jak noże, widelce czy nożyczki.
Faza III (odpowiednik umysłowy – od niemowlaka do 3 lat)
Chory nie rozpoznaje już nikogo z rodziny, nawet osób najbliższych – jedynie osobę, która się nim opiekuje. Nastroje jego, tak jak i we wcześniejszych fazach, są bardzo zmienne i raczej trudne do przewidzenia. Mowa jest bardzo niewyraźna, nie rozumie co się do niego mówi, powtarza słowa i krótkie sekwencje tylko sobie znane. Już każda czynność sprawia choremu kłopot. Nie umie wstawać, siadać, chodzić, jeść. Przestaje także panować nad czynnościami fizjologicznymi. Nie wykonuje już żadnych czynności, cały swój czas spędza w łóżku. Dlatego należy dbać by nie pojawiły się infekcje dróg oddechowych lub odleżyny.
monga28