Słownik Mirnala.pdf

słownik Mirnala

- terminy inne A-O

Większość z omawianych haseł rozważano w kilkudziesięciu postulatach

zgłoszonych do RJP.

Hasła czytamy zgodnie z polskimi zasadami językowymi, co jest

podstawową regułą stosowaną podczas tworzenia niniejszego słownika.

Przy niektórych hasłach podano polską wymowę (w przypadku odbiegania

od stosowanego obecnie niepolskiego sposobu czytania).

Położono nacisk na wyeliminowanie liter q , v , x ze słów, które

przyjmujemy do słownictwa polskiego. Eliminowanie tych liter popierają

także inne słowniki. Przyjęto również, że polskie słowa nie mogą

rozpoczynać się od litery y , nie mogą zawierać niemego h oraz nie

powinny zawierać literowych zdwojeń w przypadku ich nieczytania. Polski

wyraz może zawierać samodzielną literę c jedynie pod warunkiem czytania

jej po polsku; może występować wespół z innymi literami jako związki ch ,

ci , cz także pod warunkiem oczywistego dla Polaka sposobu czytania.

Mamy łacińską nazwę pierwiastka ytterbium (od nazwy szwedzkiego

miasta Ytterby ), ale w naszym języku (po zastosowaniu dwóch

wspomnianych zasad) przyjęto nazwę iterb (od tego miasta wzięły nazwy

także inne pierwiastki - erb , itr , terb ).

Wielkie i długowieczne amerykańskie drzewo to sekwoja , choć w

innych językach dominuje nazwa sequoia (także ang./łac.), która

pochodzi od Indianina o imieniu Sequoyah .

Słowa boycott , convoy , coqueluche i cowboy zostały przyjęte w

sposób przyjazny do naszego języka jako bojkot , konwój , koklusz i

kowboj , czego należałoby życzyć innym wyrazom kandydującym do

słownika polskiego.

Czerwonymi czcionkami opisano słowa, które powinny opuścić słowniki

języka polskiego albo powinny być wyróżnione odmiennym krojem pisma,

niebieskimi czcionkami - słowa, które powinny zagościć w naszych

słownikach, zielonymi czcionkami - słowa uznane za terminy polskie,

przywołane jako przykłady, fioletowymi czcionkami - przytoczone obce

wyrazy. Podkreślono wybrane słowa jako dość kontrowersyjne (w

deklinacji), jednak kwalifikujące się do zastosowania w naszym języku.

Poniższy zbiór haseł jest otwartą listą do dyskusji. Zbiór ten będzie

powiększany o kolejne słowa oraz będzie aktualizowany na internetowej

witrynie.

Błędy będą poprawiane...

***************************************************************

2000 - rok dwutysięczny , rok dwa tysiące pierwszy , NIE dwutysięczny pierwszy ; pod.

rok tysiąc dziewięćsetny , ale rok tysiąc dziewięćset czterdziesty piąty

9 mld 876 mln 543 tys. 210 - NIE (sposób pisania liczb stosowany przez jedną z

najpopularniejszych gazet); poprawny zapis 9 876 543 210 a. 9876543210 ew. 9.876.543.210

acydofil - NIE acidofil , granulocyt kwasochłonny ; acydofila , acydofilu ; acydofile ,

acydofili a. acydofilów ; także mleko acydofilne , NIE acidofilne

agencja Reutera - NIE Reutersa ; pod. dania McDonalda , NIE McDonaldsa , słownik

Webstera , NIE Webstersa

Ałła - imię żeńskie; Ałły , Alle , Ałłę , Ałłą , Alle , Ałło ; Ałły , Ałł , Ałłom , Ałły , Ałłami ,

Ałłach , Ałły ; pod. Anna , Ann ( -nn-=-łł- , -nnie=-lle )

antypoda - mieszkaniec na przeciwległym krańcu Ziemi ; antypodę ; antypodzi

atelier [ ateljer ] - NIE [ atelje ] (fr.), pracownia artystyczna ; atelieru , atelierowi , atelier ,

atelierem , atelierze ; ateliery , atelierów , atelierom , ateliery , atelierami , atelierach ; także

atelierowy ; pod. (fr.) fizylier [ fizyljer ] oraz (fr.) Molier [ moljer ] (wyj. bier. lp. i lm., mian.

lm.)

audyt - NIE audit ; pod. audytor , audytorium , audytorski , audytoryjny

autsajder - NIE outsider [ autsajder ], zawodnik ( drużyna ) niebędący faworytem;

autsajdera , autsajderowi , autsajdera , autsajderem , autsajderze ; autsajderzy , autsajderów ,

autsajderom , autsajderów , autsajderami , autsajderach ; pod. snajper

awokado - NIE ndm., owoc; awokada , awokadu , awokado , awokadem , awokadzie ;

awokada , awokad , awokadom , awokada , awokadami , awokadach ; także awokadowy ; pod.

torpedo

bajpas - NIE bypas [ bajpas ], NIE bypass [ bajpas ] (ang. by-pass ), raczej obejście ,

omijka , pomost (naczyniowy), czyli operacyjnie wszczepione naczynie poboczne omijające

niedrożną tętnicę; także operacja polegająca na wszczepieniu naturalnego lub sztucznego

fragmentu naczynia krwionośnego, raczej obchodzenie , omijanie , pomostowanie ; bajpasa ,

bajpasowi , bajpas , bajpasem , bajpasie ; bajpasy , bajpasów , bajpasom , bajpasy , bajpasami ,

bajpasach ; pod. pas (przedmiot)

balejaż - NIE balayage (fr.), metoda farbowania włosów; balejażu ; balejaży a. balejażów ,

balejażom ; pod. wiraż

bezkresie - rozległy obszar ; bezkresia , bezkresiu , bezkresie , bezkresiem , bezkresiu ;

bezkresia , bezkresi , bezkresiom , bezkresia , bezkresiami , bezkresiach ; pod. bezludzie ,

zadupie

biatlon - NIE biathlon (łac./gr.), dwubój narciarski ; biatlonu , biatlony ; pod maraton ,

NIE marathon

Biblia - wyłącznie od wielkiej litery jako religijne dzieło, w przenośni (potocznie) biblia -

jakakolwiek ważna książka; NIE jako część tytułu w rodzaju - biblia bibliofila ,

bimbrownika , biznesmena , budowniczego autostrad , działkowicza , erotomana , fałszerza ,

gangstera , hobbysty , Internetu , majsterkowicza , nastolatki , nieletniej matki , nimfomanki ,

panienki z dobrego domu , piłkarza nożnego , planowania rodziny , płatnego mordercy ,

podatnika , polonisty , programisty , rozwódki , satanisty , seksu , turysty , ulicznicy , witamin ,

wulkanizatora , wyrobów hutniczych ...; Biblii , Biblię , Biblią ; także biblijnie , biblijny

bitels - członek brytyjskiego muzycznego zespołu The Beatles ( Bitelsi ) oraz sympatycy

tego zespołu; bitelsa , bitelsowi , bitelsa , bitelsem , bitelsie ; bitelsi , bitelsów , bitelsom , bitelsów ,

bitelsami , bitelsach ; (sympatyczki) bitelska , bitelski, bitelsce, bitelskę, bitelską, bitelsce;

bitelski, bitelsek, bitelskom, bitelski , bitelskami , bitelskach ; także bitelsowski ; bitelsówy

biznesa - NIE bizneswoman [ biznesłumen , biznesuymen ] (dziwna mieszanka

słownictwa polskiego i angielskiego), kobieta interesów , biznesmenka ; biznesy , biznesie ,

biznesę , biznesą , biznesie ; biznesy , biznes , biznesom , biznesy , biznesami , biznesach ; pod.

baronesa

blanik - przerzut oraz dwa i pół salta w przód w pozycji łamanej (gimnastyka, skoki przez

konia; pierwszy wykonał tę ewolucję Polak Leszek Blanik w 2002); blanika , blanikowi ,

blanika , blanikiem , blaniku ; blaniki , blaników , blanikom , blaniki , blanikami , blanikach

bojkot - NIE boycott (ang.), zmowa przeciw np. osobie, państwu , mająca na celu

utrudnienie a. uniemożliwienie normalnych kontaktów; bojkotu , bojkotowi , bojkot , bojkotem ,

bojkocie ; bojkoty , bojkotów , bojkotom , bojkoty , bojkotami , bojkotach ; bojkotować ,

bojkotowany

bordo - NIE jako przymiotnik; jedynie bordowy ; NIE kupiła żakiet bordo i czarną

spódnicę , ale kupiła bordowy żakiet i czarną spódnicę , wszak NIE kupiła kurtkę zieleń ; pod.

brązowy , fioletowy

bordo - NIE jako przysłówek; jedynie bordowo ; NIE szafki pomalowali na bordo , ale

pomalowali szafki na bordowo ; wszak NIE pomalowali szafki na biel ; pod. brązowo ,

fioletowo

bordo - wino od nazwy miasta we Francji; ndm

bordo - nazwa koloru ; borda , bordu , bordo , bordem , bordzie ; borda , bordów , bordom ,

borda , bordami , bordach ; pod. biel , brąz , czerń , czerwień , fiolet , zieleń , żółć

bordowawy - nazwa odcienia ; pod. białawy , brązowawy , czerniawy , czerwonawy ,

fioletowawy , zielonkawy , żółtawy

bordowić - barwić na bordowo ; bordowię , bordowisz , bordowi , bordowimy , bordowicie ,

bordowią ; bordowiłam , bordowiłem , bordowiłaś , bordowiłeś , bordowił , bordowiła ,

bordowiło , bordowiliśmy , bordowiłyśmy , bordowiliście , bordowiłyście , bordowili ,

bordowiły ; bordów , bordówcie , bordówmy ; także bordowiono by ; bordowiąc , bordowiący ;

pod. bielić , brązowić , czernić , czerwienić , fioletowić , zielenić , żółcić ; ponadto zabordowić ,

zabordowię itd.

oraz zabordowiać ; zabordowiałam , zabordowiałem , zabordowiałaś , zabordowiałeś ,

zabordowiał , zabordowiała , zabordowiało , zabordowialiśmy , zabordowiałyśmy ,

zabordowialiście , zabordowiałyście , zabordowiali , zabordowiały ; zabordowiaj ,

zabordowiajcie , zabordowiajmy ; także zabordowiano by ; zabordowiając , zabordowiający ;

pod. zabielać , zabrązowiać , zaczerniać , zaczerwieniać , zafioletowiać , zazieleniać , zażółcać

bordowieć - zmienić kolor na bordo ; bordowieję , bordowiejesz , bordowieje ,

bordowiejemy , bordowiejecie , bordowieją ,; bordowiałam , bordowiałem , bordowiałaś ,

bordowiałeś , bordowiał , bordowiała , bordowiało , bordowialiśmy , bordowiałyśmy ,

bordowialiście , bordowiałyście , bordowiali , bordowiały ,; bordowiej , bordowiejcie ,

bordowiejmy ; także bordowiejąc , bordowiejący ; pod. bieleć , brązowieć , czernieć ,

czerwienieć , fioletowieć , zielenieć , żółknąć ; ponadto zbordowić , zbordowię itd.; pod. zbieleć ,

zbrązowieć , sczernieć , sczerwienieć , sfioletowieć , zzielenieć , zżółknąć

bordowienie - barwienie na kolor bordowy ; bordowienia , bordowieniu , bordowienie ,

bordowieniem , bordowieniu ; bordowienia , bordowień , bordowieniom , bordowienia ,

bordowieniami , bordowieniach ; pod. bielenie , brązowienie , czernienie , czerwienienie ,

fioletowienie , zielenienie , żółcenie

bublia - żartobliwie o poważnej księdze zawierającej błędy (aluzja do buble/biblia );

bublii , bublię , bublią ; bublie , bubliom, bubliami, bubliach

bungalow - NIE [ bangalou , bungalou ] (ang.), jednopiętrowy a. parterowy dom ;

bungalowowi , bungalowie ; bungalowy , bungalowów

butik - NIE boutique [ butik ] (fr.), ekskluzywny sklep z ubiorami ; butiku , butikiem ;

butiki , butikami ; butikowy

C , c - litera polska; słowo zawierające tę literę (również litery ch ) nie może być przyjęte w

poczet polskiej terminologii, jeśli nie jest ono czytane według polskich zasad językowych (np.

casting , champion )

cepelin - NIE zeppelin [ ceppelin ] (niem.), sterowiec skonstruowany przez Ferdynanda

Zeppelina; cepelina , cepelinowi , cepelinem , cepelinie ; cepeliny , cepelinów , cepelinom ,

cepelinami , cepelinach ; także cepelinowski , cepelinowy , wszak kardan - przegub Cardana ,

NIE cardan ; również rodzaj pieroga

clou [ klu ] - NIE (fr.), główny punkt programu ; wyłącznie gwóźdź

czas - NIE rok ( miesiąc , tydzień , dzień ) czasu , ale jedynie rok ( miesiąc , tydzień , dzień )

czempion - NIE champion [ czempion ] (ang.), mistrz pewnej dyscypliny, zwł. sportowej;

czempiona ; czempioni/czempiony (ludzie/nieludzie); czempionka , czempionki ; czempionki ,

czempionek

czemu - komu a. czemu się przyglądasz? ; NIE w znacz. dlaczego? ; NIE czemu im się

przyglądasz? , ale dlaczego im się przyglądasz? ; pod. NIE czemu się spóźniłaś? , NIE czemu

nie kupiłeś? , NIE czemu nie odrobiliście zadań? , NIE czemu zjadł wszystkie ciastka? ;

natomiast poprawnie podlegać czemuś (np. prawu ciążenia )

czystki etniczne - NIE ; skandaliczny termin oznaczający mordowanie przedstawicieli

jednego narodu przez zwyrodnialców innej narodowości ; wyeliminować z encyklopedii i

słowników albo zaznaczyć niestosowność tego określenia; także NIE czystki ideologiczne ,

NIE czystki klasowe , NIE czystki kulturalne , NIE czystki religijne

dag - NIE dkg (dawniej), skrócona nazwa jednostki masy dekagram (deka = da), czyli

100 gramów , NIE 100 gram ; także 0,1 kg

design [ dizajn ] - NIE (ang.); jedynie projekt , plan ; również NIE designer [ dizajner ],

wyłącznie projektant

diler - NIE dealer (ang.), sprzedawca ; dilera , dilerze ; dilerzy , dilerów , dilerach ; także

dilerka , dilerki ; dilerski ; pod. speaker - spiker

dizel - NIE diesel [ dizel ] (niem.), silnik skonstruowany przez Rudolfa Diesla; dizla ,

dizlowi , dizlem , dizlu ; dizle , dizli , dizlom , dizlami , dizlach ; wszak gilotyna - przyrząd

Guillotina , NIE guillotina

dizelizacja - NIE dieselizacja

dizlowski - NIE dieslowski

dizlowy - NIE dieslowy

dogaresa - NIE dogaressa , małżonka weneckiego doży ; dogaresy , dogaresie , dogaresę ,

dogaresą , dogaresie ; dogaresy , dogares , dogaresom , dogaresy , dogaresami , dogaresach ;

pod. stewardesa

dokąd - ( NIE gdzie ) pojadą; quo vadis - (gdzie/dokąd) idziesz (zmierzasz), polszczyzno?

dokąd by - ( NIE gdzie by ) wyruszyć

dokądś - ( NIE gdzieś ) uciekli

dokądkolwiek - ( NIE gdziekolwiek ) wyjechała

dokądże - ( NIE gdzież ) się wybierzemy

dokładnie - szereg znaczeń, jednak NIE w znaczeniu tak , właśnie ( tak ), otóż to , masz

rację , istotnie , oczywiście , owszem ; ang. exactly , niem. genau

dymaka - erotyczny chojrak (żart.); dymaki , dymace , dymaka , dymakiem , dymace ;

dymaki , dymak(ów) , dymakom , dymaki , dymakami , dymakach ; także dymaczy ; pod. jebaka

dymajło - erotyczny chojrak (żart.); dymajły , dymajle , dymajłę , dymajłą , dymajle ;

dymajły , dymajłów , dymajłom , dymajły , dymajłami , dymajłach ; pod. wykidajło

dynga - NIE dinghy (hindi/ang.), NIE dingi , gumowa łódź ratunkowa ; dyngi , dyndze ,

dyngę , dyngą , dyndze ; dyngi , dyng , dyngom , dyngi , dyngami , dyngach ; pod. Getynga

dypis - NIE dipis (wysiedleniec, ang. D.P. = displaced persons ); osoba przesiedlona w

latach 1939-1945 z kraju okupowanego do Rzeszy, która nie wróciła do ojczyzny; dypisa ,

dypisowi , dypisa , dypisem , dypisie ; dypisi , dypisów , dypisom , dypisów , dypisami , dypisach ;

(ona) dypisa , dypisy , dypisie , dypisę , dypisą , dypisie ; dypisy , dypis , dypisom , dypisy ,

dypisami , dypisach

Dział Controllingu - NIE (z ang.); raczej Dział Kontroli

dzisiaj [ dzisiaj ] - NIE [ dzisiej ]

elastyk - człowiek uległy , podatna tkanina z włókien chemicznych; elastyka ( elastyku -

tkanina), elastykowi , elastyka ( elastyk - tkanina), elastykiem , elastyku ; elastycy ( elastyki -

tkaniny), elastyków , elastykom , elastyków ( elastyki - tkaniny), elastykami , elastykach ; pod.

plastyk (osoba oraz tworzywo sztuczne)

eldorado - kraina dobrobytu ; eldorada , eldoradu , eldorado , eldoradem , eldoradzie ;

eldorada , eldorad , eldoradom , eldorada , eldoradami , eldoradach ; pod. tornado

e-mailować , e-majlować - NIE (z ang.), jedynie nadawać a. odbierać e-pocztę ; jeśli

zaaprobujemy słowo pocztować ( nadawać lub odbierać pocztę ), to można byłoby przyjąć

także słowo e-pocztować ; ewentualnie emajlować , NIE imajlować

e-poczta - NIE e-mail (ang.), odm. jak poczta ; otrzymałem oraz wysłałem e-pocztę ;

usługi e-pocztowe , skrzynka e-pocztowa ; pod. e-bank ; ewentualnie emajl , emajla , emajlowi ,

emajl , emajlem , emajlu ; emajle , emajli a. emajlów , emajlom , emajle , emajlami , emajlach ;

zdrob. emajliki

europ - pierwiastek chemiczny (symbol Eu); europu , europowi , europ , europem , europie ;

pod. syrop , ukrop

europ - NIE euro , jednostka monetarna Unii Europejskiej; europa , europowi , europa ,

europem , europie ; europy , europów , europy , europom , europami , europach ; pod. filip

( zając ); także banknoty europowe ; pod. dolarowe , markowe , złotowe ; również europki ,

europówki ; pod. złotówki , dolarówki (szereg znaczeń); europowiec , europizacja ; pod.

dolarowiec , dolaryzacja

Europ - nowo proponowane imię męskie; Europa , Europowi , Europa , Europem ,

Europie , Europie ; Europowie , Europów , Europom , Europów , Europami , Europach ,

Europowie ; pod. Ezop , Filip

Europa - nowo proponowane imię żeńskie; Europy , Europie , Europę , Europą , Europie ,

Europo ; Europy , Europ , Europom , Europy , Europami , Europach , Europy

Europia - nowo proponowane imię żeńskie; Europii , Europii , Europię , Europią , Europii ,

Europio ; Europie , Europii , Europiom , Europie , Europiami , Europiach , Europie ; pod.

entropia , rupia

faks - NIE fax (oryg.), dop. jedynie na wizytówkach itp., urządzenie telekomunikacyjne ;

faksu , faksie ; faksy , faksów , faksach ; faksować , faksowanie , faksowany

fakser - NIE faxer , pracownik obsługujący faks; faksera , fakserowi , faksera , fakserem ,

fakserze ; fakserzy , fakserów , fakserom , fakserów , fakserami , fakserach ; także fakserka ,

fakserki , fakserce , fakserkę , fakserką , fakserce ; fakserki , fakserek , fakserkom , fakserki ,

fakserkami , fakserkach ; pod. traser , treser

fitnes - NIE fitness (ang.), ćwiczenia fizyczne , dbanie o kondycję , również sportowy

strój ; fitnesu , fitnesowi , fitnes , fitnesem , fitnesie ; fitnesy , fitnesów , fitnesom , fitnesy ,

fitnesami , fitnesach ; fitnesowo , fitnesowy

fitnesa a. fitneska - NIE fitnessa (ang./pol.), pani w fitnesowym stroju ; fitnesy a. fitneski ,

fitnesie a. fitnesce , fitnesę a. fitneskę , fitnesą a. fitneską , fitnesie a. fitnesce ; fitnesy a.

fitneski , fitnes a. fitnesek , fitnesom a. fitneskom , fitnesy a. fitneski , fitnesami a. fitneskami ,

fitnesach a. fitneskach ; (on) fitnes , fitnesa , fitnesowi , fitnesa , fitnesem , fitnesie ; fitnesi ,

fitnesów , fitnesom , fitnesów , fitnesami , fitnesach

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: