1. Proszę podać datę powstania Zakonu Niemieckiego i opisać okoliczności powstania?
Ok. 1127 r. w Jerozolimie powstało hospicjum dla pielgrzymów idących z Niemiec. Obsługiwane było przez niemiecką wspólnotę klasztorną. Zakon powstał w 1189 roku w okresie wypraw krzyżowych w Palestynie. Inicjatorami jego założenia byli niemieccy kupcy pochodzący z Bremy i Lubeki. Początkowo głównym zadaniem założonego bractwa było prowadzenie szpitali. Ten zakon szpitalny opiekował się pielgrzymami idącymi z Niemiec do Ziemi Świętej. Podobną rolę spełniały powstałe wcześniej zakony francuskich templariuszy i włoskich joannitów (zakony rycerskie podlegające bezpośrednio zwierzchnictwu papieża, do ich zadań należały: militarne wspieranie świeckich krzyżowców w ich walkach z muzułmanami, ochrona pielgrzymów z Europy, działalność szpitalnicza oraz zabezpieczenie i przewóz kosztowności należących do możnych uczestników krucjat) . Na nich wzorowali się Krzyżacy w początkach swojej działalności, przyjmując jako ubiór biały płaszcz z czarnym krzyżem (z tym że templariusze mieli czerwony krzyż).
2. Od kiedy Zakon Krzyżacki jest zakonem rycerskim. Jak do tego doszło?
Do przekształcenia w zakon rycerski nie doszłoby gdyby droga dla pielgrzymów idących z Niemiec do Ziemi Świętej była bezpieczna. Niestety na pielgrzymów czyhało wiele niebezpieczeństw: piraci, bandy zbójeckie, bractwo które opiekowało się pielgrzymami musiało ich bronić – tak w roku 1198 bractwo szpitalne w Akce przekształciło się w zakon rycerski. Powstał Zakon Rycerzy Najświętszej Marii Panny Domu niemieckiego w Jerozolimie – w Polsce zw. Zakonem Krzyżackim.
3. Z jakim wielkim ruchem średniowiecznym można wiązać powstanie Zakonu Krzyżackiego?
Powstanie zakonu możemy wiązać z krucjatami – czyli zbrojnymi wyprawami rycerstwa i ludu chrześcijańskiego przeciwko wyznawcom islamu. Było to połączenie pielgrzymki i świętej wojny. Hasło krucjat zostało rzucone przesz papieża Urbana II na synodzie w Clermont e 1095 r. Papież po opisaniu ciężkiego losu pielgrzymów chrześcijańskich prześladowanych w Palestynie przez Turków Seldżuckich , wezwał do podjęcia zbrojnej wyprawy wojsk chrześcijańskich w celu wyzwolenia Ziemi Świętej z rąk Muzułmanów (odbicia z rąk niewiernych grobu Chrystusa).
Bractwo szpitalne zostało utworzone podczas trzeciej wyprawy krzyżowej w roku 1189, pielgrzymi z Lubeki i Bremy utworzyli skromne bractwo szpitalników, prowadzące rodzaj przytułku. Był to szpital polowy - w obozie krzyżowców oblegających Akkę – stanowił schronienie dla umierających, dotkniętych zarazą lub rannych chrześcijan.
4. Kogo uważa się za twórcę Zakonu i dlaczego?
Za właściwego twórcę Zakonu uważa się Hermanna von Salza (Wielkim Mistrzem był od 1210 r.), to dzięki niemu bractwo otrzymało dwie wielkie darowizny - ziemię Borsa na Węgrzech, a po jej utracie ziemię chełmińską w Polsce. To tutaj zaczęło się tworzenie pierwszego na świecie państwa zakonnego, jednak najprawdopodobniej Hermann von Salza w Prusach nigdy nie był. Był zaufanym człowiekiem cesarza Fryderyka II, podróżował po całej Europie, ale zarząd Prus pozostawił w rękach mistrza krajowego. Zmarł we Włoszech w 1239
5. W jakim okresie Zakon Niemiecki posiadał ziemię Borsa, jak do tego doszło i jak się skończyło?
Terenem działalności Z.N. była początkowo tylko Palestyna. Jednak już czwarty kolejny Wielki Mistrz Herman von Salza uzyskał zgodę króla węgierskiego Andrzeja II na osiedlenie braci zakonnych na terenie Siedmiogrodu (król nadał im w 1211 r. ziemię Borsa w Siedmiogrodzie), z zadaniem ochraniania wschodniej granicy Węgier przed najazdami pogańskich Połowców (były to pogańskie plemiona tureckie, które zagrażały posiadłościom króla w Siedmiogrodzie), król miał nadzieję, że Krzyżacy przyczynią się do rozszerzenia jego Królestwa. Mnisi –rycerze odnieśli znaczne sukcesy w walkach z poganami i zaczęli myśleć o stworzeniu własnego państwa, stworzyli w Siedmiogrodzie sieć warowni (korzystając z przywilejów nadanych im przez króla: nadanie ziem, własne sądownictwo, prawo do budowy drewnianych miast i grodów, a z czasem prawo budowania zamków murowanych, prawo organizowania targów) oraz zaczęli sprowadzać kolonistów zwłaszcza z Niemiec. Krzyżacy opierając się na przywileju papieskim zabraniającym zakonom rycerskim wchodzenia w zależność lenną od osób świeckich, zwrócili się do papieża z prośbą o zapewnienie im autonomii politycznej. W roku 1224 papież przychylił się do ich prośby i wydał bullę biorącą ziemię Borsa w opiekę Stolicy Apostolskiej. Zaniepokoiło to władcę Siedmiogrodu, który w działaniach Zakonu dostrzegł zagrożenie dla swojej władzy i dla spójności terytorialnej kraju. W 1225 r król Węgier Andrzej II wkroczył na czele swych wojsk do posiadłości Zakonu i zagarnął ich dobra - wygnał Krzyżaków ze swojego terytorium – a zalążkowe państwo krzyżackie w Siedmiogrodzie przestało istnieć.
6. Z jakich części składały się statuty zakonne, co zawierają i kiedy zostały zredagowane?
Statuty jest to zbiór przepisów stanowiących podstawę organizacji i struktury wewnętrznej Zakonu Krzyżackiego. Przed ich powstaniem Krzyżacy opierali się przepisach reguły joannitów (służba szpitalna) i reguły templariuszy (służba rycerska). Pierwsze przepisy statutowe Zakonu Krzyżackiego powstały zapewne ok. 1215 r. (dziś nie są znane) , do naszych czasów przetrwała wersja (w rękopisach łacińskich, francuskich, niemieckich i holenderskich) , którą sformułowano w latach 1244 – 1249 prawdopodobnie na polecenie papieża przez Wilhema z Modeny.
Statuty składają się z 3 części:
a) z reguły (formułuje podstawowe założenia Zakonu oraz dotyczy organizacji szpitali i norm życia zakonnego)
b) z praw (ustawy dotyczące zachowania braci, zawiera 45 przepisów o charakterze zakazowym i nakazowym, określając min. sposób osądzania i wykonywania kar wobec członków Zakonu)
c) ze zwyczajów o charakterze proceduralnym (zawiera 65 postanowień związanych z trybem wyboru: wielkiego mistrza, ze zwoływaniem kapituły generalnej itp.)
Uzupełnienia - jeden z przepisów dopuszczał możliwość wprowadzania zmian i uzupełnień przez Wielkiego Mistrza i kapitułę generalną. A z czasem zarządzenia wydawane przez W.M. nazywano statutami.
Zawartość praw i zwyczajów
- kompetencje i skład kapituł
- procedura wyboru Wielkiego Mistrza
- kompetencje W.M., wielkich dostojników
- rozwinięcie w stosunku do reguły podstawowych cnót rycerskich
- ??
7. Proszę opisać strój brata rycerza wg Reguły.
Każdy brat –rycerz powinien mieć brodę – symbol męstwa i ubóstwa. Bracia –rycerze nosili białe płaszcze z sukna, z czarnym krzyżem na lewym ramieniu, a właściwie na sercu. Płaszcze zaopatrywano w kaptury. Na koszulę lub na zbroję rycerze wdziewali długą, wąską jakę (tunikę) Poza tym szatny konwentu zapewniał im lnianą bieliznę (min. rodzaj kalesonów) oraz wełniane nogawice pełniące rolę spodni. Podczas zim srogich okrywali się futrami (z owczej lub koziej skóry). Obuwie bez sznurówek, bez sprzączek lub pierścieni (wsuwane bez ozdób – przystosowane do boju, żeby ubranie ich było proste i szybkie)
8. Proszę omówić system kar na podstawie statutów ?
Wg statutów są IV kategorie kar:
I kategoria: za małe przewinienia jak nieumiarkowanie w jedzeniu, piciu i mowie (zakłócenie ciszy nocnej) karano dyscypliną czyli batami (ilość batów w zależności od przewinienia – niezbyt duża żeby nie osłabić takiego brata - chodziło o publiczne ukaranie)
II kategoria: należą do tej kategorii takie występki jak: kłótnie, bójki, nieposłuszeństwo, spędzanie nocy poza klasztorem (bez zezwolenia). Kara była dolegliwa bowiem winnego na określony czas pozbawiano prawa noszenia płaszcza zakonnego, oraz kierowano go do pracy fizycznej wraz z knechtami (niewolnymi) . Winowajca był zmuszony jadać z nimi, pozbawiony był części posiłków i przez trzy dni w tygodniu dostawał tylko chleb i wodę. Co niedziela brał od księdza dyscyplinę (chłostę) w kaplicy, albo w refektarzu podczas kapituły. Przez cały czas pozbawiony był konia i zbroi (odzyskiwał broń po odbyciu pokuty)
III kategoria: zranienie chrześcijanina, spiski i zmowy przeciwko zwierzchnikowi, kradzieże, zatajanie posiadanej własności, zdrada tajemnicy, zniszczenie dokumentów urzędowych, grzech cielesny oraz podróżowanie bez pozwolenia – zazwyczaj kara roczna, a w przypadku zniszczenia dokumentów nawet kara do końca życia – Krzyżacy rejestrowali podwójnie dokumenty uważali tali czyn za zamach polityczny (zakucie winnego w kajdanach)
IV kategoria: najcięższa kategoria przestępstw – ucieczka z pola bitwy, wyparcie się wiary, sprzedaż urzędów zakonnych, sodomia , korupcja, ukrywanie przeszkód u kandydata do zakonu – karą było wypędzenie z zakonu (wyłączenie ze wspólnoty zakonnej – to tak jakby pozbawić człowieka obywatelstwa)
9. Krzyżak na wyprawie wojennej wg Statutów ?
Brat –rycerz posiadał 3 konie (bojowy i 2 podjezdki – koń mniejszej wartości bojowej), konia bojowego prowadził pachołek rycerza.
W bitwie obowiązywał szyk zwarty – komendy były sygnalizowane przez chorążego. Siodłanie odbywało się tylko na rozkaz. Siodłanie małymi rzemieniami – juki na podjezdkach rycerza i pachołka. Siodłanie wielkimi rzemieniami – namioty i sprzęt obozowy.
Na konia bojowego rycerz wsiadał tuż przed bitwą, rycerz podjeżdżał na podjezdkach, które nie nadawały się do bitwy.
,,Harce’’ czyli ataki w pojedynkę oraz samowolne rozpoczynanie natarcia było zakazane. Rycerze zakonni nie mogli zbierać łupów.
Po rozkazie obóz sprawdzał przełożony sierżantów. Rycerze stali w szyku przy swojej chorągwi, na dany znak ruszali do ataku. Każdy jechał tak szybko jak się da, ale musiał utrzymywać kontakt wzrokowy z chorążym – który ruchami chorągwi przekazywał rozkazy (dowódcy). Jazda w szyku: bracia –rycerze, sierżanci i pachołkowie. Istniał zakaz jazdy 2 osób na 1 koniu. W marszu możliwość prowadzenia rozmów, ale tylko na tematy budujące, wzmacniające morale ducha. Chorągiew była odznaką oddziału (400-600 zbrojnych). Najważniejsza chorągwią była chorągiew ,,całego Zakonu’’ – noszona zazwyczaj przy wielkim marszałku. Wielkiemu Mistrzowi towarzyszyły 2 chorągwie: ,,mniejsza’’ i ,,większa’’. Wokół chorągwi zbierał się oddział przed i po bitwie, a jej utrata w czasie walki była równoznaczna z klęską. Na czas dłuższych postojów rozbijano obóz miejsce wytyczano (w. Marszałek lub komtur) poprzez wbicie chorągwi i oznaczenie miejsca na kaplicę. Rozstawiano warty i przystępowano do rozbijania namiotów. Pierwsze namioty były stawiane dla W. M. (lub dowódcy wyprawy) i kapelana, a wcześniej namiot kaplicy na środku obozu. Namioty były tak ustawione, żeby konie znajdowały się wewnątrz (bo w ten sposób łatwiej można było ich pilnować - były najcenniejsze). Jeden namiot przypadał na 4 braci. W obozie panował rygor: bez rozkazu zakaz rozkiełznania i karmienia koni, bez rozkazu nie można było wysłać koni po drzewo czy trawę ( w razie wysłania chronić siodło). Rycerz miał 2 pachołków – 1 mógł oddalić tylko w zasięgu głosu (żeby móc go przywołać). Ruchy wewnętrzne w obozie odbywały się za zezwoleniem (chodzi o gotowość w czasie alarmu). Rozkazy w obozie wydawano głosem lub za pomocą trąbki (w zależności od odległości). W czasie wyprawy kapelan dzwonił na godziny kanoniczne: 2 h – nonę i nieszpory – ale musiał to uzgadniać z wielkim marszałkiem. W czasie wojny decydujący głos w sprawach wojennych miał Marszałek.
Część braci stała w pogotowiu bojowym – w rynsztoku przy osiodłanych koniach – w razie alarmu szli do boju, a reszta miała czas na uzbrojenie. Wielki marszałek przy pomocy swojego zastępcy dowodził taborami (siodlarnia, kuźnia, rymarnia- możliwe więc było dokonywanie napraw i oporządzenia końskiego). W obozie nie było wspólnej kuchni, więc każdy gotował samodzielnie.
10. Co to był konwent i jak funkcjonował ?
Konwent był główną jednostką organizacyjną Zakonu Krzyżackiego, jako bractwa religijnego. Konwenty rozmieszczono w zamkach komturskich i na podobieństwo Jezusa składać się miały z komtura, 12 braci- rycerzy, 6 braci-kapłanów i niesprecyzowanej liczby sariantów (w praktyce wyglądało to różnie). Bracia –rycerzy odgrywali w konwencie czołową rolę, pełnili najważniejsze funkcje zarówno w zarządzie zamku jak i w podległym mu okręgu administracyjnym. Bracia-kapłani i sarianci odgrywali mniejszą rolę. Poza członkami Zakonu na zamku mieszkali też przygodni rycerze najemni, często krzyżowcy, oraz knechci – przydzielani jako służba każdemu z braci-rycerzy (zazwyczaj 2 na 1 zakonnika). Stała załoga zamku będącego siedzibą konwentu mogła liczyć ok. kilkadziesiąt osób. Na czele konwentu stał komtur (skupiał funkcje zakonne, administracyjne i wojskowe), ale bywały też konwenty, na których czele stali najwyżsi dostojnicy; np. na czele konwentu w Malborku stał wielki mistrz; w Królewcu – wielki marszałek; w Dzierzgoniu – wielki szatny; w Elblągu – wielki szpitalnik – tam mieścił się główny szpital zakonu.
13. Jak modlili się Krzyżacy ?
Krzyżacy odmawiali brewiarz – jest to księga obowiązkowych modlitw odmawianych lub czytanych przez duchowieństwo świeckie i zakonne. W czasie modlitw bracia –rycerze brewiarza nie czytali, bowiem wielu z nich było analfabetami. Posługiwali się nimi natomiast księża krzyżaccy, początkowo używali brewiarza kanoników Grobu Świętego, a ok. 1244 przejęli brewiarz polskich dominikanów.
Officium jest to odmawianie brewiarza przez duchownych w różnych porach dnia. Modlitwy zaczynały się o północy i odbywały się co 3 godziny, czyli osiem razy w ciągu doby (jutrznia, pryma, tercja, seksta, nona, nieszpory i kompleta). W skład tych ,,godzinek’’ wchodziła również msza święta, odprawiana zwykle o świcie (musieli w niej uczestniczyć wszyscy bracia, również w czasie wyprawy wojennej – msze odprawiane w polu przy ołtarzu przenośnym). Pora modlitw ogłaszana uderzeniem dzwonu i odprawiano je w zamkowej kaplicy, przy czym bracia –kapłani odbywali modlitwy chóralne, złożone z psalmów (siedząc w stallach), zaś bracia –rycerze odmawiali tylko ,,Ojcze Nasz’’ (wykonując szereg przyklęknięć przy klęcznikach). Na jutrznię musieli odmówić co najmniej 13 ,,Ojcze Nasz’’, na nieszpory 9, a w inne godziny po 7. Jeżeli zdarzyłoby się , że brat zaśpi na justrznię lub inna godzinę, jego najbliższy sąsiad musi go zbudzić i przyprowadzić. Do komunii św. Bracia powinni przystępować co najmniej 7 razy w roku. Na zamku w Malborku było 5 kaplic. Statuty nakazywały, aby członkowie zakonu razem odbywali modlitwy, lecz niektórzy krzyżacy mieli też na zamkach osobne kaplice (np. W.M. i niektórzy komturzy). Poza tym w średniowieczu ,,modna’’ była asceza: i tak w każdy piątek, na pamiątkę biczowania Chrystusa, każdy brat brał chłostę, zapewne w kaplicy. W okresie Wielkiego Postu i Adwentu – bracia brali chłostę 3 dni w tygodniu. Wraz z rozluźnieniem obyczajów w Zakonie – zaniedbywano przestrzegania cyklu modlitw officium.
14. Jak pielęgnowano chorych w Zakonie Krzyżackim wg Statutów?
Na zamku w MLBORKU były 2 infirmerie, jedna mieściła się na przedzamczu – obok kaplicy św. Wawrzyńca i przeznaczona była dla zamkowej służby, a druga znajdująca się w płn.zach. części zamku średniego była przeznaczona dla braci zakonnych. Obok braci chorych przebywali tu też starzy członkowie konwentu oraz kaleki. Chory przed przyjęciem do szpitala musiał wyznać swoje grzechy. Odnotowywano również dobra jakie chory posiadał (w razie jego śmierci przejmowano majątek) Na noc w szpitalu zostawiono zapalone światło. Chorzy byli dobrze traktowani, mieli nawet ogród. Chory mógł jeść 3 razy dziennie w łóżku (krzyżak spożywał dwa posiłki dziennie), nie powinien spożywać mięsa, jajek, ryb i wina. Chory powinien leżeć w sali , w której ma możliwość wysłuchania mszy. W szpitalu musi panować cisza. Szpitalem nadzorował 1 człowiek, uprawniony do podejmowania wszelkich decyzji, szpitale cieszyły się dużą autonomią.
W każdym domu powinien znajdować się płaszcz z czarnym krzyżem do grzebania zmarłych (krzyżak był chowany w takim płaszczu), a w każdej infirmerii powinna się znajdować kaplica.
15. Z jakich kategorii braci składał się Zakon Krzyżacki?
Bracia –rycerze – kategoria członków Zakonu Krzyżackiego, którzy składali śluby wieczyste, zobowiązujące ich do posłuszeństwa, ubóstwa, czystości oraz do walki z nieprzyjaciółmi Chrystusa. Pierwszym przyjętym do Zakonu bratem –rycerzem był Henryk von Kirchein z Hesji. Byli jednocześnie mnichami i wojownikami. Wywodzili się z ministeriatów i niebogatych rodów rycerskich (zazwyczaj byli to młodsi synowie rycerza – nie mieli więc szans na odziedziczenie majątku czy też zrobienie kariery w kraju). Tylko bracia-rycerze piastowali najwyższe urzędy, i tylko spośród nich wybierano Wielkiego Mistrza. Od końca XIV w. Powszechnym zwyczajem stało się nazywanie ich ,,panami’’ a nie ,,braćmi’’ (na początku braćmi-rycerzami mogli zostać nawet ojcowie dorosłych dzieci czy żonaci, nie było barier narodowościowych – dopiero od XIV w. Przyjmowano z reguły tylko Niemców do tej kategorii braci).
Bracia – kapłani – wg statutów powinni stanowić połowę liczby braci –rycerzy (6) nie musieli mieć niemieckiego ani szlacheckiego pochodzenia (w większości pochodzili z mieszczaństwa), nie były też konieczne wyższe święcenia duchowne. Do ich obowiązków należało: celebrowanie wszystkich nabożeństw i mszy, duchowna opieka nad współbraćmi, kształcenie ich, sprawowanie opieki nad chorymi. Odgrywali znaczną rolę, jako piśmienni, w kancelariach- sprawowali pieczę nad skrybami przepisującymi księgi religijne. Byli dzwonnikami, opiekunami kaplic zamkowych, wielu z nich obejmowało funkcje proboszczów w kościołach parafialnych Prus – czasem dochodzili do godności biskupiej. Obowiązywała ich tonsura – wygolony czubek głowy.
Sarianci – nie składali ślubów wieczystych, a jedynie śluby czasowe, na okres na jaki zaciągali się pod chorągiew zakonu. Wywodzili się z mieszczaństwa i najniższych warstw stanu rycerskiego, stanowili najliczniejszą kategorię członków Zakonu. W Zakonie tworzyli załogi zamku oraz lekkozbrojną jazdę i piechotę. W razie potrzeby kierowali warsztatami na przedzamczu, zarządzali stadninami koni i folwarkami krzyżackimi. Nie nosili białego płaszcza lecz najprawdopodobniej szary.
Półbracia - (kategoria świeckich braci służebnych), pełnili funkcję służby, składali tylko śluby czasowe, byli podporządkowani dyscyplinie zakonnej, ale przysługiwała im tylko część praw i obowiązków należnych innym członkom bractwa. Pracowali w folwarkach Zakonu, gdzie kierowali uprawą pól i doglądali bydła. Nosili szary płaszcz wierzchni z połową czarnego krzyża.
Familiarze - świeccy przyjaciele i dobroczyńcy zakonu, swymi darowiznami wspierali wspólnotę (np. Konrad Mazowiecki). Ale do tego grona zaliczamy również ludzi z ludu , którzy z całym , skromnym majątkiem oddawali się pod opiekę Zakonu. Pracowali na przedzamczach i w folwarkach gdzie mieli zapewnione skromne utrzymanie.
33. Co to były rejzy, kiedy i przeciw komu je prowadzono ?
Rejzy – krzyżackie wyprawy rabunkowe podejmowane na Żmudź i Litwę w formie wielkich ekspedycji wojskowych, zmierzających do wyniszczenia i opanowania tych ziem (Krzyżacy rozpoczęli wielka rejzę na Litwę w roku 1344). Pomimo przejściowych sukcesów, nigdy nie zdołali osiągnąć celu. W rejzach przeciwko Litwie brało udział rycerstwo z całej Europy: posłańcy zakonu głosili w całej Europie chwałę tych, którzy wspomogą zakon w jego walce z wrogami wiary chrześcijańskiej. Przybyszom obiecywano zbawienie w niebie, rycerską sławę na ziemi i wdzięczność panów z Prus. Rejzy połączone były z polowaniami na niedźwiedzie, żubry i dziki oraz z wystawnymi ucztami i turniejami rycerskimi - co również zachęcało rycerstwo do uczestnictwa. Wyprawy przeciw Litwie trwały ok. 6 tygodni , czasem jednak ciągnęły się kilka miesięcy (nawet rok). Urządzano je latem jak i zimą. Lecz większą popularnością cieszyły się rejzy zimowe (łatwiej było o łupy i jeńców – ludzie byli w domach, plony w stodołach – zamarznięte mokradła i jeziora ułatwiały przemieszczanie się oddziałów). Rejzami dowodzili zazwyczaj komturowie lub wójtowie twierdz przygranicznych, zwłaszcza Ragnety. Największe nasilenie rejz przypada na okres po 1360 r. – w przeciągu 30 lat przed chrztem Litwy ( 1385 ) Krzyżacy zorganizowali aż 96 wypraw.
16. Funkcjonowanie Kapituły Generalnej
Często bywa mylona z Kapitułą Wyboru Wielkiego Mistrza.
Miała być zwoływana corocznie w dzień Podwyższenia Krzyża – 14.09. Praktyka wszakże wymusiła zmiany. Odstąpiono od cyklu rocznego, miało być co 6 lat. Jednak odbywały się nieregularnie.
Zadania Kapituły Generalnej:
- decyzje o zmianach terytorialnych,
- kwestie polityczne
- decyzje o podjęciu wojny lub zachowaniu pokoju,
- przyjęcia darowizn,
- decyzje administracyjne,
- obsada urzędnicza
- zmiana ustawodawstwa zakonnego – wyłącznie podczas K.G. Tylko ona miała te kompetencje
- decyzje w sprawach kultowo-liturgicznych,
- przyjęcie bądź potwierdzenie przyjęcia nowych braci i księży.
17. Rada Wielkiego Mistrza, kiedy i jak powstała?
Wykształciła się z Kapituły Domu Głównego – „rządu” zakonnego. Po roku 1410.
Tworzyli ją główni dostojnicy zakonni, czyli:
Wielki Mistrz, Wielki Komtur, Wielki Marszałek,Wielki Szpitalnik, Wielki Szatny, Podskarbi oraz nieznana bliżej liczba braci (?).
R.W.M. podejmowała decyzje w sprawach zwykłych, wymagających szybkiej decyzji, wysyłała prokuratora do Rzymu, posłów i wizytatorów, podejmowała decyzje o doborze innych członków.
Już w latach 90-tych XIV wieku występuje Rada W.M., składająca się 5 dostojników i 2 komturów: Gdańska i Torunia.
18. Jakie kapituły odbywały się w Malborku w średniowieczu?
- Wyboru Wlk. Mistrza,
- Generalna, (wytyczne działania państwa)
- Prowincjonalna,
- Domu Głównego
- Konwentualna – co tydzień, sprawy bieżące konwentu, Kapituła Win, pierwotnie zbierała się w kaplicy.
19. Co to była Kapituła Konwentualna?
To popularnie zwana Kapituła Win. Wg Statutów miała się zbierać co tydzień, w niedzielę. Luther von Braunschweig spowodował w 1331 roku obowiązek zbierania się K.K. 4 razy w roku.
- odczytywano fragmenty Reguły,
- wyznawano winy,
- nakładano pokutę,
- omawiano sprawy konwentu,
- następował przydział zadań na nadchodzący okres.
20. Kompetencje Kapituły Konwentualnej.
Według Statutów miała odbywać się corocznie. Zwoływana była przez Mistrza Krajowego.. Zajmowała się bieżącymi sprawami prowincji z obsadą urzędów. Zjeżdżali na nią urzędnicy zakonni z danej prowincji, a więc komturowie, wójtowie, prokuratorzy. Komturowie składali na piśmie sprawozdania (wykazy długów i dochodów, majątku). W Prusach po roku 1324 – jej kompetencje zbiegły się z kompetencjami Kapituły Domu Głównego.
21. Jak dokonywano wyboru Wielkiego Mistrza?
Wyboru Wlk. Mistrza dokonywano podczas Kapituły Wyboru Wielkiego Mistrza. Była ona nadzwyczajna bez stałego terminu. Po roku 1309 nabiera znaczenia. Wybór zwierzchnika państwa.
Zaczynała się od odczytania Statutów, następnie odbywała się msza święta – z prośbą do Boga o mądrość i roztropność, wydawano obiad dla 13 ubogich w Domu Głównym, a we wszystkich innych Domach - dla 3.
Zastępca W. Mistrza wybierał praeceptora, ten wyznaczał pierwszego elektora, wspólnie wyznaczali następnego i tak aż do 13. Przysięgali na Ewangelię, następnie padały propozycje kandydatów. Jeżeli kandydatem okazał się jeden z elektorów – rezygnował on z funkcji elektora i dokooptowywano następnego na jego miejsce. Następowało głosowanie. Po wyborze śpiewano w kaplicy Te Deum i tam też wręczano nowe...
WrzFF