PEDAGOGIKA TERAPEUTYCZNA
Pedagogika lecznicza, terapeutyczna – jest to szczególny dział pedagogiki specjalnej który zajmuje się opieką, terapią i edukacją jednostek przewlekle chorych i z dysfunkcją narządów ruchu.
Podstawy teoretyczne stworzyła w latach 50 Janina Doroszewska, której zainteresowania naukowe koncentrowały się na wychowaniu w zakładach leczniczych dzieci przewlekle chorych i z uszkodzonym narządem ruchu.
Dane statystyczne lat 90 wskazują iż od 10 – 15 % całej populacji społeczeństwa w Polsce stanowią osoby wymagające długotrwałej terapii i rehabilitacji.
Do najczęstszych chorób przewlekłych zalicza się:
· Nowotwory
· Układu krążenia
· Choroby reumatyczne
· Choroby neurologiczne
· Choroby niewydolności nerek
· Cukrzyca
· Zespoły złego wchłaniania
· Alergie
Ze względu na ich specyfikę jak również dysfunkcji narządu ruchu chorzy wymagają długotrwałej opieki terapeutycznej. Zdarza się, że choroba towarzyszy im do końca życia. Choroba stanowi nie tylko zburzenia czynności organizmu ale może powodować również ujemne zmiany w życiu psychicznym i funkcjonowaniu społecznym. Badacze stwierdzają iż na zmiany te szczególnie podatne są dzieci objęte hospitalizacją.
Janina Doroszewska podkreślała, że każda choroba powoduje ukształtowanie się swoistych obrazów psychicznych, a więc zaznacza się swoistym piętnem w osobowości dziecka. W chorobach utożsamiana jest ze stresem i traktowana jako źródło frustracji, deprywacji potrzeb samego chorego oraz jego najbliższych. Każdy chory hospitalizowany przeżywa nie tylko stres wywołany chorobą, ale również stres spowodowany zaburzeniem poczucia bezpieczeństwa wywołany izolacją szpitalną i lękiem.
Irena Obuchowska traktuje lęk i ból i ograniczenie aktywności człowieka przebywającego w placówce leczniczej jako dodatkowe obciążenie związane z obrazem klinicznym choroby. Każda choroba dla organizmu jest stresem obciążającym normalną wydolność człowieka….?? Coraz częściej mówi się obecnie o somatopsychicznym charakterze chorób przewlekłych. Chorzy przebywający w placówkach leczniczych obok terapii medycznej, farmakologicznej powinni być objęci opieką pedagogiczną tj. terapią wychowawczą.
Wg Janiny Doroszewskiej wyróżniamy dwie formy terapii wychowawczej:
· Spoczynkową (obciążeniową)
· Czynnościową (aktywną, uczynniającą)
Zadaniem terapii spoczynkowej jest dostarczenie choremu warunków do jak najmniejszego wydatkowania wysiłku związanego ze środowiskiem rzeczywistym w celu gromadzenia energii całego ustroju do walki z przyczyną chorobotwórczą. Elementy terapii:
· Zapewnienie warunków spokojnego snu
· Obecność pielęgniarki przy chorym kiedy jest taka potrzeba
· Terapia słowna
· Zapewnienie warunków zewnętrznych wpływających kojąco na system nerwowy
· Kontakt z rodziną jako czynnik obciążający
Terapia czynnościowa opiera się na organizowaniu wszelkich form aktywności mających na celu zdynamizowanie i usprawnianie wyższej czynności nerwowej i procesów kinestetycznych. Terapia ta ma różne formy i zależy od zdolności wysiłkowej pacjenta:
· Czynności związane z bezpośrednią aktywnością chorego
· Terapia ruchowa
· Terapia zabawowo – rozrywkowa
· Terapia zajęciowa
· Arteterapie
· Terapia pracy
Jedną z form leczenia stanowi rehabilitacja psychiczna szczególnie w wypadkach nagłych i gwałtownych przeżyć traumatycznych oraz związanych bezpośrednio z kalectwem. Celem rehabilitacji psychicznej jest ułatwienie jednostce adaptacji do nowych sytuacji i warunków jakie zaistniały pod wpływem choroby. Pomoc psychiczną należy udzielać chorym którzy opuszczają placówkę szpitalną aby pomóc im w rozwiązywaniu problemów życiowych po wyjściu ze szpitala.
Szczególne zaburzenia psychiczne, frustracyjne towarzyszą dzieciom przewlekle chorym dlatego też współcześnie dokonują się przemiany w organizowaniu rehabilitacji dzieci chorych. Wyrażają się one w tendencjach:
1. Odchodzenie od długotrwałej hospitalizacji dzieci, które są kierowane do ośrodka leczniczego tylko na pewien okres, który jest niezbędnym dla ich intensywnego leczenia i usprawniania. Po powrocie do domu rodzinnego leczenie kontynuowane jest w poradniach specjalistycznych czyli ośrodkach lecznictwa otwartego. Dzięki temu dzieci chore nie są długotrwale izolowane od naturalnego środowiska i lepiej mają zaspokojone potrzeby emocjonalne i psychiczne.
2. Dążenie do wczesnego wykrywania (diagnozy) chorób dzieci oraz odejmowaniach ich wczesną interwencją medyczną, pedagogiczną i psychologiczną. Obecnie dąży się do organizowania ośrodków wczesnej diagnozy i interwencji zatrudniające różnych specjalistów pracujących w okresie całodobowym
3. Dążenie do jak najpełniejszego włączania rodzin w proces rehabilitacji dziecka chorego oraz wyposażenie rodziców w odpowiednie wiadomości i umiejętności niezbędne w postępowaniu z dzieckiem chorym. Włącza się rodziców w indywidualne i grupowe konsultacje ze specjalistami i organizuje się wyjazdy wczasowo – rehabilitacyjne (turnusy) w których uczestniczą razem z chorymi dziećmi
4. Dążenie do organizowania otwartych ośrodków rehabilitacyjno – wychowawczych w których dziecko przebywa kilka godzin w ciągu dnia gdzie jest poddawane odpowiedniej terapii. Następnie rodzice kontynuują terapię w warunkach domowych.
madzia3b95