Żywienie niemowląt
W okresie niemowlęcym dochodzi do szybkiego przyrostu masy ciała i rozwoju narządów, dlatego bardzo ważne jest właściwe żywienie. W okresie niemowlęcym szczególnie duże jest zapotrzebowanie na energie ( 100kcal/kg.m.c ). W żywieniu niemowląt powinny dostarczać ok. 50% energii.
Podział diet pod względem ilościowej zawartości składników
Diety ubogo-, normo-, bogato-:
-białkowe
-węglowodanowe
-tłuszczowe
-kaloryczne (energetyczne)
Jakościowy podział diet uwzględniający charakterystykę zawartych w nich składników odżywczych:
1. Białko
-polimeryczne (zawierające pełne cząsteczki białek)
-oligomeryczne (zawierające małocząsteczkowe fragmenty białek, składające się z łańcuchów od cząstek aminokwasów)
-monomeryczne (tj. elementarne, zawierające najdrobniejsze elementy, czyli wolne aminokwasy)
2. Węglowodany
-laktozowe (podstawowym węglowodanem jest laktoza)
-ubogolaktozowe (30-50% laktozy jest zamienione na polimery glukozy)
-bezlaktozowe (podstawowe zawarte w nich węglowodany to polimery glukozy)
3. Tłuszcze
-LCT (zawierają trój glicerydy długołańcuchowe)
-LCT/MCT (zawierają średniołańcuchowe trój glicerydy od 20 do 80%, pozostałe to trój glicerydy długołańcuchowe)
Tłuszcze w mlekach modyfikowanych powinny stanowić:
-w mlekach początkowych (dla zdrowych niemowląt do 4 m.ż.) i w mlekach dla wcześniaków 4,4-6,o g/100kcal (40-50% energii)
-w mlekach następnych (dla niemowląt > 4m.ż) 4,0-6,0 g/100kcal (35-55% energii)
Tłuszcze występują głownie w postaci trój glicerydów (najcz. Kwas palmitynowy)
W mieszankach mlecznych dla niemowląt szczególnym składnikiem powinny być długołańcuchowe kwasy tłuszczowe (LC-PUFA, szczególnie z grup niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych tj. kwas linolowy i kwas alfa-linolenowy), istotne dla budowy błon komórkowych neurocytów, a więc wpływają na prawidłowy proces dojrzewania mózgu.
Dieta ubogo- Dieta bogato-
Białkowa<11% >14%
Węglowodanowa<50% >60%
Tłuszczowa<30% >40%
Kaloryczna<0,65kcal/ml >1kca/ml
Probiotyki:
Żywe organizmy, które po spożyciu wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza poprzez poprawę równowagi mikroflory jelitowej, wypieranie szczepów patogennych i stymulacja immunologiczna organizmu.
Prebiotyki:
Specyficzne składniki węglowodanowe (gł. Oligosacharydy), które mogą być wykorzystywane przez korzystną florę bakteryjną przewodu pokarmowego. Są to niepodlegające trawieniu składniki pożywienia, które selektywnie pobudzają wzrost lub aktywność wybranych szczepów bakterii jelitowych.
Diety zbilansowane w żywieniu niemowląt
Diety dostosowane składem do wieku dziecka oraz modyfikowane pod względem jakościowym i ilościowym, tak aby mogły być stosowane w żywieniu w różnych sytuacjach klinicznych. Podczas procesu modyfikowania zmienia się rodzaj i ilość tłuszczu oraz proporcje białek, obniża się poziom sodu, zwiększa ilość witamin (głownie A, D, E, C oraz żelaza)
Mleko modyfikowane
Podstawowym surowcem do ich wytwarzania jest mleko krowie, którego skład jest modyfikowany w celu upodobnienia do składu mleka kobiecego i dostosowania do potrzeb dzieci w różnym okresie życia.
Dieta dzieci niewymagających modyfikacji dietetycznych
Mleka te są dietami normo kalorycznymi, normo białkowymi, normo węglowodanowymi, normo tłuszczowymi. W żywieniu dzieci niewymagających żadnych modyfikacji dietetycznych stosuje się diety polimeryczne, laktozowe, LCT.
Mleko modyfikowane tzw początkowe, oznaczone symbolem 1
Bebiko 1, Bebiko Omneo 1 (zawiera prebiotyk), Bebilon 1, Humana 1. Humana1plus(większa zawartość energii w porównaniu z Humaną 1), Nan 1 (zawiera nukleotyd)
Proporcje białek serwatkowych do kazeiny wynoszą 60:40. (Bebiko Omneo 1 zawiera tylko białka serwatkowe). Mleka te są suplementowane tauryną i L-karnityną.
Mleko początkowe Bebiko 1
Wartość energetyczna: 277kJ lub 66kcal/100ml
Białko: 1,7g/100ml
Kazeina: białka serwatkowe 40/60
Tłuszcz: 3,4g/100ml ( w tym kwas linolowy-0,7g)
Węglowodany: 7,2g/100ml (tylko laktoza)
Ca:P-1,6/1, dodatek witamin (D3-54IU), żelaza, jodu, wzbogacone w taurynę, zawiera karnitynę.Produkt bezglutenowy o niskiej os molalności.
Mleka modyfikowane tzw. Następcze, oznaczone symbolem 2.
Bebiko 2, Bebilon 2, Humana 2, Nan 2, Bebiko Omneo 2 – zawiera prebiotyk (oligosacharyd), Nan 2 Bifidus – zawiera probiotyk Bifidobacterium lactis
Mogą być wzbogacone węglowodanami złożonymi – nazywane są wtedy mieszankami mlecznymi: Bebiko 2R ( z kleikiem ryżowym), Bebiko 2GR (z kleikiem gryczano-ryżowym)
W ich składzie proporcje kazeiny do białek serwatkowych wynoszą 80:20. Są wzbogacone w witaminy i żelazo.
Mleko następne – Bebiko 2
Wartość energetyczna: 302kJ tj 72 kcal/100ml
Białko: 1,9g/100ml
Kazeina : Białka serwatkowe 80:20
Tłuszcz: 3,9g/100ml ( w tym kwas linolowy 0,7g)
Węglowodany: 7,3g/100ml (tylko laktoza)
Podwyższona zawartość wapnia, Wit. D3 (64IU), wzbogacone w żelazo, witaminy, jod, cynk. Produkt bezglutenowy.
Żywienie dzieci powyżej 1 roku życia
Mleka modyfikowane lub mieszanki oznaczone „3” lub inna nazwą: Bebiko 3, Bebiko 3 bananowe, Bebiko 3R ( z kleikiem ryżowym), Bebilon 3, Nestle Junior, Nestle Junior Bifidus (zawiera probiotyk Bifidobacterium lactis), Humana 3R.
Bebiko 3R
Wartość energetyczna: 337kJ tj. 80kcal/100ml
Białko: 2,7g/100ml
Kazeina : białka serwatkowe 80/20
Tłuszcz: 3,2g/100ml
Węglowodany: 19,1g/100ml (sacharoza-4,4g, laktoza-3,7g)
Żelazo: 0,75mg Witamina D3: 100 IU
Mleka dla noworodków urodzonych przedwcześnie
W porównaniu z preparatami oznaczonymi symbole „1” zawierają więcej energii, białka, Ca, P, Mg, Fe, Wit D, E, K, C, foliacyny, poza laktozą zawierają też polimery glukozy. Tak jak mleka „1” są wzbogacone Tauryną i L-karnityną. Alpren, Alpren WNKT (długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe), Bebilon Nenatal.
Żywienie dzieci urodzonych przedwcześnie, karmionych mlekiem matki
Preparaty tzw. „wzmacniacze” czyli substancje wzmacniające pokarm naturalny w białko, niektóre mikro i makroelementy oraz witaminy. Bebilon BMF (zawiera hydrolizat białkowy, polimery glukozy, Ca, P, Mg, Zn, Cn, J, Mn, Na, K, wit. A, D, E, K, z grupy B i C, kwas foliowy)
Stary schemat żywienia niemowląt, które nie są karmione piersią
1 miesiąc: 7 x 90-110ml mleko początkowe
2 miesiąc: 6 x 110-130ml mleko początkowe
3 miesiąc: 6 x 130ml mleko początkowe
4 miesiąc życia: 6 x 150ml mleko początkowe
5 miesiąc życia: 4 x 180ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (mieszanka mleczna), 1 x zupa – papka jarzynowa, skrobane jabłko i/lub sok
6 miesiąc życia: 4 x 180ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku, 1 x zupa – papka jarzynowa + gotowane mięso (bez wywaru), przecier owocowy/warzywny lub sok
7 miesiąc życia: mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku, zupa – papka jarzynowa z gotowanym mięsem, kaszka bezglutenowa na mleku następnym, przecier owocowy lub sok, 0,5 żółtka co drugi dzień
8 miesiąc życia: jak w 7 miesiącu życia
9 miesiąc życia: jak w 8, (zmiana - całe żółtko co drugi dzień)
10 miesiąc życia: jak w 9 oraz wprowadzenie (oprócz bezglutenowych) zbóż glutenowych – kasze, bułki, chleb; (zmiana: obiad z 2 dań – zupa + jarzynka z dodatkiem gotowanego mięsa)
11-12 miesiąc życia: jak w 10 miesiącu (zmiana: całe jajko 3-4 razy w tyg, twarożek, kefir, jogurt 1-2 x w tyg.)
Nowy schemat żywienia niemowląt które są karmione piersią 2007r CZD
1 m. ż.: mleko początkowe 7 x 90-110ml
2 m. ż.: mleko początkowe 6 x 110-130ml
3 m. ż.: mleko początkowe 6 x 130ml
4 m. ż.: mleko początkowe 6 x 150ml
5 m. ż.: mleko początkowe 4 x 180ml + 1 x zupa/przecier jarzynowy 50-100g, skrobane jabłko lub sok
6 m. ż.: mleko początkowe 4 x 180ml +zupa/przecier jarzynowy z dodatkiem kleiku glutenowego (2-3g/100ml) + 10g gotowanego mięsa (bez wywaru) lub ryby (1-2 x w tyg.), sok/przecier owocowy.
7 m. ż.: mleko następne 1 x 180ml z dodatkiem kaszki zbozowej glutenowej (2-3g/100ml), 2 x 180ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku, 1 x 200ml gotowanego mięsa (10g), 1 x 150g kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy, przecier/sok owocowy.
8 m. ż.: 1 x 180ml mleko następne z dodatkiem kaszki zbożowej glutenowej (6g/100ml), 2 x 180ml mleko następne z dodatkiem bezglutenowego kleiku (6g/100ml), 1 x 200ml zupa/przecier jarzynowy + 0,5 żółtka co drugi dzień i gotowanym mięsem (10-15g), 1 x kaszka na mleku następnym lub deser mleczno-owocowy, przecier/sok owocowy.
9 m. ż.:1 x 200ml mleko następne z dodatkiem kaszki glutenowej, 1 x 200ml mleko następne z dodatkiem kaszki bezglutenowej, 1 x 200ml kaszka na mleku następnym, 1 x 200ml zupa/przecier jarzynowy + 0,5 żółtka z gotowanym mięsem (10-15g), 1 x 150g owoce lub kompot lub sok + biszkopt
10 m. ż.: 3 x 22oml mleczny posiłek z produktami zbożowymi (np. mleko następne, kaszki mleczne, niewielkie ilości pieczywa, biszkopty, sucharki), 1 x zupa jarzynowa z kaszką glutenową, 1 x obiad; jarzynka z gotowanym mięsem (10-15g) i 0,5 żółtka, z dodatkiem ziemniaka lub ryżu, przecier owocowy/owoce/kompot/ sok do 150g)
11-12 m. ż.: posiłki jak w 10 m. ż. (zmiana: wprowadzić całe jajko 3-4 razy w tyg, twarożek, kefir, jogurt kilka razy w tyg.)
Stary model żywienia niemowląt karmionych piersią
1-6 miesiąc życia wyłącznie karmienie piersią, posiłki uzupełniające można wprowadzić wyjątkowo przed ukończeniem 6 miesiąca życia (ze wskazań lekarskich, na życzenie matki)
7 miesiąc życia: karmienie piersią oraz początkowo zupa jarzynowa, następnie zupa jarzynowa z gotowanym mięsem (bez wywaru) z bezglutenowym kleikiem ryżowym, sok owocowy lub przecier owocowy, kaszka (kleik bezglutenowy), 0,5 żółtka (co drugi dzień)
8 miesiąc życia posiłki jak w 7 miesiącu
9 miesiąc życia jak w 8 miesiącu (zmiana: biszkopty bezglutenowe, chrupki kukurydziane, całe żółtko co drugi dzień)
10 miesiąc życia: jak w 9 miesiąc (zmiana: obiad z 2 dań – zupka + jarzynka z dodatkiem gotowanego mięsa, produkty zbożowe w tym glutenowe – kaszki, kleiki, bułki.
Nowy model żywienia niemowląt karmionych piersią 2007r
1-6 miesiąc życia: karmienie piersią, posiłki dodatkowe – nie wcześniej niż w 5 m. ż. Stopniowe wprowadzenie niewielkiej ilości glutenu np. zupa – przecier jarzynowy z niewielkim dodatkiem kaszki glutenowej (2-3g na 100ml 1 x dziennie)
7-9 miesiąc życia posiłki dodatkowe: zupa/przecier jarzynowy z gotowanym mięsem z kleikiem zbożowym glutenowym i z 0,5 żółtka co drugi dzień, kaszka, kleik zbożowy bezglutenowy lub glutenowy, sok/przecier owocowy.
11-12 miesiąc życia: posiłki uzupełniające obiad z 2 dań:zupa jarzynowa z kaszką glutenową + jarzynka z gotowanym mięsem Ew. ziemniakiem lub ryżem i całe jajko 3-4 x w tyg; produkty zbożowe (kaszki, kleiki glutenowe i bezglutenowe, pieczywo, biszkopty) łączone z produktami mlecznymi (twarożek, jogurt,, kefir kilka x w tyg; przecier/sok owocowy
Chrapciolek