A. Łukasik Filozofia atomizmu.pdf

(2575 KB) Pobierz
Filozofia atomizmu
Andrzej ÿukasik
Filozofia atomizmu
Atomistyczny model Łwiata w filozofii przyrody,
fizyce klasycznej i wspĀczesnej
a problem elementarnoŁci
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-SkĀodowskiej
Lublin 2006
Recenzent:
Prof. dr hab. MichaĀ Tempczyk
Redakcja:
Teresa Dunin
¨ Andrzej ÿukasik, Lublin 2006
SkĀad i Āamanie:
Andrzej ÿukasik
ISBN
Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-SkĀodowskiej
pl. Marii Curie-SkĀodowskiej 5, 20Ð031 Lublin
tel. (81) 537Ð53Ð04, faks (81) 537Ð53Ð02
Internet: http://press.umcs.lublin.pl
SPIS TREŀCI
WstĪp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
RozdziaĀ 1: PreatomiŁci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.1 Atomizm arytmetyczny pitagorejczykw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
1.2 Byt Parmenidesa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
1.3 Pierwiastki Empedoklesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
1.4 Homoiomerie Anaksagorasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
RozdziaĀ 2: Atomizm Leukipposa i Demokryta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
2.1 Byt i niebyt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34
2.2 WĀasnoŁci atomw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
2.3 Prōnia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2.4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
RozdziaĀ 3: Atomizm geometryczny Platona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
3.1 Geometryczna koncepcja przyrody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
3.2 BryĀy PlatoĶskie i elementy matematyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
3.3 Miejsce i czas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3.4 Filozofia Platona a problem matematycznoŁci przyrody . . . . . . . . . . . . . 60
RozdziaĀ 4: Teoria pierwiastkw Arystotelesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
4.1 Pierwiastki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
4.2 Dynamika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
4.3c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
RozdziaĀ 5: Atomizm Epikura i Lukrecjusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
5.1 ccc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82
5.2 Atomy i prōnia a Łwiat zjawisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
5.3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
5.4 CiĪōar jako atrybut atomw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
5.5 Teoria parenklizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
6
SPIS TREŀCI
RozdziaĀ 6: Atomizm a teoria pierwiastkw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
6.1 Atomizm miĪdzy naukĥ staroōytnĥ a nowoōytnĥ . . . . . . . . . . . . . . . . 108
6.2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
6.3 PojĪcie pierwiastkw w alchemii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
6.4 Renesans atomizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118
6.5 Pierwiastki a teoria korpuskularna BoyleÔa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
RozdziaĀ 7: Filozofia korpuskularna Kartezjusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126
7.1 i korpuskularny model materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
7.2 Dynamika c. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
7.3 Atomizm a fizyka KartezjaĶska Ð problem aktualnoŁci . . . . . . . . . . . . 137
cc
RozdziaĀ 8: Atomizm Newtona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
8.1 Dynamika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
8.2 Istota materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
8.3 Absolutny czas i absolutna przestrzeĶ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
8.4 SiĀy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
8.5 Determinizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
8.6 Zegarmistrz Łwiata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
RozdziaĀ 9: Racje Leibniza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
9.1 Przeciw absolutnej przestrzeni i absolutnemu czasowi . . . . . . . . . . . . . 174
9.2 Przeciw atomom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
9.3 Przeciw ciĥōeniu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
9.4 Absolutyzm a relacjonizm Ð kwestia aktualnoŁci sporu . . . . . . . . . . . 182
RozdziaĀ 10: Krytyka Berkeleya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
RozdziaĀ 11: Atomizm punktowy BoĂkoviěa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
RozdziaĀ 12: Atomizm Daltona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
RozdziaĀ 13: Atomizm w fizyce XIX wieku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
13.1 Kinetyczno-molekularna teoria materii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
13.2 Odkrycia fizyki XIX wieku a problem niezmiennoŁci atomw. . . . . . . 219
RozdziaĀ 14: Atom jako obiekt zĀoōony Ð modele klasyczne . . . . . . . . . . . . . 223
14.1 Odkrycie elektronu i model atomu Thomsona. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
14.2 Odkrycie jĥdra atomowego i planetarny model atomu Rutherforda . . 230
SPIS TREŀCI
7
ccc
RozdziaĀ 15: PojĪcie atomu w starszej teorii kwantw . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
15.1 Kwant dziaĀania Plancka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
15.2 Fotony Einsteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
15.3 Model atomu wodoru Bohra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
15.4 Fale materii de BroglieÔa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
RozdziaĀ 16: PojĪcie atomu w mechanice kwantowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
16.1 Postulaty mechaniki kwantowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
16.2 Zasada nieoznaczonoŁci Heisenberga a problem orbity elektronu . . . 258
16.3 Spin i zasada wykluczania Pauliego Ð okresowa budowa atomw. . . 261
16.4 Liczba atomowa Ð protony, neutrony i zĀoōonoŁě jĥdra atomowego . 263
16.5 Kwantowomechaniczne pojĪcie atomu a tradycja filozoficzna. . . . . . . 264
RozdziaĀ 17: Czĥstki elementarne a problem elementarnoŁci . . . . . . . . . . . . . 270
17.1 Kreacja i anihilacja czĥstek, antymateria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
17.2 Transformacje czĥstek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
17.3 Kwarkowy model hadronw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
17.4 Kwanty pl i podstawowe oddziaĀywania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281
17.5 Czĥstki wirtualne, kwaziczĥstki i obiekty czĥstkopodobne . . . . . . . . . 286
17.6 PojĪcie czĥstki z eksperymentalnego punktu widzenia . . . . . . . . . . . . 289
17.7 Zagadnienie kryterium elementarnoŁci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291
RozdziaĀ 18: Problem indywidualnoŁci czĥstek identycznych . . . . . . . . . . . . 294
18.1 Czĥstki kwantowe acc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
18.2 Czĥstki kwantowe a problem genidentycznoŁci. . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
18.3 Zagadnienie separowalnoŁci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
RozdziaĀ 19: Zagadnienie dualizmu korpuskularno-falowego . . . . . . . . . . . . 322
19.1 KomplementarnoŁě aspektw Ð interpretacja kopenhaska . . . . . . . . 327
19.2 Interpretacje alternatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
RozdziaĀ 20: Filozofia atomizmu a ontologie Demokryta i Platona . . . . . . . . 349
ZakoĶczenie: Granice filozofii atomizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
Indeks osb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin