Kościół Ewangelicko-Augsburski św. Mateusza znajduje się w Łodzi, przy Piotrkowskiej 283 Świątynia została wzniesiona w latach 1909-1928. Z inicjatywą wybudowania nowego kościoła i podzielenia dotychczasowej parafii wystąpił I pastor Parafii św. Jana ks. Wilhelm Piotr Angerstein.W roku 1904 kupiono przy ul. Piotrkowskiej 279/281 działkę. 8 października 1909 roku odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę świątyni. Jako pierwszą wybudowano kaplicę św. Mateusza ufundowaną przez małżeństwo von Herbst. Główny gmach całego kościoła ukończono do "stanu surowego", kiedy budowę przerwała I wojna światowa. Świątynie ukończono długo po wojnie. Jej otwarcie nastąpiło 1 listopada 1928 roku.Projekt Johanesa Wende, uczestniczył w nim także berliński architekt Franz Schwechten.Kościół zbudowany w stylu neoromańskim. Budowla w zarysie oparta na planie krzyża greckiego. Wewnętrzna kopuła wykonana z żelbetu, ma wysokość 26 metrów w najwyższym jej punkcie, przy średnicy 17 m. We wnętrzu kościoła znajdują się liczne kinkiety i żyrandole, z których największy o czterometrowej średnicy ma 240 punktów świetlnych. Wiele elementów wystroju, wykonanych jest z białego marmuru.
Wnętrze kościoła św. Mateusza Wewnątrz kościoła znajdują się organy zbudowane w 1928 roku przez firmę Rieger z Jägerndorf. Posiadają 60 głosów i są jednym z najcenniejszych instrumentów koncertowych na terenie miasta.
Obecnie dzięki świetnej akustyce, w świątyni odbywają się liczne koncerty. Przez wiele lat w kościele, występowała orkiestra Filharmonii Łódzkiej. Obecnie przy kościele rezyduje biskup diecezji warszawskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, w którym jednak nie stosuje się tytułu katedry.
Pałac Scheiblerów przy ulicy Piotrkowskiej 266 w Łodzi. Kamienica została zbudowana w 1844 roku przez ówczesnego właściciela fabrykanta Karola Gebhardta, według projektu Ludwika Bethiera i Stanisława Balińskiego. W końcu lat czterdziestych XIX wieku kamienica była uważana za najładniejszą przy ulicy Piotrkowskiej. Elegancki budynek z neoklasycystyczną elewacją ozdobioną ośmioma pilastrami rozdzielającymi okna i dwuspadowym dachem. Od 1852 właścicielem kamienicy został drukarz Leonard Fessler, który zamieszkiwał ją przez niespełna trzydzieści kolejnych lat. W 1880 Karol Scheibler dla swojej rodziny odkupił najelegantszy klasycystyczny dom mieszkalny w Łodzi. Niewątpliwie usytuowanie domu odgrywało tutaj niebagatelną rolę. Zamykał on od strony zachodniej całą posiadłość Scheiblerów, jak również był wizytówką od strony głównego traktu miasta. Być może początkowo był przeznaczony dla córki Emmy i jej męża Jerzego von Kramsta, jednak od 1886 roku zamieszkał w nim syn Karol Scheibler junior, generalny spadkobierca firmy, zaś Kramstowie wyjechali z Łodzi i mieszkali w Katowicach. W rok po nabyciu, stał się on własnością powstałego wówczas Towarzystwa Akcyjnego Manufaktur Bawełnianych Karola Scheiblera, a w roku 1921 wyłączono go z nowopowstałej spółki Scheibler & Grohman i ponownie został własnością prywatną spadkobierców Karola Scheiblera. Po śmierci Karola Scheiblera dom został w roku 1891 przebudowany. Kilku architektów (H. Majewski, F. Chełmiński) pracowało na jego współczesny wizerunek. W ciągu kolejnych lat Scheiblerowie poddali go kilku przebudowom (m.in. dobudowano wieżę w południowej części), które przekształciły budynek w miejski pałac o neorenesansowym charakterze. Obecną elektryczną formę nadały mu dwie kolejne przebudowy w latach 1894 i 1897. Przebudowa w roku 1894, według projektu Franciszka Chełmińskiego, powiększyła go w kierunku południowym o trzy osie. W narożniku wzniesiono wieżę zwieńczoną hełmem w kształcie ostrosłupa, pokrytego łuską z blachy cynkowej. Hełm zwieńczono masztem z chorągiewką i datą 1894. Kolejna rozbudowa nastąpiła w roku 1897. Pałac powiększono od strony północnej o parterową dobudówkę, mieszczącą salon od ulicy a ogród zimowy od podwórza. Wnętrza były bogato dekorowane, sztukatorskie sufity pokryte były polichromią, do dziś są zachowane tylko w niektórych pomieszczeniach. Główna klatka schodowa z drewnianymi schodami i tralkową balustradą ozdobiona była witrażami zachowanymi fragmentarycznie. Wnętrza zostały prawie zupełnie zniszczone, w niektórych pokojach zachowały się częściowo sztukaterie oraz piece i kominki. Program układu wnętrz jest mało czytelny, ponieważ przez działania późniejszych użytkowników, m. in. Studium Wojskowego Politechniki Łódzkiej, zatraciły swój charakter i funkcję.
Pałac Gustawa Adolfa Kindermanna przy ulicy Piotrkowskiej 151 w Łodzi. Gustaw Adolf Kindermann, (brat Juliusza Roberta Kindermanna, właściciela pałacu przy ulicy Piotrkowskiej 137/139), swojej siedziby przy głównej ulicy miasta dorobił się dopiero w 46 roku życia. Urodził się w Łodzi, jako jedno z trzynaściorga dzieci Franciszka Kindermanna, właściciela fabryki wyrobów bawełnianych i wełnianych usytuowanej przy ulicy św. Andrzeja 63. Projekt pałacu zaś wykonany prawdopodobnie przez Franciszka Chełmińskiego powstał dopiero 1910 roku. Według tego projektu wkrótce stanął dom na wąskiej parceli, sięgającej aż do ulicy Spacerowej (obecnie Tadeusza Kościuszki). Składał się z dwupiętrowego budynku frontowego i jednej długiej trzypiętrowej oficyny. Całość otrzymała formę włoskiego renesansu, widocznie na życzenie właściciela, bowiem wówczas wydawała się ona już anachroniczna. Romantyczna fasada frontowa stojąca na granitowym cokole, oblicowana została płytami z piaskowca (co jest ewenementem w łódzkiej architekturze) sprowadzonego z Kielc. Wieńczy ją gzyms mocno występujący przed lico. Środek elewacji na pierwszym piętrze zdobi arkadowy wykusz z oknami dwudzielnymi po bokach i oknem trójdzielnym ponad nim. Wszystkie okna i otwór bramy usytuowany po lewej stronie fasady, zamknięto półkoliście. Parter wraz ze sklepieniami okiennymi jest silnie boniowany. Elewację oficyny zdobiła duża arkadowa loggia, z której prowadziło kamiennymi schodami zejście do ogrodu. Parter budynku frontowego z wejściem od ulicy służył celom handlowym, znajdujące się tu duże pomieszczenie Kindermann wynajmował. Piętra części frontowej i oficyn służyły za reprezentacyjne mieszkanie właściciela. Do tej części prowadziło wejście z sieni przejazdowej, przez wyłożoną marmurem ozdobną klatkę schodową. Wystrój wnętrz pałacu był na bardzo wysokim poziomie. Zdobiły je marmury, boazerie wykonane ze szlachetnych gatunków drewna, bogate sztukaterie o formach neorokokowych, oraz meble wykonane na zamówienie.
Pałac Ewalda Kerna przy ulicy Piotrkowskiej 179 w Łodzi. Ewald Kern łodzianin pochodzenia austriackiego, był właścicielem drugiej co do wielkości w Łodzi fabryki metalowej wytwarzającej mechaniczne krosna tkackie. W latach 1896 - 1898 wybudował według projektu Franciszka Chełmińskiego eklektyczny pałac nawiązujący do architektury renesansowej z detalami klasycystycznymi. Jest to budynek jednopiętrowy z tremplem i przylegającą doń oficyną, którego prototypem był pałac Karola Scheiblera juniora przy ulicy Piotrkowskiej 268. Franciszek Chełmiński zaprojektował analogiczny podział fasady, stosując nad partią trempla attykę z dekoracją, pełną atrybutów przemysłu i handlu. Cokół domu oblicowany został zielonym granitem sprowadzonym z zagranicy, parter boniowany rustykalnie z oknami zamkniętymi półkoliście, zwieńczonymi dekoracją festonową. Okna pierwszego piętra są prostokątne zwieńczone trójkątnymi tympanonami wypełnionymi dekoracją. Na osi bocznej usytuowana jest brama przejazdowa z głównym wejściem do budynku prowadzącym do klatki schodowej. Okno klatki schodowej wypełnia witraż o przedstawieniu alegorycznym z symbolami przemysłu, handlu oraz drukarstwa. Wnętrza o wystroju stylowym różnym zostały luksusowo wyposażone w piece majolikowe, wiraże, sztukaterie, boazerie, lustra. W wyniku kłopotów finansowych Ewald Kern sprzedał pałac na licytacji w 1903 roku i od tamtej pory budynek kilkakrotnie zmieniał właścicieli. W 1930 roku kupiło go Powszechne Towarzystwo Handlowo - Przemysłowe Freda Greenwooda.
Pałac braci Karola i Emila Steinertów znajduje się w Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej 272 a i b. Pałac braci Steinertów, synów Adolfa, zbudowany został w latach 1909-1911 według projektu berlińskiego architekta Alfreda Balcke w niemieckim stylu narodowym ("deutsche renaissice stil"), a jego wybór miał podkreślić i zademonstrować narodowość rodziny Steinertów. Wystrój inspirowany jest niemieckim renesansem, ale nad wjazdami dostrzegamy symbole włókienniczej profesji właścicieli - figurkę prządki otoczoną industrialnym motywem zębatego koła. Pałac przeznaczony był dla dwóch rodzin. Stąd bierze się jego symetryczna fasada i dwie bramy. Pałac składał się z dwóch niezależnych budynków. Podział ten od strony dziedzińca podkreślony był murem, który również dzieli ogród na dwie części. Fasadę cechuje symetria, urozmaicona odmiennością szczegółów. Na skrzydłach umieszczono dwa wykusze o dwóch kondygnacjach, bramy zamknięte półkoliście, nad nimi okna trójdzielne, a między nimi znajduje się dekoracyjny kartusz z sentencją SALUS INTRANDIBUS i z datą budowy pałacu. Budynek jest dwupiętrowy z mansardą, łamanym dachem, o szczytach obramowanych wolutami. Wnętrza były niegdyś luksusowo urządzone. Obok pałacu stoi dawny domek Steinertów. Jego skromny wygląd znakomicie kontrastuje z obok stojącym pałacem.
Pałac Juliusza Kindermanna przy ul. Piotrkowskiej 137/139 w Łodzi. Jest to typ pałacu miejskiego, usytuowanego w pierzei ulicy. Właściciel budynku Juliusz Robert Kindermann przemysłowiec pochodzenia niemieckiego, w 1892 roku założył firmę bawełnianą. Projekt domu mieszkalnego - rezydencji o funkcjach biurowo mieszkalnych i magazynowych, zakładał budowę trójkondygnacyjnego domu mieszkalnego z dwiema parterowymi stajniami. Wzniesiono tylko budynek frontowy, jedną dwupiętrową oficynę i stajnię. Była to jedna z niewielu rezydencji usytuowana z dala od zabudowań fabrycznych, o funkcjach biurowych na parterze i magazynowych w zapleczu. Kamienicę wniesiono w 1907 roku dla Juliusza Kindermana według projektu wiedeńskiego architekta Karla Seidla oraz łódzkiego Gustawa Landau-Gutentegera, według wzorów włoskiego renesansu. Elewacja frontowa przetrwała do dziś z niewielkimi zmianami. Jest ona sześcioosiowa, z oknami zamkniętymi łukiem półkolistym i wysokim boniowanym parterem. Do budynku prowadziły dwa wejścia na osiach bocznych, jedno pod balkonem - do pomieszczeń biurowych parteru, drugie zaś to brama do sieni przejazdowej z wejściem głównym do klatki schodowej, prowadzącej na piętra mieszkalne. Całość elewacji zwieńczona jest gzymsem kordonowym, poniżej którego biegnie mozaikowy fryz z alegorycznym przedstawieniem, odnoszącym się do przemysłu i handlu. Mozaika pochodzi z 1909...
Red_Ray