ei_06_2002_s_63-68.pdf

STOWARZYSZENIE WSPIERANIA

INICJATYW ENERGETYCZNYCH

Podstawowe wymagania do egzaminu

kwalifikacyjnego E i D z pytaniami

AUTORZY: in¿. Rados³aw Lenartowicz, mgr in¿. Witold Zdunek

Opiniodawca: prof. dr hab. in¿. Brunon Lejdy

Przy wspó³pracy z redakcj¹ elektro.info

X Instalacje przemys³owe niskiego napiêcia

1. Jakie rodzaje wy³¹czników stosujemy w instalacjach

przemys³owych?

Bardzo wa¿nym aparatem stosowanym w instalacjach przemys³owych

jest wy³¹cznik. Musimy pamiêtaæ o tym, ¿e powinien on s³u¿yæ tylko do

wy³¹czenia obwodu w przypadku zwarcia.

W instalacjach przemys³owych niskiego napiêcia stosuje siê: wy³¹cz-

niki instalacyjne (6-63 A), wy³¹czniki sieciowe (63-630 A),

wy³¹czniki stacyjne (w stacjach transformatorowo-rozdzielczych i roz-

dzielniach du¿ej mocy (400-4000 A).

t stwierdzeniu gotowoci instalacji elektrycznej do eksploatacji, zgod-

nie z wymaganiami ustalonymi w za³o¿eniach techniczno-ekono-

micznych i projekcie technicznym,

t wykonaniu zgodnie z warunkami technicznymi oraz wymaganiami

stawianymi przez:

1. BHP,

2. ochronê rodowiska,

3. stra¿ po¿arn¹,

t uzyskania pozytywnych wyników prób i pomiarów parametrów tech-

nicznych,

t sprawdzeniu dzia³ania poszczególnych odcinków (obwodów) insta-

lacji,

t zapewnieniu przez w³aciciela /zarz¹dcê/ odpowiedniej liczby osób

zajmuj¹cych siê eksploatacj¹, okrelonych urz¹dzeñ i instalacji elek-

trycznych.

Przyjêcie instalacji elektrycznej do eksploatacji powinno byæ potwier-

dzone protokó³em i podpisane przez w³aciciela (zarz¹dcê) przyjmuj¹ce-

go instalacjê.

Przed za³¹czeniem instalacji elektrycznej do ruchu musz¹ byæ przep-

rowadzone pomiary kontrolne podstawowych parametrów technicznych.

Nastêpnie nale¿y poddaæ poszczególne obwody instalacji elektrycznej roz-

ruchowi, stwierdzaj¹c obecnoæ napiêcia w gniazdach oraz odpowiednie

natê¿enie owietlenia pomieszczeñ.

2. Jakie pomiary kontrolne powinny byæ przeprowadzone

przed przyjêciem instalacji elektrycznej do eksploatacji?

Pomiary kontrolne powinny obejmowaæ:

t sprawdzenie ci¹g³oci przewodów ochronnych,

t pomiar rezystancji izolacji elektrycznej,

t pomiar rezystancji cian i pod³óg,

t sprawdzenie ochrony przez oddzielenie od siebie obwodów,

t sprawdzenie samoczynnego wy³¹czenia zasilania,

t sprawdzenie biegunowoci,

t sprawdzenie wytrzyma³oci elektrycznej, w tym z zastosowaniem

wy³¹czników ró¿nicowopr¹dowych

t sprawdzenie skutecznoci ochrony z zastosowaniem wy³¹czników

ró¿nicowopr¹dowych,

t sprawdzenie ochrony przed skutkami cieplnymi,

t sprawdzenie ochrony przed spadkiem napiêcia lub zanikiem napiêcia,

t próby funkcjonalne zadzia³ania.

2. Na czym polega konserwacja aparatu elektrycznego?

Aparaty elektryczne nale¿y instalowaæ zgodnie z zaleceniami producen-

ta. Czêci aparatów elektrycznych tzn. Styki ³¹czeniowe zaciski, elektro-

magnesy, zamki ulegaj¹ podczas pracy zu¿yciom i uszkodzeniom. Dlatego

te¿ nale¿y je odpowiednio konserwowaæ:

t styki nale¿y czyciæ szorstk¹ szmatk¹ nawil¿on¹ w benzynie lub

szczotk¹ stalow¹. Styki zniekszta³cone nale¿y wyrównaæ pilnikiem.

W celu okrelenia przydatnoci styku do pracy stosowaæ nale¿y po-

miar jego docisku zestykowego okrelony tak zwanym przechy³em

styku. Je¿eli przechy³ jest zbyt du¿y (ok. 0,5 mm) styk nadaje siê

do wymiany,

t zamki wiêkszych wy³¹czników wymagaj¹ okresowego czyszczenia

i smarowania zgodnie z DTR.

3. Na jakiej podstawie i co nale¿y wykonaæ w czasie

przegl¹dów instalacji?

Przegl¹dy eksploatacyjne instalacji przemys³owych, nale¿y wykonywaæ

zgodnie z ustalonym harmonogramem zawartym w instrukcja eksploatacji.

Przegl¹dy i ewentualne prace remontowe pozwalaj¹ zapobiec powa¿niej-

szym uszkodzeniom przez wczesne wykrywanie nadmiernego zu¿ycia czê-

ci b¹d innych usterek i przeciwdzia³anie im poprzez wymianê zu¿ytych

czêci, czyszczenie i smarowanie mechanizmów, dokrêcanie zacisków, osu-

szanie zawilgoconych elementów izolacyjnych. Z przegl¹dów eksploatacyj-

nych wynikaj¹ te¿ modernizacje instalacji lub ich dostosowanie do nowych

potrzeb. Sprawami eksploatacyjnymi instalacji i urz¹dzeñ w zak³adzie po-

winny siê zajmowaæ s³u¿by energetyczne.

Eksploatacja instalacji elektrycznych

I Wymagania ogólne przyjêcie instalacji

elektrycznych do eksploatacji

1. Kto dokonuje przyjêcia instalacji elektrycznej

do eksploatacji? Kiedy instalacja elektryczna mo¿e byæ

przyjêta do eksploatacji? Czym powinno byæ potwierdzone

przyjêcie instalacji elektrycznej?

Przyjêcia instalacji elektrycznej do eksploatacji powinien dokonaæ w³a-

ciciel (zarz¹dca budynku) z udzia³em osób zajmuj¹cych siê eksploatacj¹.

Przyjêciu do eksploatacji podlegaj¹ instalacje elektryczne nowo zbudo-

wane, modernizowane lub po remoncie. Instalacja elektryczna mo¿e byæ

przyjêta do eksploatacji po:

t stwierdzeniu kompletnoci dokumentacji technicznej,

II Wymagania eksploatacyjne

1. W jaki sposób nale¿y prowadziæ eksploatacjê instalacji

elektrycznych?

Eksploatacjê instalacji elektrycznych nale¿y prowadziæ w taki sposób,

aby zapewniæ w szczególnoci:

t pe³ne bezpieczeñstwo obs³ugi i otoczenia, w tym równie¿ bezpie-

czeñstwo po¿arowe,

t wymagan¹ pewnoæ zasilania,

t w³aciwy poziom parametrów jakociowych energii elektrycznej,

t ekonomiczny rozdzia³ energii elektrycznej,

t optymaln¹ ¿ywotnoæ instalacji,

t minimaln¹ uci¹¿liwoæ dla otoczenia.

6/2002 www.elektro.info.pl

Podstawowe wymagania do egzaminu kwalifikacyjnego E i D z pytaniami

III Bezpieczeñstwo obs³ugi i otoczenia

t czy zastosowane przewody zosta³y w³aciwie dobrane w celu za-

bezpieczenia ich przed przeci¹¿eniami i zwarciami, zgodnie PN-IEC

60364-4-43 Ochrona przed pr¹dem przeci¹¿eniowym.

1. Podaj warunki bezpiecznej obs³ugi i otoczenia przy

wykonywaniu prac eksploatacyjnych.

Bezpieczeñstwo obs³ugi i otoczenia przy wykonywaniu prac eksploata-

cyjnych instalacji elektrycznych wymaga stosowania przez personel ni¿ej

podanych warunków:

t wszystkie pomieszczenia i urz¹dzenia elektroenergetyczne stwarza-

j¹ce zagro¿enie dla zdrowia i ¿ycia ludzkiego powinny byæ oznaczo-

ne znakami ostrzegawczymi lub tablicami zakazu wstêpu osobom

nieupowa¿nionym,

t pomieszczenia, w których znajduj¹ siê urz¹dzenia elektryczne (np.

tablice rozdzielcze) powinny byæ zamkniête na klucz i dostêpne tyl-

ko dla pracowników upowa¿nionych,

t urz¹dzenia rozdzielcze instalacji elektrycznych mog¹ byæ wy³¹cza-

ne lub naprawiane tylko przez uprawione do tego osoby personelu

eksploatacyjnego,

t sprzêt owietleniowy i narzêdzia z napêdem elektrycznym u¿ywa-

ny przy wykonaniu prac winny spe³niaæ wymagania dotycz¹ce och-

rony od pora¿eñ pr¹dem elektrycznym zgodnie z PN-IEC 60364

i poddane badaniom kontrolnym zgodnie z norm¹ PN-88/E-

08400/10,

t zabrania siê zbli¿ania do nieos³oniêtych czêci urz¹dzeñ znajdu-

j¹cych siê pod napiêciem,

t zabrania siê eksploatowania urz¹dzeñ rozdzielczych bez os³on,

ochron,

t zabrania siê zdejmowania os³on z czêci ruchomych urz¹dzeñ

w czasie ruchu tych urz¹dzeñ

t zabrania siê zak³adania uziemiaczy przenonych jednoosobowo.

VI Prowadzenie ruchu instalacji elektrycznej

1. Jakich zaleceñ nale¿y przestrzegaæ podczas eksploatacji

instalacji elektrycznych?

Podczas prowadzenia eksploatacji instalacji elektrycznej nale¿y prze-

strzegaæ nastêpuj¹cych zaleceñ:

t notowaæ w niezbêdnym zakresie zdarzenia ruchowe oraz zu¿ycie

energii elektrycznej,

t mierzyæ obci¹¿enie instalacji elektrycznych,

t analizowaæ w okrelonym czasie wyniki pomiarów i bezporednio

uwzglêdniaæ je w celu usprawnienia pracy instalacji.

Analiza powinna dotyczyæ:

t oceny czy zastosowana instalacja elektryczna jest racjonalnie eks-

ploatowana, stopnia jej wykorzystania oraz sprawnoæ i niezawod-

noæ dzia³ania,

t okrelenia iloci straconej lub nie dostarczonej energii w przypadku

awarii.

Uwaga: Je¿eli ruch instalacji stwarza zagro¿enie bezpieczeñstwa obs-

³ugi i otoczenia, obs³uga powinna wstrzymaæ jej ruch, powiadamiaj¹c

o tym fakcie osobê sprawuj¹c¹ dozór.

VII Usuwanie uszkodzeñ

2. Co powinny kontrolowaæ osoby prowadz¹ce eksploatacjê

instalacji elektrycznych?

Osoby eksploatuj¹ce instalacjê powinny kontrolowaæ czy:

t zastosowane rodki ochrony s¹, zainstalowane w wymaganych miej-

scach instalacji,

t s¹ prawid³owo dobrane i zabezpieczone obwody równoleg³e i re-

zerwuj¹ce,

t nie s¹, przekroczone dopuszczalne spadki napiêcia.

Osoby dozoru maj¹ obowi¹zek wstrzymaæ eksploatacjê instalacji elek-

trycznej je¿eli stwierdz¹, ¿e nie s¹ zachowane warunki bezpieczeñstwa

eksploatacji. Pracownik ma obowi¹zek przerwaæ pracê, gdy stwierdzi, ¿e

w czasie jej wykonywania istnieje zagro¿enie dla zdrowia lub ¿ycia ludz-

kiego.

Pracownik ma obowi¹zek odmówienia pracy, jeli nie spe³nione zosta-

³y warunki bezpiecznego jej wykonania Prace przy obs³udze urz¹dzeñ roz-

dzielczych mog¹ byæ wykonane bez poleceni przez pracowników wyzna-

czonych na sta³e na podstawie szczegó³owej instrukcji stanowiskowej.

1. Jak powinno przebiegaæ usuwanie uszkodzeñ elementu

instalacji elektrycznych, jakim jest bezpiecznik?

Do najprostszych i najbezpieczniejszych nale¿y wymiana wk³adek bez-

piecznikowych instalacyjnych w gniazdach bezpiecznikowych zainstalowa-

nych na tablicach umieszczonych w pomieszczeniach z pod³ogami wyko-

nanymi z materia³ów izolacyjnych. Nale¿y stosowaæ wk³adki tego same-

go typu (np. wk³adki instalacyjne o dzia³aniu szybkim) na ten sam pr¹d

znamionowy.

Usuwanie uszkodzeñ instalacji nale¿y wykonywaæ stosuj¹c odpowied-

nie przepisy budowlane, przepisy bhp oraz obowi¹zuj¹ce Polskie Normy.

Usuwanie uszkodzeñ powinno nastêpowaæ mo¿liwie szybko i przez osoby

uprawnione.

VIII Oglêdziny i przegl¹dy instalacji elektrycznych

w budynkach

IV Niezawodnoæ pracy instalacji elektrycznych

1. Jakim czynnociom sprawdzaj¹cym powinny podlegaæ

instalacje elektryczne?

W trakcie u¿ytkowania ró¿ne elementy instalacji zu¿ywaj¹ siê i ulega-

j¹ uszkodzeniom.

W trosce o bezpieczeñstwo u¿ytkowników stan techniczny instalacji

elektrycznych oraz jej zdolnoæ do dalszej pracy powinien byæ sprawdza-

ny i oceniany na podstawie oglêdzin i przegl¹dów.

1. Kiedy bêdzie zapewniona niezawodnoæ pracy instalacji

elektrycznych?

Niezawodnoæ pracy instalacji elektrycznej bêdzie zapewniona przy:

t racjonalnej eksploatacji, zgodnie z dobranym obci¹¿eniem wed³ug

projektu technicznego oraz zabezpieczeniu przed czêstymi zwar-

ciami,

t regularnym konserwowaniu i zabezpieczaniu przed ewentualnymi

uszkodzeniami mechanicznymi,

t modernizowaniu zgodnie z obowi¹zuj¹cymi polskimi normami

i przepisami.

IX Oglêdziny instalacji elektrycznych

1. Podaj termin i zakres oglêdzin instalacji elektrycznych.

Oglêdziny nale¿y przeprowadzaæ nie rzadziej ni¿ jeden raz w roku. Nie-

zale¿nie od oglêdzin okresowych nale¿y instalacje tak¿e sprawdzaæ w przy-

padku trwa³ego wy³¹czenia przez zabezpieczenia oraz podczas pomiarów

obci¹¿eñ lub napiêæ.

Podczas przeprowadzania oglêdzin nale¿y sprawdziæ:

t stan zabezpieczeñ nadpr¹dowych,

t umocowanie i stan ³¹czników,

t umocowanie i stan gniazd wtyczkowych umocowanie i stan tablic

rozdzielczych,

t stan zacisków, stan zaplombowania licznika, stan zabezpieczeñ

przedlicznikowych,

t stan zabezpieczeñ przeciwpora¿eniowych,

t stan widocznych czêci przewodów, izolatorów i ich zamocowanie,

V Obci¹¿alnoæ instalacji elektrycznej

1. Podaj warunki prawid³owej pracy eksploatacji instalacji

elektrycznych w odniesieniu do obci¹¿enia.

Instalacje elektryczne w budynku nale¿y eksploatowaæ zgodnie z do-

puszczalnym obci¹¿eniami podanymi w projekcie, wed³ug którego insta-

lacja zosta³a wykonana. Personel obs³uguj¹cy instalacje elektryczne po-

winien zawsze sprawdzaæ:

t czy przy³¹czony do instalacji odbiornik energii elektrycznej nie spo-

woduje przeci¹¿enia,

www.elektro.info.pl 6/2002

t stan d³awików uszczelniaj¹cych w miejscach wprowadzenia prze-

wodów do odbiorników, osprzêtu i skrzynek przy³¹czowych,

t stan os³on przed uszkodzeniami mechanicznymi przewodów stan

urz¹dzeñ sterowania i automatyki stan napisów i oznaczeñ.

W ramach oglêdzin zewnêtrznych (kontrola wzrokowa) nale¿y zwróciæ

uwagê czy:

t gniazda lub podstawy bezpiecznikowe s¹ prawid³owo przymocowa-

ne do konstrukcji oraz czy elementy ceramiczne nie wykazuje uszko-

dzeñ,

t prawid³owo s¹ wykonane ³¹czenia przewodów do podstawy zacis-

ków (gniazda),

t nie wystêpuje uszkodzenia wstawek dolnych (rub stykowych)

w gniazdach instalacyjnych (typu TZ lub GZ),

t wk³adki bezpieczników mocy tkwi¹ prawid³owo w szczêkach pod-

staw.

Organizacja bezpiecznej pracy

przy eksploatacji instalacji elektrycznych

I Uwagi ogólne

1. Podaj ogólne warunki bezpiecznej pracy przy eksploatacji

instalacji elektrycznych.

W czasie eksploatacji instalacji elektrycznych oraz wykonywania prac

konserwatorskich i naprawczych nale¿y przestrzegaæ zasad BHP. Uszkodzo-

ne elementy instalacji elektrycznych, których stan stwarza zagro¿enie bez-

pieczeñstwa obs³ugi i otoczenia powinny byæ niezw³ocznie naprawione lub

wymienione.

II Zasady bezpiecznego wykonywania pracy

przy obs³udze instalacji elektrycznych

1. Podaj zasady bezpiecznego wykonywania pracy

przy obs³udze instalacji elektrycznych.

Instalacje elektryczne powinny byæ obs³ugiwane i naprawiane przez

upowa¿nionych pracowników, którzy w ramach swojego zakresu czynno-

ci s³u¿bowych lub na podstawie polecenia s³u¿bowego maja obowi¹zek

sta³ego lub doranego wykonywania okrelonych czynnoci (prac). Sprzêt

owietleniowy i narzêdzia o napêdzie elektrycznym u¿ywane przy wykona-

niu prac powinny spe³niaæ wymagania dotycz¹ce ochrony od pora¿eñ pr¹-

dem elektrycznym. Zbli¿anie siê do nieos³oniêtych czêci urz¹dzeñ i ins-

talacji elektrycznych, znajduj¹cych siê pod napiêciem jest zabronione. Oso-

by dozoru s¹, obowi¹zane wstrzymaæ pracê, je¿eli stwierdza ¿e w miejs-

cu pracy nie s¹ zachowane warunki bezpieczeñstwa. Prace konserwacyjne,

naprawcze i remontowe przy czynnych urz¹dzeniach elektroenergetycznych

powinny byæ wykonywane po wy³¹czeniu napiêcia.

X Przegl¹dy instalacji elektrycznych

1. Podaj termin i zakres przegl¹dów instalacji

elektrycznych.

Termin i zakres przegl¹dów instalacji elektrycznych w budynku powin-

ny wynikaæ z przeprowadzonych oglêdzin oraz oceny stanu technicznego

instalacji. Zgodnie z Art. 62.2 Prawa Budowlanego instalacja elektryczna

powinna byæ sprawdzana nie rzadziej ni¿ raz na 5 lat. Przegl¹d instalacji

elektrycznych powinien obejmowaæ:

t oglêdziny,

t pomiary napiêæ i obci¹¿eñ, pomiar rezystancji izolacji,

t sprawdzenie skutecznoci dzia³ania rodków ochrony przeciwpora-

¿eniowej próby eksploatacyjne,

t konserwacje i naprawy.

W ramach przegl¹du nale¿y:

t oczyciæ powierzchnie izolacyjne,

t oczyciæ styki i zaciski oraz sprawdziæ czy nie ma objawów przeg-

rzania powierzchni stykowych,

t dokrêciæ wszystkie ruby (kontrola stanu docisku),

t sprawdziæ sprê¿ystoæ szczêk podstaw bezpieczników mocy przez

wprowadzenie styku no¿owego wk³adki oddzielnie w ka¿d¹ szczê-

kê,

t sprawdziæ czy do ka¿dego styku ochronnego gniazd wtyczkowych

doprowadzony jest przewód ochronny.

Ponadto nale¿y sprawdziæ czy:

t go³e przewody ochronne nie stykaj¹ siê z materia³ami palnymi,

t przewody ochronne przy przejciach przez stropy i ciany s¹ chro-

nione rurk¹ izolacyjn¹,

t zaciski ochronne s¹ oznaczone symbolem uziemienie przewody

ochronne s¹ oznaczone barw¹ ¿ó³tozielon¹,

t przewody neutralne oznaczone barw¹ niebiesk¹ nie zamieniono

przewodu ochronnego z przewodem fazowym.

2. W jaki sposób nale¿y wy³¹czaæ napiêcie?

Napiêcie powinno byæ wy³¹czone w taki sposób aby by³a widoczna

przerwa izolacyjna w obwodzie zasilaj¹cym. Za widoczna przerwê izolacyj-

na uwa¿a siê:

t widoczne otwarcie zestyków ³¹cznika na odleg³oæ bezpieczn¹

wyjêcie wk³adek bezpiecznikowych,

t zdemontowanie czêci obwodu zasilaj¹cego.

3. Jakie prace mog¹ byæ wykonywane pod napiêciem?

Pod napiêciem mog¹ byæ wykonywane proste prace polegaj¹ce na:

t wymianie w obwodach niskiego napiêcia wk³adek bezpieczniko-

wych, ¿arówek (uwaga: wietlówki nale¿y wymieniaæ po wy³¹cze-

niu napiêcia),

Rys. 1 S³upy ¿elbetowe linii nn: a) przelotowy; b) odporowy

XI Konserwacja i remonty

1. Co to jest konserwacja instalacji elektrycznych

i na czym ona polega?

U¿ytkowanie uszkodzonych obwodów instalacji elektrycznych jest za-

bronione. W przypadku powstania zwarcia lub przeci¹¿enia w instalacjach

elektrycznych, które spowodowa³o zadzia³anie nadmiarowego wy³¹czni-

ka instalacyjnego lub przepalenie wk³adki bezpiecznika instalacyjnego na-

le¿y bezzw³ocznie ustaliæ miejsce i przyczyny zwarcia lub przeci¹¿enia.

Nastêpnie nale¿y usun¹æ uszkodzenie (przyczyny). Uszkodzenie mo¿e

usuwaæ tylko osoba uprawniona. Konserwacjê odbiorników nale¿y przep-

rowadziæ zgodnie z instrukcj¹ obs³ugi urz¹dzenia elektrycznego. Konser-

wacja opraw owietleniowych obejmuje czyszczenie obudowy i styków (po

od³¹czeniu napiêcia) oraz okresowe czyszczenie i mycie kloszy (po od³¹-

czeniu napiêcia). Uszkodzonych gniazd wtyczkowych i wy³¹czników nie na-

le¿y naprawiaæ lecz wymieniaæ na nowe (po od³¹czeniu napiêcia). W ra-

mach remontu bie¿¹cego w budynku nale¿y przeprowadziæ przegl¹d i nap-

rawê instalacji elektrycznych w celu osi¹gniêcia w³aciwego stanu tech-

nicznego instalacji.

6/2002 www.elektro.info.pl

Podstawowe wymagania do egzaminu kwalifikacyjnego E i D z pytaniami

t przeprowadzaniu badañ i pomiarów z zachowaniem odpowiednich

rodków bezpieczeñstwa.

Je¿eli praca jest wykonywana przy urz¹dzeniach, które tylko czêciowo

s¹ wy³¹czone spod napiêcia uwa¿a siê tê pracê za wykonywana pod na-

piêciem.

Tabela 1 Rodzaje i przekroje przewodów w liniach napowietrznych

Rodzaj

Oznaczenie

Przekrój (mm 2 )

Zastosowanie

przewodów

Linki aluminiowe

AL.

16÷120

linie nn

4. W jaki sposób nale¿y przygotowaæ miejsce pracy?

Przed rozpoczêciem robót nale¿y przygotowaæ miejsce pracy wykonu-

j¹c:

t odpowiednie zabezpieczenia przed przypadkowym w³¹czeniem na-

piêcia,

t sprawdzenie braku napiêcia w wy³¹czonym obwodzie,

t uziemienie wy³¹czonych urz¹dzeñ wywieszenie odpowiednich tab-

lic ostrzegawczych.

Przed przypadkowym za³¹czeniem napiêcia nale¿y zabezpieczyæ siê

przy napiêciu do 1 kV poprzez wsta-

wienie wk³adek izolacyjnych pomiê-

dzy otwarte styki ³¹czników.

W przypadku wyjêcia wk³adek bez-

piecznikowych stosowanie wk³adek

izolacyjnych nie jest konieczne.

5. W jaki sposób

sprawdzamy brak

napiêcia na urz¹dzeniu?

Brak napiêcia na urz¹dzeniu

stwierdza siê za pomoc¹ wskanika

napiêcia (np. wskaników neono-

wych ). Sprawdzenie braku napiêcia

nale¿y wykonaæ nastêpuj¹cy spo-

sób: wskanik sprawdzamy na urz¹-

dzeniu bêd¹cym pod napiêciem;

nastêpnie sprawdzamy brak napiê-

cia na wy³¹czonym urz¹dzeniu i po-

nownie sprawdzamy wskanik na

urz¹dzeniu bêd¹cym pod napiê-

ciem. Je¿eli praca odbywa siê

w miejscach ogólnie dostêpnych lub

w ich pobli¿u, nale¿y wywiesiæ tab-

licê ostrzegawcz¹. Miejsce pracy po-

winno byæ uziemione dwustronnie.

6. Jakie zasady

nale¿y stosowaæ

przy wykonywaniu

pomiarów?

Pomiary powinny byæ przeprowa-

dzone wed³ug podanych ni¿ej za-

sad:

oglêdziny:

t wykonanie pomiarów,

t zarejestrowanie wyników

pomiarów,

t zdemontowanie uk³adu

pomiarowego,

t uporz¹dkowanie miejsca

pracy,

t wykonanie (w razie potrzeby)

obliczeñ koñcowych.

Je¿eli pomiary s¹ przeprowadzo-

ne w celu ustalenia stanu technicz-

nego instalacji lub w celu stwierdze-

nia prawid³owego dzia³ania rod-

ków dodatkowej ochrony od pora-

¿eñ, wówczas rezultatem wykony-

wanych pomiarów powinien byæ pro-

tokó³ zawieraj¹cy: nazwê badanego

odcinka instalacji elektrycznej (urz¹-

dzenia, dane znamionowe), rodzaj

pomiarów, datê wykonania pomia-

rów, zakres wykonanych pomiarów,

typy i numery u¿ytych przyrz¹dów

pomiarowych wyniki pomiarów i

orzeczenie. Protokó³ z pomiarów

Linki stalowo-

AFL

25÷120

linie SN

aluminiowe

Linki stalowe

jako przewody

odgromowe

O/FL

Przewody

A s XS

16÷120

linie nn

izolowane

A s XS n

samonone

Tabela 2 Najmniejsze dopuszczalne ze wzglêdu na wytrzyma³oæ mechaniczn¹, przekroje przewodów

Rodzaj przewodu

Przekrój przewodu zawieszonego w przêle (mm 2 )

bez obostrzeñ

z obostrzeniem 1 stopnia

napiêcie znamionowe linii

do 1 kV

napiêcie znamionowe linii

do 1 kV

rozpiêtoæ przês³a a

£ 45 m

> 45 m

£ 45 m

> 45 m

D i L wg PN-74/E9008 1)

AL wg PN-74/E90082

AFL PN-74/E90083

25 1)

Odgromowe O/FL

wg PN-67/E-90022

1) Dla przewodów AFL 3 dopuszcza siê najmniejszy przekrój 16 mm 2 .

Tabela 3 Najwiêksze dopuszczalne naprê¿enia przewodów

Rodzaj przewodu

Dopuszczalne naprê¿enie nie wiêksze ni¿ N/mm 2

normalne

zmniejszone

katastrofalne dla przewodu

zawieszonego z naprê¿eniem

normalnym

zmniejszonym

Miedziany wg PN-E-90081:1984

118

(PN-74/E-9081)

186

140

314

235

Aluminiowy, aluminiowo-stalowy

w czêci

40% wytrzym. 28% wytrzym. 80% wytrzym. 56% wytrzym.

i aluminiowo-stpowy

aluminiowej na rozci¹ganie 2)

na rozci¹ganie 2) na rozci¹ganie 2)

na rozci¹ganie 2)

wg PN-IEC 1089:1994

Inne przewody

druty

30% wytrzym.

elektroenergetyczne i odgromo-

na rozci¹ganie

we oraz telekomunikacyjne

linki

40% wytrzym. 28% wytrzym. 80% wytrzym. 56% wytrzym.

na rozci¹ganie na rozci¹ganie na rozci¹ganie na rozci¹ganie

W przypadku przewodu skrêconego z drutów kilku rodzajów aluminium (stopy), wymagania zawarte w tablicy do-

tycz¹ drutów z aluminium o wiêkszej wytrzyma³oci.

Wytrzyma³oæ na rozci¹ganie odpowiada sile zrywaj¹cej przewód, która jest podawana w odpowiednich normach

lub okrelana przez wytwórcê przewodu. Gdy wytwórca przewodu zaleci wielkoæ mniejsz¹ ni¿ jest w normie

przewodu, do projektowania nale¿y przyj¹æ wielkoæ podan¹ przez wytwórcê.

www.elektro.info.pl 6/2002

Tabela 4 Najmniejsze dopuszczalne odleg³oci pionowe przewodów

elektroenergetycznych linii napowietrznych od ziemi,

z wyj¹tkiem przêse³ krzy¿uj¹cych drogi, koleje, obiekty itp.

Rodzaj przewodu

Minimalne odleg³oci pionowe

od powierzchni ziemi (m) dla napiêcia

znamionowego linii

do 1 kV

Elektroenergetyczny

nieuziemiony

Elektroenergetyczny

4,5

uziemiony

Telekomunikacyjny

4,5

Telekomunikacyjny

4,5

kabel wiat³owo-

dowy, samonony,

nieprzewodz¹cy

stanowi podstawê do oceny stanu instalacji elektrycznej podjêciu decyzji

o jej naprawie czy wymianie.

Rys. 3 Najmniejsze dopuszczalne odleg³oci pionowe od budynków

dla przewodów linii napowietrznej o napiêciu do 1 kV

Oznaczenia: L przewód fazowy; PEN przewód ochronno-neutralny

III Sprzêt ochronny i narzêdzia pracy

1. Jaki sprzêt ochronny i narzêdzia pracy powinno siê

stosowaæ przy pracy z instalacjami elektrycznymi?

Do sprzêtu ochronnego i narzêdzi pracy w instalacjach elektrycznych

do 1 kV zalicza siê przenone przyrz¹dy i narzêdzia chroni¹ce osoby wy-

konuj¹ce pracê przy instalacjach elektrycznych przed:

t pora¿eniem pr¹dem elektrycznych, dzia³aniem ³uku elektrycznego,

poparzeniem, obra¿eniami mechanicznymi, oddzia³ywaniem nad-

miernego ha³asu i wibracj¹, zapyleniem i toksycznoci¹, upadkiem

z wysokoci. Przy eksploatacji instalacji elektrycznych w budynku na-

le¿y u¿ywaæ nastêpuj¹cego sprzêtu ochronnego i narzêdzi pracy:

sprzêt izolacyjny (rêkawice elektroizolacyjne, obuwie elektroizolacyj-

ne), izolowane narzêdzia monterskie.

je s³upów: s³upy przelotowe (pojedyncze P), s³upy rozkraczne (stosowa-

ne jako: naro¿ne (N), krañcowe (K), odporowe (O)), s³upy bliniacze (sto-

sowane jako przelotowe (P), skrzy¿owaniowe (PS)), s³upy pojedyncze

z podpor¹ (stosowane jako naro¿ne (N) przy ma³ych k¹tach za³amania),

s³upy rozkraczne z podpor¹ (stosowane jako odporowo-naro¿ne (ON), roz-

ga³êne (RNK) naro¿no-krañcowe), s³upy bramowe powsta³e z dwóch

równolegle ustawionych ¿erdzi z poprzeczk¹ (stosowane jako przelotowe,

naro¿ne odporowe lub krañcowe). W liniach do 30 kV stosuje siê ¿erdzie:

¿elbetowe typu ¯N o d³ugoci 10 i 12 m, ¿elbetowe typu ¯W o d³ugo-

ci 14,5 m, strunobetonowe typu BSW o d³ugoci 12 i 14 m, typu E (wi-

rowane) o d³ugoci 10,5; 12; 13,5; 15 m. Typowe s³upy ¿elbetowe linii

nn pokazano na rysunkach 2.1.

4. Jakie izolatory stosuje siê w liniach napowietrznych

o napiêciu do 1 kV?

W liniach napowietrznych o napiêciu do 1 kV stosuje siê izolatory: do

zawieszania przelotowego typu N80 lub N80/2; do zawieszania odci¹-

gowego przewodów albuminowych o przekroju do 50 mm 2 typu S80/2.

W liniach napowietrznych o du¿ych przekrojach (powy¿ej 50 mm 2 ) stosu-

je siê izolatory: do zawieszania przelotowego typu N95 lub N95/2, do

zawieszania odci¹gowego typu S115/2. W liniach napowietrznych nis-

kiego napiêcia stosuje siê izolatory jednorowkowe, dwurowkowe, szpulo-

we.

Elektroenergetyczne linie napowietrzne

I Podzia³ i budowa linii napowietrznych

1. Co to jest elektroenergetyczna linia napowietrzna?

Elektroenergetyczna linia napowietrzna to urz¹dzenie napowietrzne pr¹-

du przemiennego przeznaczone do przesy³ania energii elektrycznej, sk³a-

daj¹ce siê z przewodów, izolacji, konstrukcji wsporczych oraz innych ele-

mentów wynikaj¹cych ze sposobu pracy linii. Linie elektroenergetyczne u³o-

¿one na sta³e w pomieszczeniach lub na zewn¹trz pomieszczeñ wraz z os-

przêtem, tablicami i ochron¹ przeciwpora¿eniow¹ nazywamy instalacjami.

Linie napowietrzne wystêpuj¹ jako jedno-, dwu- lub wielotorowe.

2. Podaj podzia³

elektromagnetycznych linii

napowietrznych ze wzglêdu na

napiêcie znamionowe.

Elektroenergetyczne linie napowietrz-

ne ze wzglêdu na napiêcie znamionowe

dzielimy na: linie o napiêciu (nn) do 1

kV, linie redniego napiêcia (SN) po-

wy¿ej 1 kV do 30 kV (nietypowo 40 i 60

kV), linie wysokiego napiêcia (WN)

110 kV, linie najwy¿szych napiêæ

(NN) od 220 kV.

3. Jakie rodzaje s³upów stosuje

siê w liniach napowietrznych

o napiêciu do 30 kV?

W liniach napowietrznych o napiêciu

do 30 kV stosuje siê nastêpuj¹ce rodza-

Rys. 4 Najmniejsze dopuszczalne odleg³oci przewodów linii napowietrznej o napiêciu do 1 kV:

a) od okna budynku; b) od pod³ogi balkonowej

6/2002 www.elektro.info.pl

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: