baraj.pdf

TRKİYEÓDE BARAJ YAPIMININ

ALT-HAVZA ETKİLERİ

Suriye ve IrakÓta incelemeler yapan

Gerekleri Araştòrma HeyetiÓnin Raporu

Mayòs 2002

İngilizceÓden eviren: Emin Soğancò

İlisu Barajò Kampanyasò

(İlisu Dam Campaign)

Krt İnsan Haklarò Projesi

(Kurdish Human Rights Project)

Kşedeki Ev

(The Corner House)

İİNDEKİLER

Teşekkr

nsz

BİRİNCİ BLM:

Tarihe ve alòşma Alanò

İKİNCİ BLM:

Tartòşmalò Sular Î Dicle ve Fòrat

Barajlar ve Anlaşmazlòklar

Su kòtlòğònòn Ekonomi Politiği

Dicle ve Fòrat zerindeki Barajlar ve Anlaşmazlòklar

GAP : Suriye ve IrakÓòn Kaygòlarò

(Akan Su Miktarònda Azalma-Su Kirliliğinde Artòş- TrkiyeÓnin Blgesel İhtiraslarò)

GAP ve Kòyòdaş lkeler Arasònda Son Zamanlardaki Gerginlikler

Mzakere Girişi leri

NC BLM:

Ortak Akarsulara İlişkin Kurallar Î Uluslararasò Hukuk ve

En İyi Uygulama

- Uluslararasò Szleşmeler ve Sònòr Aşan Su Yollarò 36

- Uluslararasò Finans Kurumlarò: Finansmanda Sònòrlayòcò Standartlar 43

- Mşterek Suyollarò zerindeki Baraj Projeleri Hakkònda ÐEn İyi

UygulamaÑ Ynergeleri

DRDNC BLM:

HeyetÓin Saptamalarò

- Zarar Verildiğinin Kanòtò

- İstişare

- zm Olasòlòğò

- Mzakerelerin Genişletil esi

EREVELER:

- Dicle ve Fòrat Havzalarò

- Plnlanan ve Tamamlanan Barajlar

- GAPÓòn İ Politikadaki Yeri

- İlisu BarajòÓnòn Muhtemel Alt-Havza Etkileri

- IrakÓtaki Alt-Havza Etkileri

- Uluslararasò mò, Sònòr Aşan mò: Bir Kelimenin Yarattòğò Fark

EKLER:

Ek I: Friends of the Earth (Yeryznn Dostlarò) tarafòndan Nisan 2000Óde hazòrlatòlan

Hukuk Etd

Ek II: Dnya Barajlar KomisyonuÓnun ÐBaròş, Kalkònma ve Gvenlik İinÑ

Akarsularòn Paylaşòmòna İlişkin nerileri

Ek III: Uluslararasò Hukukta Sularòn Taksimi: Irak Dòşişleri Bakanlòğò ve Irak Sulama

Bakanlòğò, 1999

Ek IV: Uluslararasò Suyollarònò Taşòma Dòşònda Amalarla Kullanòm Hukukuna İlişkin

Szleşme

- Azònlòklaròn Haklarò

TEŞEKKR

Heyet, kendisine yardòmcò olan aşağòda adò geenlere teşekkrlerini sunar:

Suriye Arap Cumhuriyeti Sulama Bakanò, Sayòn Mohammed Radwan Martini; Suriye

Arap Cumhuriyeti Sulama Bakanlòğò Uluslararasò Su Brosu Başkanò Sayòn Dr. Abdul

Aziz Al Masri; Suriye Arap Cumhuriyeti Dòşişleri Bakan Yardòmcòsò Sayòn Waleed

MuÓalim; Suriye Arap Cumhuriyeti evre Bakanlòğò, evre Ynetim Mdrlğ

Mdr Sayòn Yahia Awaidah; Suriye Arap Cumhuriyeti evre Bakanò Sayòn Adnan

Khsan; BritanyaÓnòn Şam Bykeliliği Ticaret Memuru Sayòn Amin Sabbagh; Irak

Cumhuriyeti Sulama Bakan Yardòmcòsò Sayòn Dr. Ali Farhan; Irak Cumhuriyeti Sulama

BakanlòğòÓndan Hidrolojist Dr.Waleed; Irak Cumhuriyeti Sulama Bakanò Sayòn Dr.

Amer Suleiman; Irak Cumhuriyeti Dòşòşleri Bakanlòğò Hukuk Blm Başkanò Sayòn

Fahmi Al Qasiy; Sayòn Irak Cumhuriyeti Dòşòşleri Bakanlòğò Su Blm Başkanò Dr.

Saad Al Samarrai.

NSZ

Bu rapor, 2002 yòlò Ocak ve Şubat aylarònda Suriye ve IrakÓò ziyaret eden kişilik

Gerekleri Araştòrma HeyetiÓnin saptamalarònò iermektedir. Bu heyet, geniş aplò

Gneydoğu Anadaolu ProjesiÓnin bir parasò olarak nerilen İlusu BarajòÓnòn, alt

havzada kalan lkelerde ortaya òkan yansòmalarònò incelemek zere oluşturuldu.

Heyet her ne kadar heyet blgesel eko-sistemi ile blgesel su politikalarònò etkilemesi

bağlamònda, zellikle TrkiyeÓnin baraj politikalarònòn ynelişini saptamayò

ykmlenmişse de, Heyet, İlisu ve GAPÓòn lke iinde yarattòğò olgularòn da

bilincindeydi. Bu projelerin tartòşmalò Krt blgelerinde gerekleştiriliyor olmasò bir

tesadf sonucu ortaya òkmamòştòr. GAPÓòn ana hedeflerinden birinin de blgedeki Krt

oğunluğun Trk kltr iinde asimile edilmesi olduğu oktandòr Trk yetkililerce

kabul edilmiş bir olgudur. Krt sosyal dokusunu paralayòp atmaya ynelik asimilasyon

abalarò yalnòzca barajlaròn neden olduğu gler ve alt st oluşlarla değil ama aynò

zamanda ky imhalarò, yargòsòz infazlarò ve aòklòğa kavuşturulmamòş kayòplarò da

kapsayan bir erevede yrtlmektedir.

Trk hkmetinin proje ile ilgili resm yayònlarò, GAPÓòn Ðblgedeki toplumsal ve

kltrel yapòyò arpòcò bir şekilde değiştirmeye niyet etmiş olduğunuÑ aòka ifade

etmektedir. Bu niyet uzun zamandan beri vardòr. rneğin, zamanòn Cumhurbaşkanò

Turgut zal tarafòndan zamanòn Başbakanò Sleyman DemirelÓe gnderilen ve 1993

yòlònda basòna sòzan bir notta GneydoğuÓnun nasòl ele alònacağòna ilişkin neriler

sòralanmaktaydò. zal, en alkantòlò yrelerin boşaltòlmasònò, ana yollaròn gnn 24 saati

silahlò gzetim altònda tutulmasònò, Ð40 ile 50 bin kişilik etkin bir zel gcn terristleri

izleyip, onlara saldòrmasònòÑ, ÐBatòÓda nceden belirlenmiş yerleşim yerlerine toplumun

btn katmanlarònò ierecek planlò ve dengeli bir gÑ provakasyonunun

gerekleştirilmesini nermekteydi. stelik aynò zamanda, o sòralarda Trk devleti ile

kòyasòya bir silahlò atòşma iinde olan PKKÒyò desteklemekten alòkoymak iin, blgede

kalacak olanlaròn madd hayat şartlarònòn iyileştirilmesini de nermekteydi. Birbirinden

farklò ama aynò zamanda birbirine parelel olan bu yaklaşòmlar İlisu ve GAPÓta aòka

ifadesini bulmakta idi.

Her ne kadar bu rapor Krtlerin durumuna teğetsel olarak değinse de, Krtlerin maruz

kaldòğò baskò, bu rapordaki bulgular aòsòndan gz ardò edilmeyecek bir arka plan

sunmaktadòr. Blgede mşterek nehirlerin kullanòmò konusunda atòşma potansiyeli

olduka yksektir. Bylesi bir atòşmadan kaònòlabilinmesinde, blgenin gelecekteki su

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: