Interakcje ludzkie - Artykul.pdf

(81 KB) Pobierz
Aleksandra Jatkiewicz
gr.C
Temat: Interakcje ludzkie
Najnowsze środki komunikowania się(media) w dużym stopniu modyfikują funkcjonowanie
tradycyjnych wzorców komunikacji społecznej. Ludzie coraz częściej mają coraz mniej czasu na
prowadzenie zwykłych rozmów twarzą w twarz, na przyjemną konwersację w bezpośredniej
bliskości fizycznej, emocjonalnej i społecznej. Niewielu ludzi wymienia między sobą tradycyjne listy
czy karty pocztowe, bowiem wypierają je rozmaite formy komunikacji elektronicznej. Formy
komunikowania się polegają po prostu na prowadzeniu żywej, prawdziwej, zaangażowanej,
ciekawej rozmowy, dyskusji w której istnieje możliwość spoglądania na siebie, dotykania się itp.
Istota pojęcia "komunikowanie społeczne" bywa różnie definiowana, w tym interpretuje się je w
następujący sposoby:
-komunikowanie jako transmisja informacji. idei, emocji itp.
- komunikowanie jako rozumienie innych osób i bycie rozumianym
-komunikowanie jako oddziaływanie ludzi na siebie
-komunikowanie jako kształtowanie wspólnoty
- komunikowanie jako interakcja społeczna
- komunikowanie jako wymiana znaczeń między ludźmi
- komunikowanie jako składnik innych procesów społecznych
Do podstawowych wymiarów komunikacji społecznej należą:
-komunikacja z samym sobą, ze swoimi uczuciami, myślami, doświadczeniami, czyli komunikacja
intrapersonalna
-komunikacja między co najmniej dwoma, ale nie więcej niż kilkoma osobami, czyli komunikacja
interpersonalna
-komunikacja między członkami małych grup społecznych czyli komunikacja wewnątrzgrupowa
(intragrupowa)
-komunikacja między małymi grupami społecznymi czyli komunikacja międzygrupowa
-komunikacja między dużymi strukturami społecznymi czyli komunikacja instytucjonalna
-komunikacja potencjalnie i realnie łącząca wszystkie możliwe podmioty społeczne dzięki
możliwościom technik medialnych czyli komunikacja powszechna(masowa)
Trudno sobie wyobrazić powstanie i rozwój człowieka jako gatunku, jednostki, społeczności,
kształtowanie się kultury i cywilizacji ludzkiej bez komunikacji interpersonalnej. Jest ona swoistym
fenomenem aktywnego życia oraz prozaicznym przejawem działania powszechnie obecnym w życiu
społecznym. Każdy z nas nieustannie występuje w licznych bezpośrednich i pośrednich sytuacjach
społecznych, w których ludzie oddziałują na siebie komunikacyjnie. Nie tylko wtedy, kiedy mówimy
do siebie miłe bądź przykre słowa, korespondujemy za pośrednictwem telefonu, faxu czy
komputera, czytamy lekturę szkolną czy ulubiony "dreszczowiec". Także wtedy, gdy zbywamy
wysiłki komunikacyjne jakiejś osoby milczeniem, unikamy obecności innego człowieka.
1
Na czym polega komunikacja międzyludzka?
Komunikacja interpersonalna jest to wielowymiarowy proces nadawania, przesyłania i odbierania
zróżnicowanych formalnie i treściowo sygnałów, którego celem jest doskonalenie porozumienia,
współpracy i współdziałania między kilkoma osobami. Wymiana sygnałów(informacji, emocji,
doświadczeń, opinii, postaw) na ogół przebiega dwoma sposobami: niewerbalnie i werbalnie .
Komunikujące się osoby przeważnie dążą do koordynowania i usprawniania wzajemnych zachowań.
Jednakże bywa nierzadko i tak, że ludzi łączą relacje przeciwne niż współpraca, tzn. więzi
rywalizacji, konkurencji a nawet zdecydowanej walki. Tego typu kooperacja interpersonalna
implikuje swoistą formą zachowań komunikacyjnych. Trzecią odmianą relacji komunikacyjnych jest
neutralność, obojętność, obcość.
Komunikujące się podmioty pełnią równolegle dwie funkcje: nadają i odbierają komunikaty.
Poszczególne sygnały i komunikaty mają określone znaczenia. Ich treść i forma powinny być
czytelne, zrozumiałe dla obu partnerów interakcji. Ważne jest, by nadawca i odbiorca przypisywali
podobne znaczenie przekazywanym sygnałom
Funkcje komunikacji interpersonalnej
Komunikujące się między sobą podmioty społeczne wspólnie mogą osiągać różnorodne pożądane
wartości oraz cele. Obie podstawowe formy porozumiewania się, tzn. komunikacja werbalna i
niewerbalna spełniają określone funkcje.
Do ważniejszych funkcji języka mówionego i pisanego, czyli komunikacji werbalnej można zaliczyć:
-funkcje deskryptywną (umożliwia nazywanie i opisywanie postrzeganego środowiska materialnego
i społecznego oraz abstrakcyjne wyobrażenie spostrzeżeń, wyobrażeń, myśli, poglądów)
-funkcje ekspresyjną (zapewnia możliwość spontanicznego wyrażania nastrojów, przeżyć, uczuć
oraz ekspresji osobowości)
-funkcje impresyjną (umożliwia świadome, uporządkowane przekazywanie i odbieranie różnych
informacji)
-funkcje socjotechniczną (powoduje optymalizację porozumienia i współdziałania dzięki stosowaniu
swoistych technik wywierania wpływu na inne osoby)
-funkcje socjalizacyjną (zapewnia uczenie się różnych ról społecznych, wdrażania w świat wartości,
norm akceptowanych społecznie)
Ludzie posługują się dwoma "odmiennymi" językami. Są nimi język sformalizowany oraz język
potoczny. Każdy z nich ma inne przeznaczenie. Język formalny cechuje precyzyjnie określona i
schematyczna forma oraz dobrze zorganizowany przekaz treści. Język potoczny kreuje bardziej
ludzką atmosferę relacji interpersonalnych, pozwala pokonywać nadmierny dystans między
komunikującymi się osobami. Charakteryzuje go niekategoryczność, swoboda, giętkość,
symboliczność, obrazowość, zaangażowanie emocjonalne, znaczna częstotliwość sygnałów
niewerbalnych. Służy do wzmacniania więzi koleżeńskich, przyjacielskich, towarzyskich.
Komunikacja interpersonalna za pośrednictwem słów i zdań mówionych i pisanych jest najbardziej
złożoną, swoistą tylko dla człowieka formą porozumiewania się
Komunikacja niewerbalna "język ciała" spełnia odmienne funkcje. Są to m.in.:
2
-powtarzanie tej samej informacji drogą słowną i pozawerbalną np. słowne i gestykulacyjne wyrazy
uznania, nagany
-zastępowanie wypowiedzi słownej komunikatem pozajęzykowym np. zamiast słowa "podejdź do
mnie" energiczne przywołanie ruchem ręki
-regulowanie konwersacji, czasu wypowiedzi, przerw, kolejności itp.
-wzmacnianie sygnałów mówionych przez ekspresję mimiki, gestów, dotyku, wzroku itp.
-ukrywanie rzeczywistych myśli, odczuć, postaw np. statyczny wyraz twarzy, nieadekwatne relacje
dotykowe, unikanie wzroku
Można wymienić także inne funkcje tego sposobu porozumiewania się w tym:
-funkcje semantryczną (zaprzeczenie, akcentowanie, rozszerzenie znaczenia, specyfikacja
odniesienia)
-funkcje syntaktyczną (niewerbalna organizacja zachowań rozmówców)
-funkcje pragmatyczną (oddziaływanie na zachowania partnera, wyrażania tożsamości
indywidualnej i grupowej, wyrażanie stosunku do rozmówcy)
-funkcje regulacji rozmowy (np. zachęcanie lub zniechęcanie rozmówcy, przerywanie, uważanie)
Do podstawowych form komunikacji pozawerbalnej należą : gestykulacja, mimika, postawy ciała,
kontakt wzrokowy, relacje fizyczne, przestrzeń interpersonalna, ubiór i wygląd fizyczny, dźwięki
paralingwistyczne, wokalizacja wypowiedzi, organizacja środków komunikacji.
Najbardziej popularną formą porozumiewania się jest rozmowa dwóch osób(dialog) lub polilog, czyli
wymiana informacji między kilkoma osobami. Należy mówić i pisać szczerze, jasno, na temat,
logicznie , ciekawie i życzliwie.
Zasady dojrzałej komunikacji interpersonalnej:
-reguła zrozumiałości i poprawności gramatycznej
-reguła spójności
-reguła ekspresyjności (pozytywne emocjonalne nastawienie do rozmówcy)
-reguła ekonomiczności
-zasada grzeczności
-zasada aprobaty
-zasada skromności
-zasada spójności interpersonalnej, która zakłada, że bardzo ważne jest dążenie do niwelowania
różnic zdań
-zasada kooperacji
-zasada ironii
-zasada cierpliwości, która artykułuje potrzebę potwierdzania zainteresowania tym co komunikuje
rozmówca, jego osobą
-zasada Pollyanny, opierająca się na przekonaniu, że bardzo ważnym czynnikiem usprawniającym
komunikację międzyludzką jest preferowanie klimat optymizmu, nadziei, podejmowania problemów
przyjemnych, radosnych oraz unikanie kwestii trudnych
3
W procesie komunikowania się występują liczne czynniki, które mogą zakłócać, obniżać
efektywność relacji społecznych. Owe warunki destrujące porozumiewanie się ludzi towarzyszą nie
tylko interakcjom rywalizacji, walki, konkurencji.
T. Gordon wymienia dwanaście następujących barier komunikacji interpersonalnej:
-rozkazywanie, kierowanie, komenderowanie
-moralizowanie, kaznodziejstwo, nadmierne proszenie
-nadmierne doradzania, sugerowanie, proponowanie "oczywistych" rozwiązań
-ostrzeganie, namawianie, proszenie
-przekonywania za pomocą logicznej argumentacji
-osądzanie, krytykowanie, potępianie, pochlebstwo
-wyzywanie, wyśmiewanie, zawstydzanie
-interpretowanie, analizowanie, ocenianie
-nieadekwatne upewnianie, uspokajanie, pocieszanie, współczucie
-nadmierne badanie, wypytywanie, przesłuchiwanie
-odwracanie uwagi, zmiana przedmiotu rozmowy, zabawianie
Właściwości dojrzałego porozumiewania się
Najbardziej popularnym sposobem wymiany informacji, uczuć, opinii, doświadczeń między dwoma,
kilkoma osobami jest rozmowa. Powinna ona zawierać trzy zintegrowane etapy:
-nawiązywanie, rozpoczęcie rozmowy
-prowadzenie rozmowy właściwej
-zakończenie rozmowy
Teoria i praktyka konwersacji podpowiada dziesięć następujących formalnych przykazań
prowadzenie rozmowy:
-czas trwania rozmowy, kolejność wypowiadania się oraz poruszane problemy powinny mieć
swobodny, spontaniczny charakter
-w rozmowach sformalizowanych, oficjalnych można odpowiednio zaplanować i zorganizować czas i
kolejność wypowiedzi
-w zależności od potrzeb i sytuacji liczebność dyskutantów może ulegać zmianie
-w rozmowie kilkunastoosobowej (nieformalnej) kolejność wypowiadania się jest przeważnie na
żywo, tu i teraz odpowiednio ustalona przez uczestników polilogu
-wypowiedzi mogą być na bieżąco przekazywane lub kontynuowane, w zależności od zamiarów
rozmówcy
-podstawową zasadą jest założenie, że jeżeli jednego osoba właśnie mówi pozostali partnerzy
powinni uważnie i cierpliwie milczeć i słuchać
-w momencie przejmowania głosu zdarza się, że kilka osób jednocześnie podejmuje próbę
mówienia; po przejęciu dominacji konwersacyjnej wielogłos zanika
-przerwa w wypowiedzi dłuższa niż jedna-dwie sekundy lub dłuższe milczenie znaczy, że osoba
słuchająca z różnych względów nie zamierza przejąć roli mówcy; czas przejmowania głosu trwa
około jednej sekundy
-osoba kończąca wypowiedź może wskazać następnego rozmówce
4
-kolejne wypowiedzi mogą być ograniczone do jednego, kilku zdań, do jednej, kilku minut; mogą
też mieć formę dłuższych monologów, kontrolowanych na gorąco w sposób niewerbalny.
Pierwszym krokiem na drodze do skutecznej komunikacji jest umiejętność słuchania. Słuchanie
to zaangażowanie i komplement. Słuchanie to przecież próba zrekonstruowania świata widzianego
z Twojej perspektywy. Na czym więc polega słuchanie? Czy wystarczy jedynie zachować milczenie,
podczas gdy druga osoba mówi? Zdecydowanie nie. Warto odróżniać prawdziwe słuchanie od
pseudosłuchania. Co je różni? Przede wszystkim cele. Prawdziwe słuchanie oparte jest na intencji
zaangażowania się w jeden z następujących celów:
-zrozumieć rozmówcę
-cieszyć się jego obecnością
-udzielić mu pomocy, wsparcia
Intencją pseudosłuchania nie jest wysłuchanie drugiej osoby, ale osiągnięcie jakiegoś własnego
celu. Może to być, np.
-chęć pozyskania sympatii
-chęć upewnienia się czy nic nie zagraża ze strony innych
-chęć „wyłuskania” potrzebnych informacji
-gra na zwłokę
-zbieranie amunicji
-niemożność uwolnienia się od czyjegoś towarzystwa
Teraz przejdę do omówienia barier, które utrudniają uważne słuchanie:
-pierwszą z nich jest porównywanie
-drugą barierą utrudniającą uważne słuchanie jest domyślanie się
-trzecią barierą jest przygotowywanie odpowiedzi
-czwartą barierą jest filtrowanie
-piątą barierą utrudniającą uważne słuchanie jest osądzanie
-szósta bariera to skojarzenia
-siódma bariera to utożsamianie się
-ósma bariera to przygotowywanie rad
-dziewiąta bariera to sprzeciwianie się
-dziesiąta bariera to przekonanie o swojej racji
-jedenasta barierą jest zmiana toru
-dwunasta bariera to zjednywanie
Słuchać to nie znaczy siedzieć nieruchomo i milczeć. Słuchanie jest próbą zrekonstruowania świata
widzianego z perspektywy rozmówcy. Czy są jakieś narzędzia, które ułatwiają aktywne słuchanie?
Owszem, przede wszystkim jest to parafraza. Parafraza, to powtórzenie własnymi słowami tego co
zostało powiedziane. Dzięki tej metodzie łatwiej jest zapamiętać treść rozmowy, łatwiej uniknąć
nieporozumień. Parafraza ma określoną konstrukcję, zaczynamy np. w ten sposób: czy chcesz
przez to powiedzieć...; innymi słowy...; jeśli Cię dobrze zrozumiałam.... I teraz możliwie wiernie,
ale własnymi słowami powtarzamy to, o czym opowiedział nam rozmówca. Jeśli okaże się, że coś
zrozumieliśmy niewłaściwie, rozmówca skoryguje to.
5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin