PAMIĘĆ
Fazy procesów pamięci:
1) zapamiętywanie (lub kodowanie)
2) przechowywanie
3) odtwarzanie
Zależy od różnych czynników:
1) Powtarzania
2) Strukturalizacji materiału (nadawanie tytułów, robienie streszczeń
3) Różnych sposobów uczenia się
a) rozłożenie powtórzeń w czasie
b) uczenie się całości lub części
c) wpływ próbnego odtwarzania
d) wpływ rodzaju materiału
e) rola nastawienia lub otrzymanych instrukcji
ad. C) wpływ próbnego odtwarzania
zjawisko reminiscencji – przypomnienie sobie (bez dodatkowych powtórzeń) materiału, który w poprzedniej próbie był gorzej odtworzony (przypomniany), czyli spontaniczna poprawa odtworzenia w 2-giej próbie
w tym:
zjawisko Warda-Hovlanda – ilościowa poprawa odtwarzania bezpośrednio po wyuczeniu się bez dodatkowego powtarzania
zjawisko Ballarda– stopniowa ilościowa poprawa odtwarzania w czasie kolejnych przypomnień, utrzymuje się od 1 do 5 dni, dla materiału sensownego i bezsensownego
Efekt znika gdy nie ma pierwszego odtworzenia bezpośrednio po uczeniu
Wyjaśniane hipotezą konsolidacji śladu pamięciowego oraz hipotezą zniesienia zmęczenia
Zapominanie nie jest odwrotnością lub brakiem procesu przechowania, te dwa procesy towarzyszą sobie
Ślad pamięciowy – hipotetyczna jednostka przechowywania
Dwie grupy teorii wyjaśniających proces zapominania:
1. zacieranie się śladów na skutek ich nie używania
2. nakładanie się jednych śladów na drugie (czyli INTERFERENCJA)
A) interferencja retroaktywna - gorsze przechowywanie zadania 1. w wyniku uczenia się zadania 2.
B) interferencja proaktywna - gorsze przechowywanie zadania 2. w wyniku uprzedniego wyuczenia się zadania 1.
Pozytywna rola snu (zwłaszcza fazy snu paradoksalnego) - efekt konsolidacji śladów pamięciowych
Jako specyficzne zjawiska zapominania wymienia się:
· wygasanie - gdy wytworzona reakcja przestaje być skuteczna, jest nie wzmacniana i wygasa
· tłumienie - mechanizm obronny wg Freuda, silne przeżycia emocjonalne, zagrażające dla Ego, są zapominane
Pamięć długotrwała (LTM)
Pamięć Pamięć
deklaratywna proceduralna
(że) (jak)
epizodyczna semantyczna
(autobiograficzna)
Teorie dotyczące pamięci semantycznej:
Ø Teorie sieciowe – pamięć semantyczna to sieć węzłów połączonych różnymi relacjami; są węzły – typy i okazy
Ø Teorie cech semantycznych – są cechy definicyjne i cechy charakterystyczne
Ø Teorie prototypów – jabłko to bardziej „owoc” niż figa, to lepszy reprezentant kategorii
Teoria rozprzestrzeniania aktywacji Collinsa i Loftus:
Po przekroczeniu progu wzbudzenia (aktywacji) w jakimś punkcie sieci, aktywacja ta rozprzestrzenia się na sąsiednie okolice, czyli najszybciej aktywowane są elementy najbliżej leżące.
PERCEPCJA – proces:
a) odbioru,
b) uwagi i selekcji
c) interpretacji bodźca i nadawania mu znaczenia
2 główne czynniki wpływające na to, co zostanie spostrzeżone i jak dla a i b:
1) cechy bodźców
2) cechy konsumenta
Próg absolutny – S wykrywalny w 50% przypadków
Próg różnicowania – zauważalne są zmiany w wartościach bodźców
Prawo Webera – Fechnera – wrażenie wzrasta o stałą wielkość za każdym razem, gdy natężenie S podwaja się (funkcja logarytm.)
Prawo Stevensa - stały % wzrostu natężenia S daje stały % wzrostu wrażenia (funkcja potęgowa)
Selekcja i procesy uwagi
Przyciąganie uwagi i jej utrzymanie to 2 różne procesy
4 typy selective operators:
1) selektywny odbiór
2) selektywna uwaga
3) selektywna interpretacja
4) selektywne przechowywanie i wyszukiwanie
UWAGA
planowa spontaniczna mimowolna
Co przyciąga uwagę?
Cechy S
¨ Umiejscowienie w polu bodźców (pozycja)
¨ Wielkość
¨ Kontrast
¨ Potrzeby
¨ Cele
¨ Emocje i nastroje
¨ Nastawienie
¨ Samoobrona
¨ Nowość
3 procesy:
1) organizacja
2) kategoryzacja
3) inference making (percepcyjne wnioski o S)
Gestalt (psychologia postaci):
Zorganizowane całości są postrzegane inaczej niż pojedyncze elementy;
całość to coś więcej niż suma części;
ludzie dążą do tzw. dobrych postaci (całości) tzn. spostrzeżeń prostych, kompletnych i coś oznaczających.
Zasady:
1) podobieństwo
2) bliskość
3) zamykanie
4) kontynuacja (ciągłość)
5) wspólny los (common fate)
6) odwracalność figury i tła
7) tzw. dobroć figury
¨ Wpływ kontekstu
¨ Stałość percepcyjna
Ad. 2) Kategoryzacja
Schemat – poznawcza struktura reprezentująca wiedzę osoby o danym obiekcie lub zachowaniu
Skrypt – sekwencja działań np. robienie zakupów
TEORIE UCZENIA SIĘ
· teorie behawioralne
a) warunkowanie klasyczne
b) warunkowanie instrumentalne
· teorie poznawcze
· modelowanie (teoria społecznego uczenia się) - uczenie się przez obserwację
Warunkowanie klasyczne
S bezwarunkowy è R
(jedzenie) (ślinienie się)
S warunkowy + S bezwarunkowy è R
(dzwonek) (jedzenie) (ślinienie się)
S warunkowy è R
(dzwonek) (ślinienie się)
Główne procesy będące podstawą warunkowania klasycznego
1. Ogólna pobudliwość
2. Układ bodźców w czasie - najlepiej 0.5 sek między początkiem Sw a początkiem Sb
3. Generalizacja bodźca
4. Różnicowanie i hamowanie
5. Warunkowanie wyższego rzędu
6. Wygaszanie
· spontaniczne odnowienie
· silne reakcje lękowe wyuczone w procesie warunkowania klasycznego nie wygasają mimo, że nigdy nie pojawia się ponownie dane niebezpieczeństwo lub krzywda
· zjawisko przeciwwarunkowania - gdy po Sw nie ma Sb negatywnego, za to pojawia się S pozytywny
7. Mierzenie siły warunkowania
· latencja - czas utajenia reakcji
· częstość - tempo wykonywania danej reakcji
· odporność na wygaszanie
8. Pseudowarunkowanie - nie było warunkowania, ale jest reakcja podobna do Rw
9. Schizokineza
10. Nerwica ekserymentalna
Warunkowanie instrumentalne
...
mpwjs