tytu�: "Czworono�ni przyjaciele - rasy, piel�gnacja i hodowla ps�w" autor: Rino Falappi Przek�ad: Ewa ZieglerBrodnicka tekst wklepa�: dunder@poczta.fm * * * DOM WYDAWNICZY BELLONA Warszawa 2001 Tytu� orygina�u w�oskiego: "Cani" Tytu� orygina�u niemieckiego: "Hunde" Przek�ad z w�oskiego: Walter Wurzel Projekt graficzny: Centro Iconografico dell'lstituto Geografico de Agostini Ilustracje: Archivio IGDA (2P, Action Press, A. De Gregorio, C. Ferrari, D. Fraccia, S. G�mezToIdr�, Info HundE. Kramer, G. ��cz, G. Leone, G. Negri, R. Panier, C. Pozzoni, F. Simoni, Simon, S.A. Thompson, S. Yannjni, W. Weisse, R. Wi�bie); S. G�mezToldral24, 136, 137; Granata PressSally Ann� Thompson Animal Photography 6, 9, 45, 46, 50, 51 a, 60, 90, 102a, 148; Jacana 43, 66, 126, 158, 159, 170, 171a, 178a; JacanaE. Lemoine 72, 96; Info HundE. Kramer 149; OverseasF. Cicogna 54 Copyright c 1997 by Istituto Geografico de Agostini S.p.A., Novara Copyright c for the Polish editjon Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001 Copyright c for the Polish bookclub edition by Berteismann Media Sp. z o.o. Warszawa 2001 Copyright c for the Polish translation Ewa ZieglerBrodnicka, Warszawa 2001 Redaktor prowadz�cy wydania polskiego: Andrzej W�jcik Redakcja merytoryczna: Ewa Pop�awska Redaktor techniczny: Jacek Karbownik Korekta: Teresa K�pa Sk�ad i �amanie: Dom Wydawniczy Bellona Dom Wydawniczy Bellona, Warszawa 2001 Berteismann Media Sp. z o.o. Diogenes, Warszawa 2001 Druk i oprawa TBB, Ba�ska Bystrzyca, S�owacja ISBN 83-11-09354-7 (Bellona) ISBN 83-7311-232-4 (Berteismann) Nr 3353 * * * Spis tre�ci Rasy ps�w w kolejno�ci alfabetycznej Wprowadzenie W�a�ciwy pies we w�a�ciwym miejscu Pocz�tki udomowienia Sylwetka i budowa cia�a Rasy Wyb�r psa Spis uznanych ras ps�w Obja�nienia do cz�ci szczeg�owej: II rasy ps�w Rasy ps�w �ycie z psem. Og�lne zasady post�powania �ywienie Piel�gnacja i czysto�� Legowisko Pies w mie�cie Pies a podr�e Zdrowie [ Reprodukcja Wystawy ps�w S�owniczek * * * Rasy ps�w w kolejno�ci alfabetycznej Airedale terrier 98 Alaskan malamute 120 Angielskie spaniele do towarzystwa 178 Aportery 156-158 Appenzeller 97 Australian cattiedog 60 Basset hound 138 Beagle 140 Bedlington terrier 99 Bergamasco 54 Bernardyn 94 Berne�ski pies pasterski 97 Bichons 165, 166 Bloodhound - Chien de SaintHubert 130 Bolo�czyk 165 Border collie 45 Border terrier 102 Borzoj 185 Bouvier des Flandres 61 Bokser 74 BraDaniczyk171 Buldog angielski 83 Buldog francuski 180 Bullmastiff 84 Bulterier 109 Bulterier miniaturowy 110 Bulteriery 109, 110 Cairn terrier 104 Cane corso 88 Cavalier King Charles spaniel 178 Chart afga�ski 183 Chart perski - Saluki 184 Charty 182-189 Chesapeake bay retriever 157 Chihuahua 176 Ch�w ch�w 129 Cocker spaniel angielski 160-162 Cocker spaniel ameryka�ski 162 Dalmaty�czyk 177 Deerhound 188 Doberman 62 Dog argenty�ski 72 Dog niemiecki 76 Du�y go�czy anglofrancuski 132 Du�y Munsteriander 148 Du�y szwajcarski pies pasterski 97 E�khund 121 Entlebucher 97 Epagneul breton 150 Eurasier 128 Fieid spaniel 163 Fila brasileiro 73 Flat coated retriever 158 Foksterier 100 Golden retriever 157 Go�cze 130-141 Go�cze szwajcarskie 136 Greyhound 189 Gryfon niwernijski 141 Gryfon tybeta�ski 174 Gryfonik belgijski 171 Gryfonik brukselski 170 Hovawart 130 Irish soft coated wheaten terrier 106 Jamniki 112-115 Jagterier 107 Karelski pies na nied�wiedzie 124 Kerry blue terrier 106 King charles spaniel 178 Komondor 57 Labrador retriever 156 Lhasaapso173 �ajka 122 Malta�czyk 166 Mat� belgijskie rasy ps�w 170, 171 Mat� psy dogowate 180, 181 Maty munsterlander 149 Maremmanoabruzzese 55 Mastiff 90 Mastiff neapolita�ski 86 Molosy 72-90 Mops 181 Nagi pies meksyka�ski 172 Nowofundland 91 Owczarek australijski Kelpie 43 Owczarek belgijski 42 Owczarek holenderski 58 Owczarek katalo�ski 44 Owczarek niemiecki 40 Owczarek pirenejski 93 Owczarek staroangielski - bobtail 50 Owczarek szetlandzki 52 Owczarek szkocki - Collie 47 Owczarki 40-59 Peki�czyk 179 Pies grenlandzki 116 Pinczer ariekin 64 Pinczer austriacki 64 Pinczer ma�pi 66 Pinczer miniaturowy 65 Pinczer �redni 64 Pinczery 62-66 Ptochacze 159-164 Pointer152 Posokowce 142 Posokowiec hanowerski 142 P�nocne psy my�liwskie 122-124 P�nocne psy do zaprz�g�w 116-121 Psy g�rskie 91-96 Psy bezw�ose 172 Psy pasterskie 60, 61 Psy tybeta�skie 173-175 Pudle 167-169 Rhodesian ridgeback 159 Rottweiler 80 Samojed 117 Schapendoes 59 Schipperke 43 Segugio italiano 134 Seter angielski 153 Seter irlandzki 155 Seter szkocki (Gordon) 154 Shar pei 82 Shihtzu174 Siberian Husky 118 Skyeterrier 105 Spaniele angielskie 178 Springer spaniel angielski 164 Springer spaniel walijski 164 Staffordshire buli terrier 110 Siberian husky 118 Sznaucery 67-71 Sznaucer miniaturowy 70 Sznaucer olbrzym 68 Sznaucer �redni 67 Szpic niemiecki 126 Szpic wilczasty (keeshond) 125 Szpice azjatyckie 128, 129 Szpice europejskie 125-127 Szwajcarskie go�cze 136, 137 Szwajcarskie psy do byd�a 97 Terier irlandzki 103 Terier szkocki 105 Terier walijski 102 Teriery 98-108 Teriery do towarzystwa 111 Terier tybeta�ski 175 Toy pudel 167 Tybeta�skie psy 173-175 Welsh corgi cardigan 53 Welsh corgi pembroke 53 Whippet 182 Wilczarz irlandzki 186 West highland white terrier 108 Wy�e� niemiecki 143 Wy�e� weimarski 145 Wy�e� w�oski kr�tkow�osy 146 Wy��y brytyjskie 152-156 Wy��y kontynentalne 143-151 Yorkshire terrier 111 * * * Wprowadzenie Pies domowy Canis familiaris jest z pewno�ci� najbardziej rozpowszechnionym zwierz�ciem domowym i z dawien dawna w ludzkim spo�ecze�stwie zajmuje szczeg�ln� pozycj�. Od mniej wi�cej 20 000 lat pomi�dzy psem i cz�owiekiem istnieje tak bliski zwi�zek, �e ich wsp�lnota obejmuje po�ywienie, dom, prac�, zabaw�, a w nast�pstwie tego s� razem ze sob� i na wozie, i pod wozem. �adne inne zwierz�, nawet ko�, nie jest cz�owiekowi tak bliskie, jak pies. Odnosi si� to nie tylko do praktycznego po�ytku ze zwierz�cia, lecz r�wnie� do relacji emocjonalnych, uczuciowych. Pies od pocz�tk�w udomowienia przez cz�owieka wykonywa� wiele zada�, w miar� up�ywu czasu s� one coraz liczniejsze i r�norodniejsze. Du�y w tym udzia� ma naturalnie tak�e rozw�j ras ps�w. Dzisiaj nie wystarcza, by dobry pies byt tylko str�em, obro�c� i skutecznie pomaga� w polowaniu. Musi umie� pracowa� tak�e jako przewodnik niewidomych i niepe�nosprawnych, jako pies policyjny, jako goniec przekazuj�cy wiadomo�ci podczas wojny albo jako ratownik poszukuj�cy ofiar pod lawinami i osypiskami. Jednak najwa�niejsze jest to, �e nadal pe�ni rol� dobrego, bezwzgl�dnie wiernego przyjaciela. Pies w naszym spo�ecze�stwie, niezale�nie od rasy, wielko�ci czy zachowania, liczy si� przede wszystkim jako wierny towarzysz, kt�ry nie tylko wspiera, lecz tak�e okazuje bezwarunkowe przywi�zanie i mi�o��. W zamian za to wymaga jedynie, aby pozwoli� mu �y� zgodnie z jego natur� i potrzebami. A do nich, opr�cz prawid�owego �ywienia, �wie�ej wody i ciep�ego legowiska, nale�y przede wszystkim pe�en mi�o�ci stosunek cz�owieka. Pies nie jest zabawk�, kt�r� bierze si� i u�ywa w zale�no�ci od humoru, Jest istot� �yw� z silnie wyrobion� wra�liwo�ci�, w decyduj�cym stopniu ukszta�towan� przez cz�owieka. Je�eli pies gryzie, je�eli sta� si� agresywny, "z�y", nie ma w�tpliwo�ci, �e to nienaturalne zachowanie jest nast�pstwem brutalnego albo co najmniej niew�a�ciwego zachowania cz�owieka. Po prawej: dwa grand bieu de Gascogne, Na stronie 2: owczarek belgijski Malinois WPROWADZENIE Pies, trzymany stale na �a�cuchu z zaledwie kilkumetrowym wybiegiem, zmuszany przez to do za�atwiania wszystkich naturalnych potrzeb fizjologicznych w pobli�u swojego miejsca karmienia, staje si� z czasem agresywny z powodu ograniczenia przestrzeni �yciowej. * * * W�a�ciwy pies we w�a�ciwym miejscu Przy wyborze rasy ps�w pierwszorz�dne znaczenie ma odrzucenie kryteri�w czysto estetycznych. Trzeba raczej zastanowi� si�, jakie warunki �yciowe mo�emy zaoferowa� zwierz�ciu i jakich zachowa� oczekujemy od niego. Mato sensu ma trzymanie psa my�liwskiego, je�eli mo�emy wyprowadza� go tylko na kr�tko, w dodatku na smyczy. Bokser za� nie b�dzie wiedzia�, co ma pocz�� z najwi�kszym nawet ogrodem, gdy b�dzie wykluczony z �ycia rodzinnego. Rezultatem fa�szywego wyboru rasy b�dzie bez w�tpienia nerwo we zwierz� i niezadowolony w�a�ciciel. Psy r�nych ras s� bowiem selekcjonowane przez dziesi�ciolecia nie tylko wed�ug swojego wygl�du, lecz tak�e wed�ug swoich charakterologicznych predyspozycji. Pies, kt�ry zosta� przeznaczony do osobistej ochrony, musi przebywa� z ochranian� przez niego osob�. Pies my�liwski potrzebuje swobodnego wybiegu, podczas gdy w�a�ciciel psa str�uj�cego musi posiada� odpowiedni dobytek, kt�rego pies mo�e pilnowa�. Bliski i dobry stosunek mi�dzy w�a�cicielem a psem mo�e jednak�e cz�ciowo wyr�wna� braki w tej dziedzinie. Ni6 tylko mastiff zaniedbywany przez swojego pana cierpi z powodu samotno�ci. WPROWADZENIE Pocz�tki udomowienia Oko�o 60 milion�w lat temu, w nieprzeniknionych lasach trzeciorz�du, wspina� si� po drzewach maty ssak podobny do �asicy albo tch�rza. Byt to praprzodek rodziny Canidae (do kt�rej nale�� psy), kt�ry zosta� nazwany Miacis. Zwierz� to nie chodzi�o jeszcze na palcach, jak dzisiejsi przedstawiciele psowatych, lecz podobnie do nied�wiedzi stawa�o na ca�ej stopie. Miacis mia� uz�bienie zwierz�cia mi�so�ernego, a m�zg raczej maty. Jednak�e w po r�wnaniu z Creodontami, kt�re �y�y w tym samym czasie, dysponowa� stosunkowo wysok� inteligencj�. Te prehistoryczne drapie�niki stanowi�y grup� prymitywnych mi�so�erc�w, kt�re wymar�y oko�o 20 milion�w lat temu. W ci�gu milion�w lat z Miacisa wyewoluowata cata rzesza prymitywnych drapie�nik�w: oko�o ...
md_rapid