WYKŁAD VI
Ekspresja emocji autentycznych i udawanych
Badanie Landisa
Zapraszał do badania ochotników i polecał im wykonywanie okropnych czynności np. obcięcie głowy żaby, ale też mieli miłe rzeczy: oglądanie koncertów czy pism pornograficznych
Fotografował twarze z emocjami (uzyskiwał żywe emocje)
-potem prosił też o udawanie emocji:
te prawdziwe są trudniejsze do rozpoznania, bo są mieszanką różnych emocji, a udawana jest jedna i konkretna
Rozpoznawanie emocji :
-skala Woodworth-Schlossberg
dwie osie emocji-
-przyjemność i przykrość
-uwaga i odrzucenie
-zdjęcia : te leżące na krańcach skali są łatwe do rozpoznania zaś te na jej środku – bardzo trudne
-źródła błędów przy rozpoznawaniu emocji na podstawie wyrazu mimicznego:
Dla różnych emocji wyrazy mimiczne mogą być bardzo podobne.
Spostrzeganie własnych emocji
TEORIA JAMESA- LANEGO
Emocje są odczuciem zmian w organizmie, produktem fizjologicznego pobudzenia, np.
„jestem smutny, Bo płaczę”
„jestem wściekły, Bo drżę”
w emocjach nie ma nic poza fizjologią – psychologia polega na nazywaniu ich
KRYTYKA przez Cannona (1929)
-różnym emocjom towarzyszy ten sam stan narządów wewnętrznych – nie jest on specyficzny dla pewnych emocji
-narządy wewnętrzne są zbyt mało wrażliwe, aby ich zmiany były zauważalne i wykorzystywane jako sygnały emocji – zmiany w nich są zbyt wolne
Lata 60 Koncepcja Schachtera i Simpler (1962):
Dwuczynnikowa teoria emocji:
Emocje określane przez:
- uświadomienie sobie i rozpoznanie pobudzenia fizjologicznego
- poznawcza ocena, wyjaśnienie tego pobudzenia (dlaczego serce bije teraz szybciej?)
EKSPERYMENT:
Osoby badane zostały poinformowane, że mają testować nowy lek wpływający na wzrok:
-gr. kontrolna -> dostała placebo
-gr. Eksperymentalna ->adrenalinę (powodującą pobudzenie:
szybsze bicie serca, szybszy oddech, drżenie, napływ krwi do twarzy)
Grupę eksperymentalną podzielono następnie na 3 mniejsze grupy:
E1- „ areno - poinformowani” (o efektach ubocznych)
E2-„ areno - niepoinformowani” (brak efektów ubocznych)
E3-błędne poinformowanie, (że odczują swędzenie skóry i bóle głowy)
Czyli E2 i E3 nie mieli wyjaśnienia swojego stanu, a E1 wie, dlaczego są pobudzeni.
Hipoteza: Jeśli ludzie nie mają wyjaśnienia własnego stanu wewnętrznego, to szukają tego wyjaśnienia w środowisku zewnętrznym: czyli alternatywnym otoczeniu
MANIPULACJA II
W poczekalni spotykają innego rzekomego badanego:
Rozbawionego zdenerwowanego
Euforycznego gniewnego
E2 i E3 (pobudzeni, ale nie wiedzą dlaczego) – są podatni na wpływ à upodobniają się do zachowania podstawowej osoby à im bardziej nie wiemy, co się z nami dzieje, tym bardziej jesteśmy konformistyczni
CZY zainteresowanie sexualne może być wywołane w laboratorium, gdy umożliwi się interpretację stanu osby badanej w kategoriach sexualnych?
Badanie: Stuart Valins:
Czy dla uczuć natury sexualnej wystarczy samo przekonanie (nawet mylne), że jest się pobudzonym ?
Procedura: pokazywanie zdjęć z „playboya”
+ słuchanie wzmocnionego odgłosu bicia serca (rzekomo własnego)
Wniosek: Im szybsze bicie serca słyszeli podczas oglądania danego zdjęcia, tym bardziej ta akurat oglądana kobieta im się spodobała
(Mężczyznom jakaś kobieta podobać się będzie bardziej w chwili następującej bezpośrednio po przeżyciu zagrożenia)
Z kim chcemy pogadać dłużej. Czy zależy to od tego kogoś?, czy nasze pobudzenie powoduje, że interesujemy się tym kimś bardziej lub mniej?
* fałszywa interpretacja pobudzenia
Badanie: w pewnym parku krajobrazowym przeprowadzono badanie. Kobieta atrakcyjna podchodziła do mężczyzn w dwóch sytuacjach, pierwszej, gdy przechodzili przez niebezpieczny most, w drugiej podchodziła, gdy spacerowali. Zagadywała do nich i mówiła że jest ankieterką i robi badanie, gdy badani chcieli robić, podawała im swój telefon, i mówiła że dalsza część badania odbędzie się gdzie indziej, pierw trzeba zadzwonić i umówić się.
Okazało się, że więcej mężczyzn, którzy byli wcześniej w sytuacji zagrożenia oddzwaniało.
Eksperyment tłumaczy, dlaczego tak dużo ludzi zakochuje się, gdy dzieje się coś ekstremalnego, nadzwyczajnego
Co uniwersalne, a co kulturowe w percepcji emocji?
1.Podstawowe emocje przenoszone przez wyraz twarzy są uniwersalne. Wszyscy ludzie, wszędzie wyrażają (lub) kodują te emocje w ten sam sposób, wszyscy potrafią je zinterpretować (odkodować)
Darwin 1872 : Niewerbalne formy komunikowania emocji (poprzez ekspresje mimiczną) są „gatunkowo specyficzne”
Testowanie hipotezy Darvina
Przez P.Ekmana i W.Friesena (1971)
Wykonali badanie w Nowej Gwinei, było to odczytywanie emocji przez członków niepiśmiennego plemienia Fore.
Materiał bodźcowy: fotografie Amerykanów i rysunkowe opowiadanie wydarzeń z kontekstem emocjonalnym
Zadanie osób badanych: dopasowanie zdjęć do historyjki oraz ekspresja własnych emocji
Wyniki: Fore byli równie dokładni w percepcji, jak ludzie kultury zachodniej
6 podstawowych emocji [gniew, szczęście, zaskoczenie, strach, niesmak, smutek ]
Reguły ujawnienia emocji: określające, jakie zachowania niewerbalne nadają się do ujawnienia, czyli są „kulturowo specyficzne” (badanie Ekman i Friesen 1969)
Np.” kiedy (można) to pokazać?”
Emblematy – niewerbalne gesty, dobrze zdefiniowane w danej kulturze -> mają słowny odpowiednik, np. OK. , zwykle mają słowne odpowiedniki ( odmienne w różnych kulturach)
ROLA KOLEJNOŚCI ODBIERANYCH INFORMACJI:
Efekt pierwszeństwa (Ahs 1952) – trudność pogodzenia dwóch sprzecznych zestawów informacji: (inteligentny, pracowity, impulsywny) + (krytyczny, uparty) / w grupie 1 najpierw podano pierwszy, potem drugi zestaw informacji, w grupie 2 odwrotnie / najczęściej dana osoba opisywana była na podstawie pierwszego zestawu informacji
Interpretacja: Informacje odebrane jako pierwsze wyznaczają kierunek spostrzegania danej osoby, do którego później asymilowane są wszystkie inne informacje, pierwsze wrażenie, dlatego powtarza się później, bo blokuje spostrzeganie niezgodnych z nimi danych.
Oprócz pomijania, ignorowania czy redukowania ważności informacji rozbieżnych z pierwszym wrażeniem – stosujemy technikę „relatywizowania”, – czyli zmiany znaczenia informacji rozbieżnej z pierwszym wrażeniem lub założenia o dodatkowych cechach osoby czy sytuacji, wyjaśniających rozbieżność.
Przykład badania
Pokazano film o bardzo inteligentnym, młodym człowieku – grupa 1, zaś w grupie 2 pokazano film o tym samym człowieku, ale zachowującym się podczas przyjęcia jako głupiec
Były 2 grupy i pojawiły się 2 różne obrazy tej samej osoby:
1. inteligentny
2. 2. zły, głupi
np. grupa 1 w sytuacji 2 pewnie szukałaby usprawiedliwienia dla głupiego czy niestosownego zachowania danej osoby
np. może pochodzić z mniejszości etnicznej, może nie znać reguł
WNIOSEK: występuje zjawisko sztywności poznawczej, tzn., gdy utrwalamy sobie jakąś opinię o człowieku – trudno nam ją zmienić
Tendencja do kształtowania spójnego obrazu zwiększa się, gdy jest nastawiona na transmisję własnego sądu, bądź, gdy wstępna ocena jest bardzo pozytywna (efekt Polyanny lub łagodności)
Wartość +- spostrzeganego człowieka a spójność jego reprezentacji ( Lewicka 1978). Efekt Polyanny ( ludzie oceniają inne osoby pod względem cech, to ocena ta jest zgodna z ogólnym wrażeniem – dobrym lub złym)
Wyjaśnienie asymetrii: obiekty pozytywne – bardziej spójne obrazy (reprezentacje) niż obrazy obiektów negatywnych
Hipoteza czujności Biernego (1971)
Obiekty negatywne są zagrażające, lepsze ich poznanie jest ważniejsze niż obiektów pozytywnych; wątpliwości: przy silnym pobudzeniu emocjonalnym człowiek nie jest w stanie budować złożonych relacji z osobami negatywnymi lub, jeśli może – zrywa z nimi kontakt
Hipoteza Crocketta (1965) – bardziej złożone są reprezentacje obiektów, z którymi mamy więcej kontaktów, obrazy osób pozytywnych mogą być, więc bardziej rozbudowane
Hipoteza psycholingwistyczna ( Peabody 1970 ) większa spójność obrazów osób pozytywnych niż negatywnych wynika ze struktury języka, używamy konstruktów językowych – wymiarów, których bieguny opisują dwie autonomiczne, skrajne cechy osobowości, kategorie środkowe tych wymiarów opisywane przez inne cechy, podobne do biegunowych, ale mniej skrajne np. naiwny –ufny – krytyczny – krytykancki. Każdy z takich wymiarów dzieli się na dwie części – znaczeniowo ( deskryptywnie) przeciwstawne, przypisując osobie spostrzeganej cechy z obu połówek – zwłaszcza skrajne
Opisy/obrazy osób pozytywnych są bardziej spójne, niż osób negatywnych -> nie dlatego, że osoby negatywne są bardziej zagrażające, ale dlatego, że struktura języka nie pozwala, by obraz tych dwóch osób był bardziej spójny. /
1 informacja - ktoś jest ufny, dodamy do niego ufny !! – krytyczny , wyraz skrajny
Moralność, sprawność: Alternatywne kategorie interpretacji zachowania
Badnie. W Polsce Wojciszke
Opisywanie siebie: częściej w kategoriach sprawnościowych ( czy mamy efekty w osiąganiu celów), opisywanie innych – kategorie moralnościowe (ważne, czy ludzie będą wobec nas uczciwi, rzetelni, dobrzy, przyjacielscy)
Inny przebieg procesu integrowania informacji:
1. moralność
2. sprawność
Informacje o moralności decydują o zmianie globalnej oceny człowieka, ważniejsza jest informacja negatywnie moralna, niż pozytywna sprawnościowa
Świat w kategoriach moralnościowych jest bardziej negatywny:
Jeśli mamy informacje z kategorii sprawnościowej szukamy informacji pozytywnych, a nie czy ktoś popełnił błąd -> Błędy popełniają ludzie mądrzy / zaś w kategorii moralnościowej skupiamy się na negatywnych, najważniejsze jest, że ktoś był raz wobec nas nieuczciwy, w kategoriach moralnościowych potknięcia są stanem podstawowym
Np. ludzie na podstawie jakiegoś zachowania przypisujemy innym stałe cechy -> raz zgrzeszył to grzesznik, jeśli się koncentrujemy na sprawności to poszukujemy informacji pozytywnych
STAN EMOCJONALNY PODMIOTU, a percepcja innych ludzi
(Murray, Reykowski, Frączek)
To co człowiek widzi, zależy od tego, co dzieje się z jego emocjami
Murray:
Pokazywał zdjęcia różnych osób dzieciom, gdy były:
- zrelaksowane
- zestresowane (podniecone)
Wyniki: im większe podniecenie lub zestresowanie u dzieci, tym więcej złych lub przestraszonych osób widziały na zdjęciach
EFEKT PROJEKCJI, czyli rzutowanie własnego stanu emocjonalnego, na to, co widzimy
-asymilacja (ja się boję, to ci na zdjęciu też się boją)
-uzupełniający ( ja się boję, to ci na zdjęciach są straszni)
Krytyka – dzieci subiektywne
Potem przeprowadzono na dorosłych, pokazano im filmy grozy i osoby wprowadzone w stan złości lub strachu -> systematycznie zmieniają widzenie innych (zw. Z wyglądem), ci oglądani stawali się:
-brzydcy
- zagrażający
-nieuczciwi
EKSPERYMENT REYKOWSKI
Reykowski i strelau wykładali na studiach psychologicznych -> ich egzaminy z psychologii ogólnej i osobowości były uważane za najgorsze i straszne
Studenci mieli też zajęcia z asystentkami, które lubili
Reykowski podzielił studentów losowo na 2 grupy:
1 grupa – była opisywana przez studentów na różnych wymiarach
2 grupa – opisywana bezpośrednio po egzaminie, (na którym one też były)
Osoby znane wcześniej, na egzaminie okazały się inne niż w sytuacji naturalnej
->wymiarze fizycznym: okazały się brzydsze
->mnej przystępne, sympatyczne, pomocne
->intelektualnie mądrzejsze się stały
Eksperyment: Frączek
- obóz kondycyjny młodych zapaśników. Była z nimi grupa psychologów -> przebywali cały czas blisko -> w trakcie 4 tygodniowego obozu nawiązała się bliska znajomość
- badanie kondycji fizycznej -> lekarze fizjolodzy
- mecz z reprezentacją innego kraju
Osoby opisywane przez zapaśników to towarzyszący im psychologowie:
Opisywali ich w sytuacjach:
- relaksującej : po 2 tygodniach obozu
- stresujących – przed badaniem i meczem
WYNIK: Róznice między osobami nam bliskimi są delikatniejsze/mniejsze niż w przypadku osób nam dalszych
Osoby bliższe są mniej zniekształcone
Doraźny stan osoby spostrzegającej, a percepcji:
Badanie Murray’a 1958 – dzieci oglądają fotografie różnych ludzi w sytuacjach pobudzenia emocjonalnego i wyciszenia
Badanie Bostona i Maslowa 1957 – dorośli oglądający film o młodym człowieku otrzymują szoki elektryczne
Badanie Reykowskiego 1968
psych_spoleczna