DIAGNOSTYKA I FIZJOTERAPIA W PREWENCJI BÓLÓW KRZYŻA

Prewencja – profilaktyka – promocja zdrowia

Raport WHO z 1993 r. określa promocję zdrowia jako „działanie społeczne i polityczne na poziomie indywidualnym i zbiorowym, którego celem jest podniesienie stanu świadomości zdrowotnej społeczeństwa, krzewienie zdrowego stylu życia i tworzenie warunków sprzyjających zdrowiu”.

Prewencja – profilaktyka – promocja zdrowia

Profilaktyka zdrowotna – działania mające na celu zapobieganie chorobom, poprzez ich wczesne wykrycie i leczenie.

Wyróżnia się następujące fazy:

n                    profilaktyka wczesna – utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia

n                    profilaktyka pierwotna (I faza) – zapobieganie chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka

Profilaktyka zdrowotna c.d.

n                   profilaktyka wtórna (II faza) – zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez jej wczesne wykrycie i leczenie (przesiewowe badanie)

n                   profilaktyka III fazy – zahamowanie postępu choroby oraz ograniczenie powikłań

Ból

Ból (łac. - dolor, gr. - algos, odyne) - wg Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu to subiektywne przykre i negatywne wrażenie zmysłowe i emocjonalne powstające pod wpływem bodźców uszkadzających tkankę (tzw. nocyceptywnych) lub zagrażających ich uszkodzeniem.

Ból c.d.

n                    Ból jest odczuciem subiektywnym, dlatego jest nim wszystko to, co chory w ten sposób nazywa, bez względu na obiektywne objawy z nim związane. Receptorami bólowymi są nocyceptory.

n                    Odczucie bólu może wyzwolić każdy supramaksymalny bodziec specyficzny dla danego receptora, np. silny impuls świetlny powoduje ból gałek ocznych, silny bodziec akustyczny powoduje ból lokalizowany w uchu.

Ból - diagnostyka

n                   Wizualna – najbardziej popularna jest tzw. skala wzrokowo – analogowa (ang. Visual Analogue Score - VAS). Posługując się linijką długości 10 cm, określa się natężenie odczuwanego bólu, gdzie 0 oznacza całkowity brak bólu, natomiast 10 najsilniejszy ból, jaki można sobie wyobrazić. Odmianą stosowaną u dzieci jest tzw. The Wong-Baker Faces Pain Rating Scale przedstawiająca schematy twarzy wyrażających różne nasilenie bólu.

Ból – ocena c.d.

n                   Werbalna – oceniająca ból w sposób opisowy. W skali tej chory może opisywać ból posługując się czterema stopniami jako: brak bólu, ból słaby, ból umiarkowany, ból silny lub dodatkowo, stopień piąty – ból nie do zniesienia.

n                   Numeryczna – oceniająca ból w skali liczbowej, gdzie 0 oznacza brak bólu, a 10 najsilniejszy ból, jaki chory może sobie wyobrazić.

Ból – klasyfikacja neurofizjologiczna

n                    Ból receptorowy - nocyceptywny - powstaje w wyniku drażnienia receptorów nerwów czuciowych np. przez mediatory zapalne.

n                    Ból niereceptorowy - neuropatyczny - powstaje w wyniku ucisku lub zniszczenia struktur układu nerwowego. Typowym objawem jest allodynia, która określa nieprzyjemne doznania pacjenta przy dotykaniu przedmiotów (ból, pieczenie, parzenie).

Kręgosłup
składa się z dwóch części: przedkrzyżowej (prawdziwej) oraz krzyżowej (rzekomej).
W skład części prawdziwej wchodzą trzy odcinki kręgosłupa: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12 kręgów) i lędźwiowy (5 kręgów). Część rzekoma zbudowana jest z kości krzyżowej (5 zrośniętych kręgów) i guzicznej (4-5 szczątkowych kręgów).

Kręgosłup

n                   Kręgosłup jest najbardziej istotnym składnikiem układu kostnego i stanowi oś szkieletu. Położony jest w linii pośrodkowej ciała będąc jego osią mechaniczną. Kręgosłup podpiera ciało, dźwiga jego ciężar, spełnia funkcję amortyzującą, ponadto jest ochroną dla rdzenia kręgowego i korzeni nerwowych.

Kręgosłup

Zbudowany jest z 33-34 kręgów, pomiędzy nimi znajdują się krążki międzykręgowe, elementami wzmacniającymi strukturami są różnego rodzaju więzadła. Połączenia mi...