Dobre życie czy życie dobrami? 42 - 58
Wieść dobre życie – oznacza nie tylko życie bez psychopatologii, psychologia pozytywna dużo wniosła w tej kwestii, szczęście – pojęcie, które winno być poddane odrębnym badaniom, a wnioski powinny być oparte na solidnych badaniach empirycznych, a nie przypadkowych obserwacjach czy filoz. spekulacjach.
Badania wartości i celów życiowych ludzi – dwa typy celów i wartości (orientacja wewnętrzna (bardziej szczęśliwi) i zewnętrzna (większy poziom dystresu):
Typ zewnętrzny – cele i wartości, które dominujące stają się, gdy ludzie „kupują” przekaz kultury konsumpcji”, a życie organizują wokół pogoni za pieniądzem, posiadaniem statusem i wizerunkiem (ukierunkowane na pozyskiwanie nagród zewnętrznych i chwały są zazwyczaj środkiem do uzyskania jakiegoś innego celu !!Takie dążenie w rzeczywistości osłabia poczucie dobrostanu).
Typ wewnętrzny – dążenie do rozwoju osobistego i intymności oraz wnoszenie wkładu w swoją wspólnotę (kojarzą się z tym co psych. pozytywni włączają zwykle w wizję dobrego życia – wewn. bo dążenie do nich jest samo w sobie satysfakcjonujące i istnieje większe prawdopodobieństwo, że zaspokoją głębsze potrzeby psych. niezbędne do szczęścia i dobrostanu.
Kasser i Ryan – studenci skoncentrowani na celach zewn. wykazywali niższy poziom samorealizacji i witalności oraz wyższy – depresyjności i niepokoju. Uzyskiwali też niższe oceny ogólnego funkcjonowania oraz niższą jakość swojego życia w kilku różnych miarach dobrostanu (w przypadku koncentracji na celach wewn. uzyskana zależność była ODWROTNA).
Cohen i Cohen – u jednostek podziwiających oznaki wysokiego statusu i przypisujących dużą wagę do bycia bogatym, częściej pojawiały się rożne zaburzenia diagnozowane w DSM np. zaburzenia osobowości.
Zaburzenia z tym związane: kompulsywne kupowanie, symptom nagłego bogactwa (problemy emocjonalne i tożsamościowe, które pojawiają się w momencie wejścia w posiadanie pieniędzy), patologiczna chęć posiadania (kompuls. robienie zakupów, chciwość, gromadzenie, kupowanie i kolekcjonowanie przedmiotów, neurotyczna pogoń za posiadaniem).
DSM nie uwzględnia zaburzeń bezpośrednio związanych z konsumpcyjnym trybem życia.
Żadna z teorii klinicznych nie zwraca uwagi na analizę problemów związanych z konsumpcją, takich jak wzorce zachowania związane z wydawaniem pieniędzy, długami lub materializmem.
Dobrostan zwiększa się, kiedy zaspokojone zostaną cztery potrzeby: bezpieczeństwa, kompetencji i skuteczności, więzi z innymi oraz autonomii i autentyczności. Orientacja na dobra zewnętrzne: niższy poziom zaspok. potrzeby bezp (przez odczuwane wcześniej poczucie zagrożenia), kompetencji i skuteczności (niższe poczucie własnej wartości oraz częste porównania społeczne z ludźmi o wyższym statusie), związków (mają krótsze i bardziej konfliktowe związki), aut. i atent. (poczucie większego kontrolowania przez wzmocnienia zewnętrzne oraz mniej woli).
Duży wpływ może mieć tutaj przeświadczenie o tym, że konsumpcja i ogólne zewn. zorientowanie zaspokoi potrzebę bezp. (np. kompulsywne kupowanie po odczuwaniu złego samopoczucia itp.).
Sposoby radzenia sobie: pomoc w analizie irracjonalnych myśli i odczuć, skierowanie orientacji na wewnętrzną, zapobieganie nawrotom.
Działania prewencyjne: dzieci i rodzice: kampanie uczące rozumienia mediów, wykorzystanie „chęci buntu” nastolatków edukując w zakresie działań manipulacyjnych, które wykorzystywane są w celu wpływania na nie, działania opierające się na teorii dysonansu poznawczego, różne programy wspierające znaczenie wartości wew.
Ludzie określający się mianem zwolenników prostoty, przywiązują mniejszą wagę do wart. zewnętrznych, a większą do wew. – powstały kółka prostego życia, czyli grupy wsparcia dla ludzi próbujących wprowadzić prostotę do swojego życia. Powstały też programy YMYL, uczące jak żyć coraz skromniej.
pozytywna i psychologia zdrowia: owocny związek 194-210.
Zachowania zdrowotne – wpływają bezpośrednio na zdrowie oraz mogą stać się nawykowe i warunkować odporność na choroby w trakcie całego życia.
Niewielki wpływ lęku na zmianę zachowań zdrowotnych – komunikaty perswazyjne powodujące zbyt duży lęk mogą blokować zmianę zachowań zdrowotnych. Strach może nie wywoływać długotrwałej zmiany zachowania, gdy komunikaty pozbawione są zaleceń dot. działań lub inf. na temat skuteczności zachowań zdrowotnych eliminujących zagrożenia. MODEL PRZEKONAŃ ZDROWOTNYCH (Rosenstock) – poczucie zagrożenia chorobą, któremu towarzyszy wiara w skuteczność danego zachowania prozdrowotnego jako zabezpieczającego przed zachorowaniem, stanowią kluczowe zmienne niezbędne do zmotywowania ludzi do zaangaż. się w zmianę zachowań – psych. pozytywna proponuje jednak inne podejście: badania dotyczące Ja – przekonania pozytywne mogą w rzeczywistości pomoc ludziom zmierzyć się z zagrożeniami zdrowia i podjąć lepsze zachowania zdrowotne (wbrew potocznemu przekonaniu). Sytuacje które sprawiają, że ludzie czują się bardziej bezpieczni i pozytywnie nastawieni do siebie samych , mogą także prowadzić do większej akceptacji informacji zdrowotnych, zawierających treści o zagrożeniach dla ich zdrowia (ludzie którzy mogą najwięcej skorzystać na komunikatach dotyczących ich zdrowia, są często najmniej skłonni do ich akceptacji – dysonans??)
Sherman – skłanianie ludzi do doświadczeń potwierdzających ich tożsamość, pomaga osłabić defensywną postawę wobec czynnika zagrażającego oraz motywuje do zmiany zachowań (np. zastanowienie się przed badaniem nad ważną wartością – jest to procedura potwierdzająca tożsamość – nie powstało tutaj zagrożenie komunikatem zdrowotnym, poprzez ustalenie co jest ważne dla ich tożsamości). – np. pozytywne przekonania na temat Ja wśród optymistów sprzyjały zachowaniom zapobiegającym AIDS. Pozytywne zwyczaje zdrowotne w obliczu choroby mogą wzmacniać optymizm jednostki, tworząc w ten sposób pozytywne sprzężenie zwrotne.
Mann – badania. Zapiski pesymistek z wirusem HIV o pozytywnej przyszłości. Opisywanie pozytywnej przyszłości w obliczu poważnego zagrożenia zdrowia przyniosło pesymistkom korzyści zdrowotne wynikające ze zmiany wizji przyszłości w kierunku bardziej optymistycznym (pesymistkom, które nie robiły zapisków, nie).
Doświadczenia pozytywne oraz potwierdzanie tożsamości działają jako zasoby, z których jednostki mogą w razie potrzeby korzystać.
Wpływ wsparcia społecznego: ludzie wspierani żyją dłużej, są szczęśliwsi, czują się bezpieczniejsi, rzadziej zapadają na choroby, a jak już – szybciej i łatwiej zdrowieją.
Janis (reakcja na informację od lekarzy)– Silny lęk i niepokój: wiele niekorzystnych efektów operacji, takich jak wymioty, ból, brak apetytu. Słaby lęk i niepokój: również negatywne efekty: złość i podenerwowanie, niespodziewanie pojawiające się problemy. Lęk w stopniu umiarkowanym: radzili sobie najlepiej (Wnioski: pacjenci z tej grupy byli odpowiednio czujni ale nie poddali się lękowi, co dawało im realistyczne oczekiwania co do reakcji po operacji – gdy reakcje te się pojawiały, byli gotowi z nimi sobie radzić. KONTROLA PSYCHOLOGICZNA – poczucie, że jest się przygotowanym i dysponuje się behawioralnymi lub psychologicznymi środkami radzenia sobie ze zbliżającym się zdarzeniem stresowym (informacja daje poczucie kontroli (aczkolwiek kontrola może być niekorzystna dla ludzi, którzy lubią powierzać swój los innym)).
mpwjs