Kłamczucha.docx

KŁAMCZUCHA

Świat przedstawiony w powieści „Kłamczucha” Małgorzaty Musierowicz
Czas akcji: od maja 1977 do świąt Bożego Narodzenia 1977 (czasy PRL – u)
Miejsce akcji:
Łeba, ul. Kościuszki 44, restauracja „Perełka”, plaża nad Bałtykiem
Poznań: mieszkanie Mamerta Kowalika, ul. Nowowiejskiego2
pokój wynajmowany przez Anielę od Ligii Muszyńskiej,
mieszkanie p. Dąbek-Nowackiej, róg ul. Zacisze i ul. Roosevelta 5
Liceum Poligraficzno-Księgarskie, ul. Różana
Bohaterowie:
Aniela Kowalik – tytułowa Kłamczucha, mieszkanka Łeby
Franciszka Wyrobek – Aniela występuje pod tym nazwiskiem jako pomoc domowa u pani Dąbek
Józef Kowalik – ojciec Anieli, wdowiec, z zawodu szyper, właściciel kutra;
Pawełek Nowacki – uczeń ogólniaka w Poznaniu, ukochany Anieli;
Marzenka Nowacka – młodsza siostra Pawła Katarzyna Kurka – najlepsza przyjaciółka Anieli z Łeby, pan Kurka – dziadek Kasi, emeryt;
Marylka Penk – dwudziestoletnia córka pana Kurka, pracuje w przetwórni rybnej,
Penk – mąż Marylki
Filipek - póltoraroczny syn Marylki, prawnuk pana Kurka;
Mamert Kowalik – kuzyn Józefa Kowalika z Poznania, trzydziestotrzyletni chirurg
Teofila Kowalik – Tosia, trzydziestoletnia żona Mamerta, pianistka
Romcia i Tomcio – pięcioletnia córeczka i sześcioletni synek państwa Kowalików,
nazywani w powieści Mamerciątkami
Ligia Muszyńska – ciocia Tosi, właścicielka kamienicy, 70 –letnia emerytowana nauczycielka, jej hobby to malarstwo
p. J. Dąbkówna – wicedyrektor ogniska muzycznego, przełożona p.Tosi
profesor Dmuchawiec – polonista z ogólniaka
Joanna, Ola Sobkowiak – koleżanki Anieli z klasy poligraficznej
Robert Rójek – przezwisko Robrojek, sąsiad Anieli z jednej ławki, zakochany w niej
Janusz Pyziak – kolega Anieli z klasy poligraficznej
Truskawa – nauczyciel zawodu w liceum poligraficznym doceniający zdolności Anieli
Danusia, zielonooka Cesia , Jerzy Hajduk – kol. Pawełka,

Wydarzenia:
1. Maj. Spotkanie Anieli i Pawła w Łebie.
2. Wspólna wyprawa na plażę i wzajemne zauroczenie.
3. Awantura i zamknięcie Anieli w domu przez ojca.
4. Próba wydostania się przez okienko na klatkę schodową.
5. Czerwiec. Decyzja Anieli o podjęciu nauki w Liceum Poligraficznym w Poznaniu, miejscu zamieszkania Pawła.
6. Sprzeciw ojca.
7. Wymiana listów Anieli i Pawła podczas wakacji.
8. Lipiec. Praca Anieli w przetwórni rybnej w Łebie.
9. Koniec sierpnia. Przyjazd do Poznania.
10. Aniela w charakterze rzekomo ubogiej krewnej u wujka Mamerta Kowalika.
11. Kłamstwo dziewczyny o wylanym mleku przez Mamerciątka w celu wkupienia się w ich łaski.
12. Rozmowa z ciocią Lilą w celu wynajęcia pokoju zakończona ostatecznie powodzeniem.
13. Awantura o wyłudzanie pieniędzy od dzieci przez Mamerciątka.
14. Aniela jako Franciszka Wyrobek z przeprosinami u p. Dąbek.
15. Konsternacja z powodu niespodziewanego lokatora – Pawła Nowackiego.
16. Propozycja pracy w charakterze pomocy domowej podjęta przez „Franciszkę”.
17. Przechwycenie listów Pawła do Anieli.
18. Wrzesień. Rozpoczęcie roku szkolnego w Liceum Poligraficznym.
19. Poznanie Roberta Rójka.
20. Telefoniczne umówienie się na randkę z Pawłem w „Merkurym”.
21. Wylana coca-cola i Aniela znowu w roli Franciszki...
22. Próby teatralne w domu Nowackich prowadzone przez profesora Dmuchawca.
23. Utalentowana Aniela w roli Ofelii.
24. Październik. Prośba Cesi skierowana do Anieli o zrzeczenie się roli na rzecz jej koleżanki Danusi, dawnej dziewczyny Pawła.
25. Aniela w roli Hamleta.
26. Listopad. Wybory najmilszej dziewczyny w Liceum Poligraficznym.
27. Aniela otrzymuje trzy głosy, jest szczęśliwa.
28. Oszustwo Pawła a wiersz Danusi.
29. Dekonspiracja Franciszki i cios w nos dla Pawła od Anieli.
30. Mamerciątka pozostawione bez opieki przez nieodpowiedzialną Anielę.
31. Romcia i Tomcio odnalezione u państwa Nowackich.
32. Kłamstwa Anieli odkryte.
33. Niesnaski Anieli z Danusią podczas prób.
34. Prowokacja Pawła do zjedzenia dwudziestu pączków.
35. Akcja ratunkowa Robrojka i przyjaźń chłopców.
36. Grudzień. Sukces przedstawienia „Hamleta”z Anielą w roli głównej.
37. Na horyzoncie nowa znajomość Janusz Pyziak.
38. Przyjazd ojca Anieli do Poznania na święta.
39. Aniela jako charakteryzatorka Gwiazdora, czyli Mamerta Kowalika.
40. Wspólna Wigilia.

Akcja powieści rozgrywa się początkowo w Łebie, a później w Poznaniu w 1977 roku od maja do grudnia. Tematem utworu jest historia Anieli Kowolik, tytułowej Kłamczuchy, piętnastoletniej dziewczyny, zakochanej w Pawełku Nowackim i perypetie związane z tym stanem rzeczy.

A zaczęło się od spotkania nad morzem. Pawełek Nowacki spędza kilka tygodni w Łebie, ponieważ przeszedł zapalenie płuc i lekarze zalecili mu rekonwalescencję nad morzem. Nadchodzi dzień poprzedzający wyjazd chłopca do domu, do Poznania...W tym właśnie dniu spotyka Anielę, która zakochuje się w nim od pierwszego wejrzenia, sam także jest zainteresowany nowo poznaną dziewczyną. Niestety, ojciec Anieli nie pozwala jej spotkać się powtórnie z Pawłem. Nastolatka próbuje ucieczki przez okienko, ale ponieważ nie mieści się w jego gabarytach, musi z niej zrezygnować. Jest zrozpaczona. W końcu podejmuje decyzję o wyjeździe do Poznania.

Przez całe wakacje zakochana para pisze do siebie czułe listy, szczególnie Paweł zapewnia dziewczynę o swym uczuciu. Żeby być bliżej ukochanego. Aniela składa podanie o przyjęcie do Liceum Poligraficznego w Poznaniu. Podanie zostaje rozpatrzone pozytywnie i panna Kowalik zostaje przyjęta w poczet uczniów.

W sierpniu przyjeżdża na miejsce przeznaczenia, ale nie chce zamieszkać w internacie, ponieważ jest usytuowany zbyt daleko od miejsca zamieszkania Pawła. Wymyśliła więc, że zatrzyma się u swej dalekiej rodziny, w domu wuja Mamerta Kowalika, który sąsiaduje z domem Pawła. Krewni są bardzo zaskoczeni pojawieniem się Anieli, która kłamie na temat swej sytuacji rodzinnej. Duże rozczarowanie przynosi jej próba telefonicznego kontaktu z chłopcem, który ją nie poznaje. Ponieważ Aniela nie może mieszkać razem z rodziną wuja Mamerta, zwraca się do ciotki Lili z prośbą o wynajęcie pokoju. (ciotka jest właścicielką domu, w którym mieszkali Kowalikowie). Wprawdzie kompromituje się, udając znawczynię malarstwa, ale zyskuje przychylność starszej pani i wynajmuje pokój. Musi jednak podjąć pracę, aby opłacić czynsz.

Tymczasem Mamerciąta, Tomcio i Romcia, wyłudzały pieniądze od dzieci na podwórku. Tosia, żona Mamerta, pianistka z zawodu, jest zrozpaczona, bo jednym z dzieci okazała się córka jej wicedyrektor. Aniela postanawia załagodzić sprawę – udaje Franciszkę Wyrobek i bierze winę na siebie. Okazuje się, że trafia do domu Pawełka. Jest zaskoczona, ale ostatecznie podejmuje pracę u wicedyrektor jako gospodyni domowa.

Pewnego razu Aniela przechwytuje listy, które Paweł pisze do niej do Łeby, nie wiedząc, że tak naprawdę Franciszka to Aniela. Uczucie do Pawełka znowu odżywa.

Nadchodzi wrzesień. Aniela jest w złym nastroju, bo obawia się, że poligrafia jej nie zainteresuje. Poznaje Robrojka i siada z nim w pierwszej ławce. Z nikim innym z klasy nie nawiązuje kontaktu.

Nadal myśli jednak o Pawle i kombinuje jakby się z nim spotkać sam na sam. Dzwoni więc do Pawła i – informując go o swoim niespodziewanym przyjeździe do Poznania – umawia się z nim na randkę. Niestety, czekając na chłopaka w kawiarni, wylewa colę. Paweł wchodzi w momencie, gdy ona ściera podłogę i bierze ją za Franciszkę. Aniela jest załamana, wie, że Paweł odtąd zawsze będzie ją kojarzył z Franciszką. Postanawia jednak wytrwać w pracy w domu Nowackich do końca miesiąca.

Niedługo potem w domu państwa Nowackich pojawia się profesor Dmuchawiec. Wspólnie z uczniami przygotowuje przedstawienie „Hamleta". Aniela jest bardzo zainteresowana próbami – teatr to jej pasja. Profesor prosi, aby wyraziła swoje zdanie na temat próby i jest zdumiony wiedzą, jaką dysponuje dziewczyna oraz jej talentem aktorskim.

Nadszedł październik. Koleżanka z klasy Pawełka, Cesia, prosi Anielę, aby odstąpiła Danusi (była sympatia Pawła) rolę Ofelii, którą zaproponował jej profesor Dmuchawiec. Aniele początkowo odmawia, ale na próbie odważnie zrzeka się wymarzonej roli. Profesor jest zaskoczony i nieoczekiwanie powierza Kowalikównie rolę Hamleta.

W listopadzie w Liceum Poligraficznym pojawia się ogłoszenie o wyborach najmilszej dziewczyny. Aniela wie, że jest bez szans – w klasie oprócz Robrojka nikt jej nie lubi. Nic dziwnego – sprawia bowiem wrażenie zarozumiałej i niekoleżeńskiej. Jakież jest jej zdziwienie, gdy okazuje się, że w wyborach zdobyła aż trzy głosy. Jest szczęśliwa, bo była przekonana, że nikt jej nie lubi.

Podczas jednego ze spotkań w domu Pawełka Danusia odczytuje swoje wiersze. Okazuje się, że jednym z nich jest ten, który Paweł wysłał do Anieli jako swój własny. Dziewczyna jest wściekła – czuje się oszukana. W dodatku chłopiec przyznaje, że już od dawna wie, kim tak naprawę jest Franciszka Wyrobek.

Wkrótce potem Aniela, wychodząc na próbę, zostawiła Mamerciątka bez opieki. A one znikły. Ich rodzice są zrozpaczeni. Ostatecznie dzieci znajdują się w domu państwa Nowackich. Oczywiście Kowalikowie mają pretensje do Anieli o jej nieodpowiedzialne zachowanie. Ujawnione też zostają jej kłamstwa. Dziewczyna przyznaje się do winy i wybucha płaczem.

Nadal też jest zła na Pawła i prowokuje go, by zjadł dwadzieścia pączków. Chłopiec podejmuje wyzwanie. W efekcie cierpi na zatrucie pokarmowe, traci całe swe uczucie do Anieli i zyskuje przyjaźń Robrojka.

Zbliżają się święta Bożego Narodzenia oraz premiera „Hamleta". Przedstawienie w wykonaniu uczniów profesora Dmuchawca okazuje się sukcesem. Najwięcej braw zdobywa Aniela. Dziewczyna jest szczęśliwa, bo nareszcie pogodziła się z klasą i zyskała kilku przyjaciół.

1. Jak nazywała się tytułowa Kłamczucha:

2. Co robił ojciec bohaterki:

3. Jak miał na imię chłopak poznany przez Kłamczuchę w piękny majowy dzień na nabrzeżu portu:

4. W jakim mieście mieszkała Kłamczucha?

5. Do jakiej szkoły średniej dostała się Kłamczucha?

6. W jakim mieście była szkoła Kłamczuchy:

7. Na jakiej ulicy mieszkał Pawełek:

8. Jak miała na imię dziewczyna Pawełka:

9. U kogo Kłamczucha pracowała jako pomoc domowa:

10. W jakim miejscu Kłamczucha umówiła się z Pawełkiem we wrześniu:

11. Jak nazywał się profesor Pawełka prowadzący kółko teatralne:

12. Jak miał na imię kolega Kłamczuchy ze szkoły:

13. Jak zachowała się Kłamczucha, kiedy Pawełek przyznał się, że już dawno ją rozpoznał:

14. Kogo zagrała Kłamczucha w przedstawieniu profesora:

15. Co jadł Pawełek, aby uzyskać przebaczenie Kłamczuchy:

16. Kiedy Kłamczucha wymówiła pracę w domu Pawełka:

17. Z kim Kłamczucha spędziła Sylwestra: