1
Zainteresowania – jeden z celów życia człowieka. Efektywność rozwijania zainteresowań
WSTĘP
W czasach, gdy coraz większą rolę w życiu każdego człowieka odgrywają środki masowego przekazu – radio, telewizja a zwłaszcza komputery, a światem rządzi pieniądz często zapominamy o własnych zainteresowaniach, które pełnią szczególną rolę w życiu każdego człowieka. Nikt z nas nie zdaje sobie sprawy z tego jak ważne i potrzebne są o każdemu z nas i co możemy osiągnąć pogłębiając je i pielęgnując. Brak świadomości, że dzięki nim rozwijamy się spełniamy nasze ukryte marzenia a także zapominamy przy nich o tym co boli, rani i wyprowadza nas z równowagi często doprowadza do sytuacji w której zapominamy o nich odkładając na przyszłość, która może nigdy nie nastąpić. A przecież nawet najmniejsze zainteresowanie czy to związane z ulubioną muzyką, sportem czy też kolekcjonerstwem potocznie nazywany zbieractwem może dostarczyć każdemu z nas wiele radości i przyjemności połączonych z relaksem i wypoczynkiem. Czasem mogą być one związane z naszym życiem zawodowym i pracą jaką wykonujemy na co dzień co w sumie daje cudowne efekty bo chyba nie ma nić wspanialszego i przyjemniejszego niż wykonywanie pracy związanej z własnymi zainteresowaniami. Z pewnością także zdobywanie nowych doświadczeń oraz poszerzanie własnej wiedzy wnosi do naszego życia pewne wartości i umiejętności, które mogą służyć nie tylko nam ale i wielu ludziom otaczającym nas dookoła
Praca moja jest próbą szerszego spojrzenia na zainteresowania jako na jeden z podstawowych celów życia człowieka, a konkretnie na efektywność rozwijania zainteresowań zarówno w edukacji jak i w dalszym życiu wielu ludzi.
Pisząc tą pracę analizowałam wyniki i wyciągałam wnioski kierując się definicjami zamieszczonymi w literaturze. Niniejsze opracowanie składa się z trzech głównych części.
Pierwsza obejmuje teoretyczne podstawy badanego problemu. Charakteryzuję w niej zainteresowania, rodzaje zainteresowań oraz ich wpływ na rozwój i życie człowieka, a także czynniki wpływające na rozwój i kształtowanie zainteresowań. Także tutaj podjęłam próbę krótkiej charakterystyki własnych zainteresowań, które odgrywają ważną rolę zarówno dla mnie jak i pozostałych domowników.
Druga część obejmuje podstawy metodologiczne pracy oraz charakterystykę badanego środowiska. Moje badania ukierunkowałam w dwie strony. Z jednej na ogólny problem zainteresowań ich ogólną charakterystykę oraz znajomość i samoocenę dotyczącą ankietowanych . Z drugiej strony natomiast skierowaną w stronę moich własnych zainteresowań w celu określenia jaki procent badanego środowiska posiada podobne zainteresowania i jaki jest ich stosunek do hobby jakie sobie wybrali.
W trzeciej części, postaram się przedstawić i krótko omówić wyniki przeprowadzonych badań oraz wyciągnąć pewne wnioski zarówno ogólne dotyczące ogólnego problemu zainteresowań jak i dla siebie , które mogą być pomocne i przydatne w kontynuacji i kształtowaniu własnych zainteresowań.
1. ROLA ZAINTERESOWAŃ W ROZWOJU JEDNOSTKI
1.1 POJECIE I DEFINICJA ZAINTERESOWAŃ
Rozwijanie i poszerzanie zainteresowań to jeden z czynników umysłowego wychowania człowieka oraz rozwoju jego osobowości. Zależny jest od wielu wzajemnie powiązanych czynników. Czym są zainteresowania? Jakie są ich źródła czy zainteresowania są cechą charakteru, czy też wypływają z doświadczenia? Czy zainteresowania stanowią niezbędny warunek zadowolenia wykonywanych czynności? Jak wykryć i ocenić prawdziwa wartość wyrażanych lub okazywanych zainteresowań? To jedne z niewielu pytań, na które już od dawna próbowali odpowiedzieć przedstawiciele różnych dyscyplin naukowych. Pojęcia tego używali w swoich dziełach tacy filozofowie i pedagodzy jak J.A.Komeński czy J.Locke. Znaczenie zainteresowań w procesie kształcenia eksponował J.J.Rousseau stwierdzając „stosunek skutków do przyczyn , w którym nie widzimy związku , rozkosze i męki , o których nie mamy żadnego pojęcia , potrzeby których nie odczuwamy nigdy , nie istnieją dla nas, nie możliwe jest zachęcić nas przez nie do uczynienia czegokolwiek, co się z nami wiąże i od nich zależy”[1]
Na role i sens zainteresowań w życiu człowieka zwracał uwagę również J. Kant. Jego poglądy zainspirowały z kolei jego ucznia J.F. Herberta, uważanego za twórcę naukowej pedagogiki.
Znaczenie zainteresowań dla rozbudzenia i podtrzymania wysiłku młodzieży dla ugruntowania zasad kształcenia podkreślał J. Dewey. Spożytkowanie skłonności, które wyrażają się w zainteresowaniach, E. Claparede uznał za główny cel pedagogiki. „ Jest tak dlatego-stwierdziłautor-że organizm działa zawsze w kierunku który go najbardziej interesuje”[2]
Termin zainteresowania wyraz „... stosunek wzajemnych odpowiedzialności między przedmiotem i podmiotem. Sam przez się nigdy przedmiot nie jest interesujący.
Zainteresowanie[...] to potrzeba podmiotu, który dąży do jej zaspokojenia”[3].
Z kolei B. Nawroczyński w zainteresowaniach dostrzega symptomy potrzeb kulturalnych, potrzeb uronionych przez kulturę. Autor zwraca uwagę , że „pobudka do uczenia się musi tkwić w uczącej się jednostce. Nazywamy ją zainteresowaniem”[4] Współcześnie według Wincentego Okonia”Zainteresowania uważa się za wyuczony składnik zachowania, nabywany w toku orientacyjno-badawczej aktywności dziecka, toteż nacisk kładzie się na kształtowanie zainteresowań”[5]
Jedni autorzy definiują zainteresowania jako właściwości tkwiące w ludziach, inni zaś zwracają uwagę na cechy przedmiotów uznawanych za interesujące. O zainteresowaniach mówi się z jednej strony jako o skupieniu uwagi, aktualnym przeżyciu bądź też w sensie potencjalnym np. nastawieniu. Charakterystyczne dla drugiego spośród sposobów definiowania zainteresowań jest dostrzeganie w nich pewnego stałego kierunku myśli, uczuć czy też dążeń. W mowie potocznej często zamiennie używa się takich terminów jak: ciekawość, zainteresowanie, zamiłowanie.
„Zainteresowania są utrwaloną, tj. pojawiającą się często i ukierunkowaną jednolicie ciekawością. Tak więc zaciekawienia stanowią podstawowy element struktury zainteresowań”.[6]
Z kolei zamiłowanie jest właściwością psychiczną, którą charakteryzuje pozytywny stosunek do wykonywanej przez jednostkę czynności.
Można mieć –tytułem przykładu-zamiłowania czytelnicze czy kulinarne. O ile w odróżnieniu zainteresowań od zaciekawień podkreśla się złożoność i trwałość zainteresowań o tyle w odróżnieniu zamiłowań od zainteresowań zwraca się uwagę na poznawczy charakter tych ostatnich. Dla praktyki pedagogicznej takie rozróżnienie nie jest bez znaczenia. Inne oddziaływania należy przedsięwziąć aby rozbudzić ciekawość, odmiennie należy postąpić , gdy chcemy rozwinąć określone zamiłowania, a jeszcze inaczej gdy naszym celem jest rozbudzenie zainteresowań.
Istotą życia człowieka i jego funkcjonowania jest utrzymanie równowagi między nim, a otaczającym go środowiskiem. Jest to proces dynamiczny, dwustronny. Z jednej strony świat pobudza człowieka do działania, z drugiej-człowiek swa działalnością wpływa na otoczenie. Z jednej strony środowisko zaspokaja potrzeby człowieka, z drugiej-człowiek działając w nim odkrywa w sobie i rozwija nowe potrzeby. Jest to tzw. interakcja człowieka z otaczającym światem.
Podobnie dzieje się z większością definicji zainteresowań A.A. Smirnow określa zainteresowania jako „[...] specyficzne nastawienie poznawcze człowieka na przedmioty i zjawiska rzeczywistości” rozumiejąc przez nastawienie gotowości do spostrzegania przedmiotów w zależności od stanu przedmiotu.[7]
U wielu autorów w definicjach zainteresowań pojawia się pojęcie uwagi. I tak Stefan Baley definiuje zainteresowanie jako fakt polegający na tym, że „[...] uwaga mimo woli zatrzymuje się na pewnych przedmiotach [...]”.[8]
Podobnie definiują zainteresowanie H.B. English i A.C. English twierdząc, że mimo niepełnej jasności tego pojęcia jest to jakaś postawa uwagi, skłonności do selektywnego ukierunkowania uwagi.[9]
Wiąże zainteresowania z procesem uwagi także Wiliam James, który tak je charakteryzuje: „[..] Rzeczy, które zwracają naszą uwagę, są dla nas interesujące”.[10]
Zainteresowania ujmowane są w interakcji: człowiek-świat, mamy do odnotowania dwa zaznaczające się środowiska:
v Niektórzy autorzy definiują zainteresowania jako właściwości tkwiące głównie w ludziach ( potrzeba, nastawienie, właściwości uwagi ),
v Inni znów zwracają szczególną uwagę na własności rzeczy, które „poruszają” umysł.
,
Zainteresowanie w tym drugim ujęciu jest cechą przedmiotów, które są interesujące. Najbardziej jasno i spójnie stara się w swej definicji uchwycić ich istotę, jako interakcję między człowiekiem, a otaczającym go światem, Henri Pieron. Definiuje on zainteresowania jako „zgodność między pewnymi przedmiotami i skłonnościami osoby zainteresowanej tymi przedmiotami, które dzięki temu przykuwają jej uwagę i nadają kierunek jej czynnością”.[11]
W cytowanych definicjach na pierwsze miejsce wysuwa się ich aspekt poznawczy. Interakcja między człowiekiem i światem otaczającym dotyczy poznawania rzeczywistości.
Ten poznawczy charakter zainteresowań określany bywa jako „potrzeba umysłowa” ( E. Claparede ), „nastawienie poznawcze” ( A.A. Smirnow ), „zatrzymywanie się uwagi” ( S. Baley ), „postawa uwagi” ( H.B. English i A.C. English ), „przyciąganie uwagi” ( H. Pieron ).
Inny tor definicji reprezentują autorzy, którzy upatrują specyfikę interakcji między człowiekiem, a otaczającym go światem, charakterystyczną dla zainteresowań, w stosunku emocjonalnym człowieka do świata. I tak na przykład D.E. Berlyne cytuje definicje W.J. Arnolda, który mówi, iż „zainteresowanie nie jest niczym innym jak uczuciem przyjemności powstałym poprzez harmonijne połączenie aktualnie wywołanego w duszy wrażenia z poprzednio zdobytymi przedstawieniami”.[12]
Stefan Szuman także uważa, iż „momentem istotnym zainteresowania jest nie tyle obiektywne i faktyczne poznanie, ile przyjemność poznawczego przeżywania”.[13] Obok więc szeroko traktowanego ujęcia zainteresowań (por. definicji W.J. Arnolda) na ogół w cytowanych definicjach aspekt emocjonalny zainteresowań wiąże się z ich poznawczą istotą.
Znamienne jest, że ta jedna z najwcześniejszych definicji zainteresowań, najbardziej globalnie ujmuje ich istotę. W latach pięćdziesiątych Solange Larcebeau po szczegółowej analizie różnorodnych definicji zainteresowań dochodzi do wniosku, że w pełnowartościowej definicji zainteresowań konieczne staje się uwzględnienie trzech aspektów łącznie: mobilizacji uwagi, czynnika emocjonalnego i orientacji dynamicznej ku przedmiotowi. Zainteresowanie byłoby zatem złożoną interakcją zachodzącą pomiędzy człowiekiem a środowiskiem polegająca na współwystępowaniu nastawień emocjonalnych, intelektualnych behawioralnych, związanych zarówno z potrzebami człowieka, jak odpowiadającymi im własnościami przedmiotów i zjawisk otaczającego świata.[14]
Cytowane powyżej definicje maja charakter opisowy. We współczesnej psychologii naukowej ceni się jednak głównie definicje operacyjne, czyli takie, które określają nie tyle zjawiska w ogóle, co zjawiska dające się zmierzyć, a więc zastępują pojęcia ogólne terminami zależnymi od stosownej metody pomiaru. Uzyskuje się dzięki temu ściślejszą zależność między teorią zagadnienia, a metodologią stosowaną w badaniach nad tym zagadnieniem.
Obok definicji opisowych należy rozróżnić dwa rodzaje definicji operacyjnych: definicje operacyjne techniczne i definicje operacyjne modelowe.
W literaturze psychologicznej dotyczącej zainteresowań powszechnie znane są cztery definicje operacyjne o charakterze technicznym D.E. Supera. Wyróżnia on zainteresowania wyrażane, okazywane, testowane oraz inwentaryzowane. Ich definicje są zróżnicowane i jak stwierdza i dokumentuje sam autor – wyniki badań na nich oparte są także często różne.[15]
Zainteresowania wyrażane określają według D>E> supera to „o czym mówi , że jest interesujące”[16]. Wyrazem ich zainteresowań są wypowiedzi pisemne lub ustne . liczni autorzy zwracają uwagę na niestałość tego typu zainteresowań. Wszystkie one oparte są na zasadzie kontroli wyników badań zainteresowań wyrażanych po upływie pewnego czasu od pierwszego badania. Odbywa się ona bądź przez ponowne badanie zainteresowań wyrażanych bądź przez kontrolę realnych decyzji podjętych przez osoby badane , a których zgodność z zainteresowaniami wyrażanymi można było przedstawić. Okazało się , że tylko u około jednej trzeciej części osób badanych wynik uzyskiwany był stały co oznacza zgodny w obu badaniach. Badania te przeprowadzane były głównie na młodzieży dorastającej.
Zainteresowania okazywane to te „ o których istnieniu można wnioskować na podstawie czynności danej osoby [...]”[17] Wynika to z przeświadczenia , iż szczególnie znamiennym wskaźnikiem przyszłej działalności człowieka jest jego działalność miniona i uprzednia. Równocześnie jednak ostrzega się przed przypisywaniem nadmiernej roli temu wskaźnikowi , bowiem to co człowiek robił np. w czasie wolnym od innych zajęć wynika z innych przesłanek niż zainteresowanie. Decydującą rolę może odegrać tu wpływ rówieśników czy osób dorosłych , okazja , chęć przebywania w towarzystwie itp. Zdarza się jednak , że zajęcia wykonywane w wolnym czasie przez dłuższy okres stają się naprawdę odpowiedniki zainteresowań człowieka. Zainteresowania okazywane mogą utrzymywać się trwale i są faktycznymi zainteresowaniami lub są tylko chwilowe i nieznaczące. . Zainteresowania te są trudne do interpretacji a ich prognostyczność ze względu na niejasny związek z innymi zainteresowaniami budzi pewne wątpliwości.
Zainteresowania operacyjne definiowane przez Supera to zainteresowania testowane. W tym przypadku objawiają się one w testach uwagi i pamięci. Chociaż autor ostatecznie nie formułuje ich definicji , można jednak założyć, że są one tym co mierzą testy pamięci, wiadomości i uwagi lub tym co zapewnia nas że w badaniach testowych wykazujemy lepszą pamięć i sprawniej koncentrujemy dowolną uwagę na tych a nie innych sprawach.[18] U podstaw wyróżnienia rodzaju zainteresowań leży przekonanie , że zainteresowanie „ przyciąga uwagę , ukierunkowuje rozwój zdolności i warunkuje zdobywanie wiadomości”.[19] Próby badań w tym zakresie zostały uznane w większości za nieudolne , chociaż zdarzały się wyjątki. Super przywiązuje większe perspektywicznie znaczenie do testów wiadomości niż uwagi i pamięci. jednak nie został ten typ badań rozwinięty systematycznie i efektywnie.
Zainteresowania inwentaryzowane stanowią taki rodzaj zainteresowań wyrażanych , o których informację uzyskuje się w efekcie listy pytań o akceptację lub odrzucenie przedmiotów tych pytań. Cechą charakterystyczną zainteresowań inwentaryzowanych jest możność dokonywania na nich obiektywnych obliczeń, co sprzyja stosowaniu testów statystycznych do danych z inwentarza. Na ogół tworzy go bardzo długa lista pytań. Wśród inwentarzy zainteresowań szczególną rolę od kilkudziesięciu lat pełni inwentarz Stronga. Walorami zainteresowań inwentaryzowanych jest niezależność od subiektywnych interpretacji prowadzącego badanie psychologa. Niektórzy zachodni psychologowie mówiąc „zainteresowania” maja właśni jedynie na myśli zainteresowania inwentaryzowane.
MODELOWA DEFINICJA ZAINTERESOWAŃ
Dotychczasowe rozważania definicyjne nie są zadowalające. Pozostaje stale otwarte pytanie o to, co chcemy kształcić i co określamy jako zainteresowanie ucznia. Istnieje potrzeba stworzenia definicji pełnowartościowej dla celów oddziaływań wychowawczych i poznawania ucznia w jego rozwoju w sposób dostępny nauczycielowi, wychowawcy i rodzicom.
S. Larcebeau sugerowała, że w wyniku analizy różnych definicji zainteresowań nasuwa się konieczność zbudowania definicji elektrycznej, która obejmie zarówno stronę emocjonalną poznawczą, jak i behawioralną tego zjawiska, jakimi są zainteresowania.
W tym ujęciu zainteresowanie jest to względnie trwała obserwalna dążność do poznawania otaczającego świata przybierająca postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o określonym nasileniu, przejawiającym się w selektywnym stosunku do otaczających zjawisk to znaczy:
· W dostrzeganiu określonych cech przedmiotów oraz związków zależności między nimi, a także wybranych problemów;
· W dążeniu do ich zbadania, poznania, rozwiązywania;
· W przeżywaniu różnorodnych uczuć ( pozytywnych i negatywnych ) związanych z nabywaniem i posiadaniem wiedzy.[20]
Definicja ta zawiera trzy człony o trzech szczeblach ogólności:
1) Względnie trwała obserwalna dążność do poznawania otaczającego świata;
2) Ukierunkowana aktywność poznawcza o określonym nasileniu przejawiająca się w wybiórczym stosunku do otaczających zjawisk;
3) Dostrzeganie określonych cech, zjawisk i problemów, dążenie do ich zbadania oraz przeżywanie różnorodnych uczuć związanych z nabywaniem i posiadaniem wiedzy.
W zależności od potrzeby można korzystać z jednego tylko z pośród trzech członów pełnej definicji bardzo ogólnej ( 1 ), z definicji w średnim stopniu ogólności ( 2) i o znacznym stopniu uszczegółowienia ( 3 ).
Pierwsza z cząstkowych definicji określa zainteresowania jako właściwość psychiczną , względnie trwałą dążność, poznawaną na drodze obserwacji.
Druga z definicji cząstkowych-o średnim stopniu ogólności- zwraca uwagę na trzy charakterystyczne cechy zainteresowań. Mówi o tym, że nie wszystkie czynności poznawcze są zamienne dla zainteresowań, lecz tylko te, które wykazują jakieś określone ukierunkowanie wynikające z dokonywania wyboru wśród zjawisk otaczającego świata i że ważne dla zainteresowań jest nasilenie tego ukierunkowania, czyli względna stałość wyborów przedmiotu aktywności poznawczej.
Trzecia definicja-o najwyższym stopniu uszczegółowienia-wyjaśni pojęcia wybiórczości aktywności intelektualnej i podaje parametry poznania zainteresowań: dostrzeganie określonych cech, zjawisk, problemów, wykonywanie prób dla zbadania ich oraz przeżywanie różnorodnych- pozytywnych i negatywnych-uczuć intelektualnych towarzyszących tym procesom.
2) Poznawanie zainteresowań i czynniki rozwoju zainteresowań człowieka.
Rozbieżności definicyjne dotyczące zainteresowań muszą odbijać się na dojrzałości i powszechności stosowanych metod ich poznawania. D.E. Super-doskonały znawca tej dziedziny-wypowiada się krytycznie o stanie narzędzi badawczych pisząc, że „Badania w dziedzinie nauki o człowieku nie osiągną nigdy doskonałości, gdyż ludzi nie można traktować jak świnki morskie, a używane narzędzia są zależne od wpływu osób, które je stosują, badacze zaś zdają się podlegać takiemu samemu naciskowi, jak i badani.”[21]Badanie zainteresowań jest jednak koniecznością ze względów praktycznych, jak i teoretycznych, stąd stałe poszukiwania w tym zakresie mające na celu uczynić coraz doskonalsze narzędzia badawcze. Dokonując przeglądu metod i technik, za pośrednictwem których badane są zainteresowania, zmierzamy do tego, aby rozważania nad metodami i technikami poznawania zainteresowań sprowadzić do wniosków ważnych dla badania zainteresowań modelowych. Dla przeglądu technik stosowanych w psychologii zainteresowań posłużymy się czterema ich grupami zgodnie z podziałem definicji operacyjnych D.E. Supera:
INWENTARZE ZAINTERESOWAŃ
D.E. Super uważa inwentarza za najważniejsze osiągnięcie psychologii zainteresowań. Szczególną wartość przypisuje „Inwentarzowi zainteresowań Stronga” opublikowanemu po raz pierwszy w 1972 roku. Inwentarz jako metoda nadań psychologicznych ma formę kwestionariusza przeważnie o dużej liczbie pytań, którego odpowiedzi są obliczane statystycznie. Posiada on określone wskaźniki, został on wystandaryzowany, zaopatrzony w tabelę obliczeń. W inwentarzu Stronga znajdują się tabele odrębne dla każdego zawodu co oznacza, iż ten sam wynik testu ma inne znaczenie diagnostyczne i prognostyczne dla wyboru różnych zawodów.
W Polsce „Inwentarz zainteresowań Stronga” został przygotowany do druku pod nazwą „Arkusza zainteresowań”.
Drugi z najpowszechniej znanych w świecie inwentarzy zainteresowań to inwentarz Kudera. W swej oryginalnej nazwie nie jest określany jako inwentarz zainteresowań, lecz skłonności. Został on po raz pierwszy opublikowany w 1932 roku. „Zawiera 168 pytań i nie posiada odrębnej wersji dla kobiet i mężczyzn. Pytania dotyczą niektórych zawodów, lecz głównie czynności. Ułożone są po trzy i osoba dana ma spośród każdej trójki czynności czy zawodów wybrać tę ( ten ), którą ( y ) lubi najbardziej i którą ( y ) lubi najmniej”.[22]
Dla celów polskich, a zarazem przydatnych do poznawania uczniów, może być „Inwentarz zainteresowań” A. Uziembło z 1973r. „Przeznaczony on jest do badań modelowych zainteresowań uczniów. Obejmuje on dziewięć zadań, które dotyczą różnych sytuacji, w których uczeń wyższych klas szkoły podstawowej znajduje się. Inwentarz zawiera bądź pytania otwarte z konieczności uzasadnienia odpowiedziami, bądź listy do wyboru”.[23]
ANKITY ZAINTERESOWAŃ.
Ankiety zainteresowań oraz pokrewne im formy badań służą do diagnozy zainteresowań określanych przez D.E. Supera jako zainteresowania wyrażane. Autor ten informacje o zainteresowaniach uzyskane przez ankiety uważa za mało wartościowe. Pisze: „[...] Badanie zainteresowań nauczyło nas, że lepiej poznaje się zainteresowania nie ufając ich bezpośrednim wyrażaniu”.[24]
Faktycznie, gdy przegląda się różnorodne publikowane w pracach badawczych ankiety dotyczące nie tylko zainteresowań, ma się przekonanie, że materiał uzyskiwany dzięki nim jest mało miarodajny. Sam zresztą przedmiot badań ankietowych, a więc to co mówią sporadycznie o swych zainteresowaniach ludzie często się zmuienia i posiada małą spójność. U dzieci do tej ulotności zainteresowań wyrażanych dochodzi jeszcze często brak precyzji wypowiedzi, znajomości terminów, jak i niejasność własnych odczuć i tendencji , podlegająca często i łatwo wpływom okazjonalnym. Żadnego znaczenia diagnostycznego nie ma pojedyncza oderwana wypowiedź o tym , co interesuje człowieka w danym momencie. Gdy ankieta zbierze z takich wypowiedzi w sposób konsekwentny więcej , a więc nie będą one pojedyncze i oderwane , wartość uzyskanych informacji uzależni się w dużej mierze od charakteru zadawanych pytań. Szczególne znaczenia może odgrywać badanie zainteresowań wyrażanych wówczas , gdy stosowany jest cały zestaw ankiet. W Polsce takie badania barierą ankiet przeprowadził w 1932 roku S. Baley.
Zestaw technik badających zainteresowania tzw. wyrażane były też podstawą reformowanych badań polskich przeprowadzonych przez A. Gurycką i jej współpracowników w 1958 roku. Składała się nań ankieta ogólna , ankieta czytelnicza i wypracowanie , które zawierało wypowiedz o własnych zainteresowaniach bardziej rozbudowane niż na ogół zdarza się to w ankiecie.
Zestaw technik zastosował także w swoich badaniach na d zainteresowaniami ,środowiskiem kulturalnym i poziomem umysłowym młodzieży Jan Konopnicki. Pisze on: „ Materiał ten , na który składa się odpowiedzi uczciwe i rzetelne, czyli prawdziwe i zupełnie nieuczciwe oraz odpowiedzi zabarwione tzw. pobożnymi życzeniami grupujemy razem, porządkujemy, układamy w tabele i wyprowadzamy statystyczne wnioski. O takim postępowaniu metodologicznym można powiedzieć , że jest bardzo dokładnym i skrupulatnym opracowaniem bardzo niedokładnych danych. Wydaje się że ta słaba strona ankiety głównie decyduje o nienaukowości badań naukowych na niej opartych”.[25]Szczególnie wady ankiety ujawniają się wówczas gdy „pytania wkraczają w osobistą sferę myśli człowieka”.[26] Stad wniosek o małej w ogóle przydatności ankiet dla badań w naukach pedagogicznych, dlatego też za wzorem M.Librachowej ( badania w latach 30) J. Konopnicki wraz ze swoimi współpracownikami przygotował specjalną technikę do badań zainteresowań i nazwał ją ze względu na jej mieszany charakter „ankietą wywiadem”.
TESTY ZAINTERESOWAŃ
Wśród testów zainteresowań wymienia się na ogół testy uwagi, pamięci i wiadomości. Zakłada się że zainteresowania pełnią funkcję selektywną w stosunku do trzech zjawis...
asfalt1213