Ordon Stanisław - Łuna nad Warszawą.pdf - Armia Krajowa - solidarni_w_chrystusie

Stanisław Ordon

Łuna

nad

Warszawą

Thomas Nelson and Sons

Ltd

Nakładem

Wojsk. Biura Prop. i

Ośw.

Edinburgh 1941

(str. 82)

egzemplarz z księgozbioru

Wisi Schwieters

Auckland, Nowa Zelandia

SPIS RZECZY

7 września

8 września

9 września

10 września

11 września

12 września

13 września

14 września

15 września

16 września

17 września

18 września

19 września

20 września

21 września

22 września

23 września

24 września

25 września

26 września

27 września

28 września

Fotografie

7 - 12 września 1939

7 września.

W siódmym dniu wojny polsko-niemieckiej dojechaliśmy od

zachodu do Warszawy. Okres walk pogranicznych w okolicy

mego wojennego garnizonu Kalisza był już zakończony. Dywizja

tamtejsza odparła wszystkie natarcia niemieckie, zadała swemu

przeciwnikowi poważne straty i z uczuciem dobrze spełnionego

obowiązku, ale nie bez żalu opuszczała na rozkaz swoje

obetonowane pozycje, zagrożona łębokim obejściem

zmotoryzowanych korpusów. A potem przyszły ciężkie dnie

odwrotu wśród ciągłych nalotów lotniczych i trzaskających

bomb niemieckich. Za nami zostawały spalone miasta: piękny

historyczny Łowicz, niewielki i tak nikomu nieszkodliwy Piątek,

ledwo odbudowany z gruzów po wojnie światowej Sochaczew i

zgliszcza kilkudziesięciu wsi położonych po obu stronach drogi z

Łęczycy na Warszawę. Jeszcze brzmią w uszach przekleństwa

rzucane na Niemców przez tysiące uchodźców pozbawionych

dachu nad gową, jeszcze w oczach pozostał obraz

pokaleczonych straszliwie zwłok leżących wśród ponących

domów.

Przejazd dla szofera był przykry, bo droga zapchana

kolumnami taborów wojskowych i wozami uchodźców z pod

Poznania, Torunia, Inowrocławia i Kalisza. Obraz tak znany z

roku 1914 i dalszych, gdy to zarówno na ziemiach polskich jak i

francuskich tysiące 5 ludzi wygnanych wojną ze swych siedzib

szło na oślep przed siebie, byle wyjść z pod ognia dział i

karabinów. W dzisiejszej kampanii los ich jest gorszy.

Opuszczając palące się miasta i wsie trafiają oni pod dalsze

naloty bombowców i giną na drogach nierozpoznani przez

nikogo.

Podróż odbywać nam przyszło jak wszystkim ze zgaszonymi

światłami, to też o mało co nie wpadliśmy kilka razy w leje

wyrwane na szosie. Pełnia księżycowa nas ratowała. Ta od

tygodnia trwająca pogoda stała się nieszczęściem dla Polski.

Przy dojeździe do miasta szofer był już tak przemęczony, że

dopiero w ostatniej chwili zahamował gwałtownie przed wyrosłą

nagle przeszkodą na środku ulicy i cudem uniknął z nią

zderzenia. Była to jedna z tych setek barykad, jakie ludność

Warszawy zbudowała w ciągu dwóch ostatnich dni. Składały się

na nie przewrócone wozy tramwajowe, wyrwane pyty

chodników, deski i sztaby żelazne z ogrodzeń. Nie wszystkie

miały wartość przeciwczołgową, saperzy będą musieli je

przerobić, ale widok tych barykad świadczy o jednym: mocnej

woli całej ludności niedopuszczenia Niemców do stolicy.

Warszawa chce i będzie się bronić !

By nie szukać po nocy kwatery, zajechaliśmy do pierwszego z

brzegu bloku domów robotniczych, otworzono nam świetlicę,

przespaliśmy się dwie godziny na ławach.

8 września.

Nad ranem zbudził nas gwar rozmów. To jakieś panie

wprowadziły kilkadziesiąt chłopców i dziewczynek na śniadanie

do izby. Pogubione przez rodziców w czasie nalotów dzieci,

pozbierane po drogach. Nie wiadomo czy nie są już sierotami.

Przed śniadaniem modlą się chórem o zwycięstwo dla Polski.

Przygotowanie do obrony stolicy postępuje. Setki i tysiące

mieszkańców bez względu na wiek i stan zgłosiło się od rana do

kopania rowów przeciwczołgowych. Adwokat w meloniku obok

eleganckiej damy, robotnik obok akademika. Oto bezpośredni

skutek tych kilku zuchwałych wtargnięć niemieckich

samochodów pancernych na przedmieścia Warszawy od

Mokotowa, które miały ludność zastraszyć.

Historia jednego z tych wypadów godna zanotowania. Oto trzy

czołgi licząc na moment zaskoczenia wtoczyły się na ulicę

Warszawy i pierwszy z nich dojechał aż pod Plac Unii

Lubelskiej. Zdarzyło się, że wśród publiczności rozbiegającej się

na wszystkie strony i chroniącej się do bram domów znalazł się

wysłużony podoficer broni pancernej, z zawodu szofer, który

szedł właśnie z bańką benzyny do garażu. Widząc posuwający

się samochód niemiecki przyczaił się w myśl regulaminu gdzieś z

boku, a gdy go czołg minął chlusnął benzyną i podpalił zapałką

ślad wozu. Ogień wybuchającej benzyny przebiegł po asfalcie i

objął cały wóz. Załoga wyskoczyła. Teraz publiczność rzuciła się

na żołnierzy niemieckich i byłaby ich rozerwała na strzępy,

gdyby nadbiegły posterunek żandarmerii wojskowej nie był ich

uratował. Dwa inne czołgi wycofały się już na widok ognia z

miasta.

Spalony czołg pozostał na placu jako bezduszna i już nikomu

niegroźna masa żelaza. Gdy tylko ochłódł z żaru przetoczono go

w triumfie na barykadę wzmacniając jej wytrzymałość. Długo

jeszcze tłum ciekawych oglądał pierwszą zdobycz póki kilka

granatów lekkiej artylerii nie padło na miasto. Ludzie rozeszli

się, ale te strzały na nikogo wrażenia już nie robiły. Wszak ilość

nalotów w ciągu tygodnia wojny obliczył mój dwunastoletni

bratanek na trzydzieści siedem. Tyleż razy odzywały się w

mieście syreny, głoniki radiowe ustawione po placach

zapowiadały pospiesznie stan alarmowy i tyleż razy wędrować

przychodziło całym rodzinom do schronów piwnicznych.

Służbę w Komendzie Miasta już rozpocząłem. Chaos tam jeszcze

panuje: niełatwo przygotować milionowe miasto do obrony.

Zgłasza się tam po przydziały setki ludzi, z którymi nie bardzo

wiadomo co robić. Porucznik rezerwy J., twórca pięknych

fresków i witraży w kościołach melduje się po starej znajomości

u mnie. Ten znajdzie: utworzy komisję dla ochrony dzieł sztuki.

Zaraz dziś zbierze znajomych artystów, by ratować zabytki. Kto

przypuszczał, że w ósmym dniu wojny już będą narażone na

obstrzał działowy.

Na obiad zaszedłem na chwilę do Hotelu Europejskiego. Karta

dań wygląda normalnie. Sala pełna publiczności. Po tygodniu

frontowych walk na granicy i wrażeniach ostatnich dni obiad ten

tworzy dziwny kontrast. Jeszcze resztka spokojnego życia

podczas wojny.

Ledwo wróciliśmy do sztabu, odezwały się syreny i za chwilę

karabiny maszynowe ustawione na wieżyczce Bristolu i na

dachu Hotelu Europejskiego rozpoczęły trajkot. Artyleria z

Ogrodu Saskiego wzięła również pod ogień niemieckie płatowce.

Jeden z nich opadł na Marszałkowskiej. Pilot i obserwator

zabici. Przyniesiono ich książeczki wojskowe do Komendy.

Nazwisko pilota o brzmieniu polskim — Albert Jedynak,

słuchacz teologii katolickiej z Wrocławia, lat 21. Jakaś tragedia

bije z tych urzędowych danych. Przecie ,to Górnoślązak, a więc z

krwi Polak z tej części Górnego Śląska, która pozostała przy

Niemczech, wychowany od dziecka w duchu hitlerowskim, który

pomimo to chciał życie poświęcić w służbie miłości Boga i ludzi,

a nie w służbie przemocy. Był dzielny, skończył kurs lotniczy,

zginął nad Warszawą bombardowaną przez jego eskadrę.

Przemoc zła wciągnęła w dzieło zniszczenia i tego ucznia zakonu

miłości.

9 września.

Dziś Praga z drugiej strony Wisły miała swój ciężki dzień.

Niemcy zachodzą od Prus Wschodnich i zamierzają widać

zdobyć Warszawę od wschodu. Przez cztery godziny trwał nalot.

Z okien naszej komendy widać płonący Targówek, Stare

Bródno, a jak mówią część pięknej dzielnicy willowej na Saskiej

Kępie również uległa zniszczeniu. Mosty na Wiśle szczególnie

były mocno obrzucane bombami, ale bez skutku, ruch na nich

jeszcze dotąd możliwy, lecz uchodźcy boją się już je przekraczać

i pozostają w mieście. Całe kolumny taborów rozkwaterowały

się po parkach. Błąkające się od ustrzelonych wozów konie

szczypią trawę. Kilka z nich rannych. Trzeba by prędko je

dobić.

Zgłosiła się do Komendy Miasta znana pianistka panna M. L.

Wczoraj dała ogłoszenie do radia o pomoc w organizowaniu

szpitala w gmachu uniwersyteckim, dziś zwieziono jej lub

przyniesiono na plecach tyle łóżek, kołder, bielizny, sprzętu, że w

dziesięć godzin szpital był urządzony. Współpraca całej ludności

budzi po prostu podziw.

W godzinach popołudniowych wyrwałem się na chwilę do żony i

dzieci, które przygarnęły znajome panie. Właśnie przyszedł

nowy nalot. Nasza dwunastoletnia córeczka nie zdążyła nałożyć

płaszcza, więc niosąc go w ręku wybiegła z pokoju do sieni, by

zbiec do schronu. Bomba trzasła obok za oknem i odłamek

przebijając szybę rozerwał jej futerko. Ona wyszła cało, bardzo

dumna z tego, że została już bezpośrednio ostrzelana. A myśmy

z żoną tylko popatrzeli sobie chwilę w oczy.

Zaczęto wołać, że dom sąsiedni pali się. Wyszedłem na ulicę, by

sprawdzić. Jakaś dama rzuciła się ku mnie:

»Pułkowniku ratuj, mieszkanie w płomieniach, pan pójdzie ze

mną, pan mnie nie opuści, pan mnie ochroni, pan mnie

przygarnie«. Wzięła mnie pod rękę, przytuliła się, zaczęła śmiać

się, potem poszła prosto przed siebie. Wiadomo, uraz nerwowy.

Znamy go z frontu. W miarę trwania wojny, zdarzać się będzie

już rzadziej.

Rodzinę muszę gdzieś przewieźć, do domu nowszej konstrukcji i

o lepszych piwnicach niż ten osiemnastowieczny budynek. Sam

zgłaszam się o przydział na Pragę.

10 września.

Obejmuję funkcje w dowództwie obrony Pragi. Po wczorajszej

kanonadzie nerwy nie tylko ludności, ale i oficerów i to

dekorowanych za odwagę w dawniejszych wojnach, mocno

wstrząśnięte. Szkoła, w której mieścił się wczoraj sztab,

rozwaliła się w gruzy. Najgorszy był jednak pożar szpitala

Przemienienia Pańskiego naprzeciw kościoła św. Floriana.

Kilkuset rannych już w nim leżało. Gdy się zapalił od bomb,

powstał popłoch. Żołnierz z amputowanymi świeżo nogami

próbował na łokciach wyczołgać się z ognia, inni skakali z okien

wyższych pięter na bruk, dużo lekarzy i sióstr zginęło ratując

chorych, gdy największa sala zawaliła się nagle. Kto widział

pożar szpitala, ten Niemcom tego nigdy nie zapomni.

A dziś znowu bomby rozbiły szpital Chirurgii Urazowej w

Ordon Stanisław - Łuna nad Warszawą.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: