IV. DRAMAT
6. REALISTYCZNY DRAMAT O TEMATYCE WSPÓŁCZESNEJ: JERZY SZANIAWSKI
JERZY SZANIAWSKI
- charakterystyka:
o psychologiczny dramat realistyczny
o całkowity kontrast z Witkacym
o poetycka nastrojowość, ale jednocześnie atakowanie sztuczności językowej Młodej Polski
o fascynacja egzotyką i ludowością, innością
o z czasem jego twórczość z satyrycznej stała się poważniejsza
o problematyka współczesnej estetyki (nie poruszanie spraw politycznych)
- gatunki:
o sztuki sceniczne
o słuchowiska radiowe
- okresy twórczości:
1) prowincja, małe miasteczko; przybywa do niego z odmiennego świata (poezji, fantazji)- młody, zabawny; aranżuje on wydarzenia; tryb komediowy (określanie często swoich utworów jako komedii), groteskowy; portrety osób- karykaturalne, lekkie, życzliwe
2) ciemniejąca tonacja; mroczne ludzkie pożądania; śmierć; symbolika doskonałości duchowej i symbole połączenia człowieka z naturą; poetyka niedopowiedzeń; obrona wielkiej tradycji artystycznej; akcja na wsi
- twórczość:
o Murzyn 1917
1 okres twórczości
o Papierowy kochanek 1920
o Ewa 1921- opowiedzenie się po stronie nowoczesnego projektu kościoła, przeciw zwolennikom przestarzałego stylu
o Lekkoduch 1923
o Ptak 1923- charakterystyka:
· bohater urządza w miasteczku happening- wypuszcza wobec tłumów złocistego ptaka
· wydarzenie to jest jedynie po to, by był pięknie, brak symbolicznych konotacji
o Żeglarz 1925; charakterystyka:
· ibsenowski problem prawdy i kłamstwa
· konflikt rzeczywistości historycznej i fałszującej ją osobowej legendy
· bohaterski kapitan Nut- dramat ukazuje jego prozaiczność
· odróżnienie legendy od mitu- wyrazu prawdy o przeszłości, potrzebnej dla zbiorowej psychiki
· największe osiągnięcie pierwszego okresu twórczości Szaniawskiego
2 okres twórczości
o Adwokat i róże 1929
o Fortepian 1932; obrona wielkiej sztuki zagrożonej przez szmirę
o Most 1933; wieś; kreacja starego przewoźnika- reprezentanta odchodzącego świata ludzi Natury; „duch miejsca”- panujący nad okolicami, w postaci wielkiej rzeki
o Krysia 1935
o Dziewczyna z lasu 1939
jrachuba