STOPA PROCENTOWA CENĄ PIENIĄDZA
Pieniądz jak każde dobro ma swą wartość, którą wyraża jego cena – stopa procentowa, która podlega wahaniom w czasie ( spowodowane jest to zjawiskiem aprecjacji i deprecjacji pieniądza pod wpływem zmian cen towarów i usług).
Cena wykorzystania pieniądza przedstawiana jest w postaci stopy procentowej
( odsetek). Obejmuje ona wynagrodzenie wierzyciela nie tylko za czas oczekiwania na wzrost należności ( wkład bankowy, lokaty), ale uwzględnia także koszt ryzyka, jakie łączy się z możliwością czasowej lub ostatecznej niewypłacalności dłużnika, oraz koszt unieruchomienia kapitału. Wynagrodzenie wierzyciela powinno uwzględniać m.in. utrzymanie realnej wartości pieniądza, stopa odsetek powinna przekraczać stopę inflacji.
Wartość pieniądza jest zmienna w czasie nie tylko pod wpływem procesów inflacyjnych lub deflacyjnych. Jeżeli przyjąć, iż procesy takie nie występują, to i tak pieniądz stojący aktualnie do dyspozycji w formie gotówki ma większą wartość dla posiadacza niż analogiczna jego suma zainkasowana w przyszłości. Taki pieniądz może być już obecnie wykorzystany na działalność gospodarczą, dającą szansę zysków. Pieniądz, który zostanie zainkasowany w przyszłości, jest przez pewien czas zamrożony. Im dłuższy czas zamrożenia pieniądza tym mniejsza jest jego aktualna wartość.
Poziom stopy procentowej – podobnie jak i ceny towarów oraz usług ulega wahaniom w czasie. Na jej wysokość wpływa inflacja. Wysokość stopy procentowej w istotniej mierze zależy od podaży i popytu na pożyczki.
Czynniki wpływające na wysokość stopy procentowej
Rodzaje stóp procentowych
Stopa procentowa nominalna - to stopa oprocentowania przyjęta w okresie bazowym, najczęściej jest to okres jednego roku; nie uwzględnia ona skutków kapitalizacji odsetek.
Stopa procentowa realna - to stopa oprocentowania nominalna skorygowana o skutki inflacji. Realna stopa procentowa umożliwia ustalenie rzeczywistych przychodów z kapitałów (u wierzyciela) oraz kosztów ich wykorzystania ( u dłużników), jakie występują po wyeliminowaniu skutków inflacji.
Wielkość realnej stopy procentowej można określić na podstawie wzoru:
(d-i)100
dr =
100+i
Gdzie:
dr - realna stopa procentowa,
d - nominalna stopa procentowa
i - stopa inflacji
Stopa procentowa efektywna - to stopa oprocentowania nominalna skorygowana o skutki rozliczeń podatkowych i inne koszty.
Efektywna roczna stopa procentowa
Efektywna roczna stopa procentowa, czyli rzeczywisty równoważny koszt pożyczki, jest uzależniona od nominalnej stopy procentowej oraz okresów, w jakich następuje kapitalizacja odsetek, tj. od częstotliwości kapitalizacji.
Wzory na efektywną równoważną stopę procentową są następujące:
ref =
ref = rnom x (1 – T)
ref – efektywne równoważne oprocentowanie roczne,
rnom – nominalne oprocentowanie roczne,
m – liczba kapitalizacji w ciągu roku,
n - liczba okresów
FV – wartość przyszła strumieni pieniężnych,
PV – wartość obecna strumieni pieniężnych
T – stopa podatku dochodowego
Operacje pieniężne mogą dotyczyć dłuższych lub krótszych okresów. Dlatego można wyróżnić :
Stopy procentowe krótkoterminowe – dotyczące lokat i kredyt na okres nie przekraczający jednego roku; ulegają one częstym okresowym wahaniom, a ich poziom niekiedy kształtuje się poniżej poziomu inflacji.
Stopy procentowe długoterminowe – występujące w przypadku lokat i kredytów na okresy przekraczające jeden rok. Kształtują się na wyższym poziomie niż stóp krótkoterminowych i pokrywają z nadwyżką stopę inflacji.
Ze względu na zmienność w czasie wyodrębnia się :
Stopy procentowe stałe – których wysokość nie ulega w ogóle zmianie w czasie trwania umowy o lokatę lub pożyczkę.
Stopy procentowe zmienne – jeżeli w czasie trwania lokaty lub pożyczki stopa procentowa ulega aktualizacji w zależności od jej zmian na rynku pieniężnym.
W obu przypadkach występuje określone ryzyko. W przypadku wyznaczenia stałej stopy procentowej, to w przypadku niższej rynkowej , korzyść przypada właścicielowi lokaty a stratę ponosi kredytobiorca. W przypadku wzrostu stopy rynkowej kredytobiorca jest w korzystniejszej sytuacji kosztem kredytodawcy.
aneciakurczaczek