1. Wymień 3 podstawowe problemy, jakie musiały rozwiązać stawonogi, przystosowując się do życia na ladzie.
-wytworzyć w wewnętrznych powłokach ciała płuca i tchawki lub płucotchawki oddychanie
-wytworzenia aparatów gębowych do pobierania pokarmu
-centralizacja układu nerwowego wytworzenia mózgu
2. Charakterystyczna cecha stawonogów jest chitynowy szkielet zewnętrzny. Jakie są wady i zalety takiego szkieletu?
Pancerz zewnętrzny jest ciężki i utrudnia, a właściwie uniemożliwia, wzrost. Jest nieprzepuszczalny dla gazów i wody. Ma funkcję ochronną. Na jego powierzchni są kolce bądź włoski.
3. Porównaj budowę powłoki ciała i układu ruchu pierścienic ze stawonogami.
Pierścienice
Stawonogi
Powłoka ciała
-metameria homonomiczna
-ciało to wór powłokowo mięsniowy z jednowarstwowym nabłonkiem
-metameria heteronomiczna
-oprócz nabłonka jest warstwa kutykuli
Układ ruchu
pełzają całą powierzchnią ciała
-maja pary odnóży służące poruszaniu
4. Wymień progresywne w stosunku do pierścienic cechy stawonogów.
- Wysycenie oskórka chityną oraz solami wapnia.
- Przekształcenie wora powłokowo-mięśniowego w mięśnie poprzecznie prążkowane rozdzielone na zespoły o różnym znaczeniu funkcjonalnym.
- Przekształcenie się parapodiów w wieloczłonowe, parzyste i łączone ruchomo odnóża
- Zastąpienie metamerii homonomicznej metamerią heteronomiczną
- Brak nabłonków orzęsionych (migawkowych)
- Przekształcenie się naczynia grzbietowego w serce z ostiami
- Rozwój oczu prostych oraz złożonych(apozycyjne i superpozycyjne) zwojów i pni nerwowych - centralizacja(rozwój zwoju głowowego aż do wytworzenia skomplikowanego mózgu)
5. Korzystając z podanego niżej wzoru, określ kolejne stadia rozwojowe następujących gatunków:
Karaczan -> jajo -> larwa -> imago
a)pluskwa---> jajo--> larwa ---->dorosły osobnik.
b) pchła---> jajo ---> larwa ---> poczwarka --> dorosły osobnik.
c)komar---->jajo ---->larwa---->poczwarka -->dorosły osobnik.
d) bielinek kapustnik---->jajo ---->larwa---->poczwarka -->dorosły osobnik.
e) pszczoła-> jaja - czerw - poczwarka - imago
f) mucha domowa---->jajo---->larwa ---> poczwarka -->dorosły osobnik.
g) turkuć podjadek---->jajo ----> larwa ---> larwa --> imago
6. Porównaj budowę oka apozycyjnego i superpozycyjnego. Podaj przykłady stawonogów mających takie oczy i wykaż związek ich budowy z trybem życia.
Oko złożone
apozycyjne
superpozycyjne
-zbudowane z omatidiów tworzących obraz mozaikowy, nie przerabiany przez uk. Nerwowy
-bardzo szerokie pole widzenia
-szeroka gama bawrw, widzenie w ultrafiolecie, polaryzacja
liczne omatidia otoczone komórkami barwnikowymi pochłaniającymi praktycznie wszystkie promienie, z czego tylko prostopadłe trafiają do soczewki
mniej omatidiów z bardzo małą izolacją optyczną.
Obraz jaśniejszy, ale przy tym mniej ostry.
owady dzienne
owady nocne i skorupiaki
7. Wyjasnij:
a) partenogeneza (dzieworództwo) - modyfikacja rozmnażania płciowego polegająca na powstawaniu organizmu potomnego z nie zapłodnionej komórki jajowej (u roślin nosi nazwę apomiksji). W warunkach naturalnych tylko niektóre gatunki mogą rozmnażać się partenogenetycznie, laboratoryjnie można spowodować zjawisko dzieworództwa u większej liczby gatunków. Dzieworództwo występuje u wielu bezkręgowców (np.: nicienie, niektóre skorupiaki i owady), a także niektórych gatunków kręgowców np.: ryb, płazów, gadów, a nawet ptaków.
b) pedogeneza (młodzieńczorództwo)- zdolność larw niektórych gatunków zwierząt, głównie owadów do rozrodu przez partenogenezę: partenogenetyczny rozwój jaj w osobnikach larwalnych. Pedogeneza jest zjawiskiem zbliżonym do neotenii i traktowana bywa jako rodzaj partenogenezy. Pedogenetyczne owady są jajorodne, żyworodne lub jajożyworodne. Larwy powstałe w wyniku pedogenezy rozwijają się w ciele larwalnej matki aż do zupełnego wypełnienia jej wnętrza ciała.
c) polimorfizm (wielopostaciowosć) - zjawisko występowania w obrębie populacji organizmów określonego gatunku (pomiędzy którymi zachodzi swobodny przepływ genów) odmiennych form różniących się funkcjonalnie lub strukturalnie. Polega na tworzeniu się hierarchii i podziału funkcji w obrębie populacji. Zachodzi m.in. u owadów (u mrówek, pszczół, os i szerszeni), czy ptaków, wśród których występuje pospolicie, z wyjątkiem blaszkodziobych i dzięciołów, u których występuje rzadko oraz trogonów, lelkowych i żurawi, u których w ogóle nie występuje.
8. Dlaczego owady są tak rozpowszechnione na Ziemi? Ponieważ potrafią się przystosować do każdego klimatu panującego na ziemi, nawet po bieguny.
9. Przedstaw w postaci linii czasu przebieg filogenezy stawonogów.
10. Spośród organizmów przedstawionych na rysunkach poniżej wybierz te, które należą do tego samego taksonu systematycznego o randze:
a) typu
b) gromady
c) rzędu
d) gatunku
Podaj ich oznaczenia literowe. W każdym wypadku podaj przynajmniej jedną dechę charakterystyczną dla tego taksonu. RYS !!!!!!!!!
lili.lu18