Przedisębiorsta po wejści PL do UE.pdf

BARBARA PYSIAK

SYTUACJA MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW

PO PRZYSTĄPIENIU POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ

Wstęp

Analiza sektora małych i średnich przedsiębiorstw obejmuje ich konkurencyjność,

inwestycje oraz szanse i zagrożenia, wynikające z wstąpienia Polski w struktury unijne.

Obok problemów, na które firmy mają wpływ poprzez podejmowanie odpowiednich

decyzji, istnieją również bariery rozwoju, które są od nich niezależne. Poza podsumo-

waniem roku 2004, przedsiębiorstwa w swoich planach rozwojowych i finansowych

uwzględniają możliwość wykorzystania Funduszy Unijnych oraz zwiększenie liczby

konkurentów na całym rynku europejskim.

Celem badania jest konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw. Wynikiem

będzie odpowiedź na pytanie, jak poradziły sobie one w tym trudnym przejściowym

okresie zmian oraz jaki wpływ na ich działalność w przyszłości będzie miała akcesja.

1. Pojecie mikro, małe i średnie przedsiębiorstwo

Przedmiotem poniższej analizy są małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). W bada-

nym okresie, tj. od roku 2001 liczba badanych MŚP zmienia się.

Ogólna liczba MŚP w latach 2001-2004

Rok Liczba MŚP (tyś.)

2001 3 272

2002 3 279

2003 3 518

2004 3 460

Źródło: Dane Główny Urząd Statystyczny (GUS)

Zgodnie z art. 2 załącznika I do rozporządzenia 364/2004, które weszło w życie z

dniem 1 stycznia 2005 wyodrębnia się następujące kategorie przedsiębiorstw:

1) Średnie przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo, które:

BARBARA PYSIAK

- zatrudnia mniej niż 250 pracowników oraz

- „jego roczny obrót nie przekracza 50 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 43 milionów euro";

2) Małe przedsiębiorstwo – przedsiębiorstwo, które:

- zatrudnia mniej niż 50 pracowników oraz

- „jego roczny obrót nie przekracza 10 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 10 milionów euro";

3) Mikroprzedsiębiorstwo - przedsiębiorstwo, które:

- zatrudnia mniej niż 10 pracowników oraz

- jego roczny obrót nie przekracza 2 milionów euro lub całkowity bilans roczny nie

przekracza 2 milionów euro.

Z kategorii MŚP wyłączone są przedsiębiorstwa, których 25% lub więcej kapitału

lub praw głosu jest kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio, wspólnie lub indywidu-

alnie przez jedno lub kilka organów państwowych. Przez pojęcie organu państwowego

należy rozumieć podmioty prawa publicznego. W związku z tym z kategorii MŚP wyłą-

czone będą np. jednoosobowe spółki Skarbu Państwa, przedsiębiorstwa państwowe,

przedsiębiorstwa komunalne, spółki, w których 25% lub więcej posiada Skarb Państwa

lub jednostki samorządu terytorialnego (gmina, powiat, województwo).

W Polsce zarejestrowanych jest 3,5 mln przedsiębiorstw, z czego 99,8 proc. to

przedsiębiorstwa małe i średnie. Sektor MŚP to przede wszystkim handel i naprawy

(ok. 36 proc.) oraz usługi rynkowe (33 proc.). Przedsiębiorstwa małe i średnie tworzą

prawie 50 proc. PKB. Zatrudniają ponad 70 proc. osób pracujących w przedsiębior-

stwach prywatnych.

W celu określenia progu zatrudnienia oraz pułapów finansowych przedsiębiorcy

przyjmują dane roczne za ostatni zatwierdzony okres obrachunkowy. W przypadku, gdy

na ostatni dzień bilansu przedsiębiorstwo przekracza lub spada poniżej progu zatrudnie-

nia lub pułapu finansowego dla danej kategorii przedsiębiorcy, uzyskanie lub utrata

statusu średniego, małego lub mikroprzedsiębiorstwa nastąpi tylko wówczas, gdy zjawi-

sko to powtórzy się w ciągu dwóch następujących po sobie lat.

W przypadku przedsiębiorstw działających krócej niż rok, przedsiębiorca podaje

dane dotyczące zatrudnienia i pułapów finansowych oparte na godnych zaufania sza-

cunkach (wiarygodnych dokumentach) dokonanych w trakcie roku.

2. Podstawowe wskaźniki finansowe MŚP za 2004 r. według GUS

Według danych 1 GUS za 2004, przedsiębiorstwa uzyskały wyniki finansowe

znacznie korzystniejsze niż w roku 2003. Wobec większego wzrostu przychodów z

1 Dane dotyczą 15394 podmiotów gospodarczych prowadzących księgi rachunkowe, w

których liczba pracujących wynosi 50 i więcej osób. Dane nie ujmują wyników przed-

siębiorstw rolnictwa, łowiectwa, leśnictwa i rybactwa, pośrednictwa finansowego oraz

szkolnictwa wyższego.

Sytuacja MŚP po przystąpieniu Polski do UE

całokształtu działalności niż kosztów ich uzyskania (odpowiednio 16,5% i 12,9%) po-

prawiły się podstawowe wskaźniki ekonomiczno-finansowe.

1 400

99,35%

99,26%

1 258,7

1 200

97,23%

1 186,5

Poprawa o 3,0%

1 080,6

1 050,7

1 000

965,1

958,8

962,8

955,7

94,26%

800

600

2001

2002

2003

2004

Przychody z całokształtu działalności

Koszty uzyskania przychodów

Wskaźnik poziomu kosztów (%)

Przychody i koszty (mld zł) oraz wskaźnik poziomu kosztów 2 (%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS

Zmniejszyła się kwota ujemnego wyniku na działalności finansowej (odpowiednio

z minus 17,5 mld zł do minus 0,2 mld zł, m.in. na skutek zmiany kursu walut), obniżył

się natomiast wynik na pozostałej działalności operacyjnej (o 0,6 mld zł).

Wynik finansowy netto ukształtował się na poziomie 60,7 mld zł wobec 18,0 mld zł

przed rokiem, przy wzroście zysku netto (o 82,1%) i ograniczeniu straty netto (o

57,9%). Zysk netto wykazało 77,4% ogółu przedsiębiorstw (70,6% przed rokiem), a ich

udział w przychodach wzrósł z 79,5% do 87,8%.

2 Wskaźnik poziomu kosztów – relacja kosztów do przychodów

BARBARA PYSIAK

69,1

60,7

38,0

28,6

26,0

26,6

23,4

18,0

20,0

8,4

-2,5

2001

-1,9

2002

2003

2004

-10

Wynik finansowy netto

Zysk netto

Strata netto

Wynik netto - Zysk i Strata (mld zł)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS

Poprawiły się wszystkie wskaźniki ekonomiczno-finansowe. Dla ogółu badanych

przedsiębiorstw wskaźnik poziomu kosztów z całokształtu działalności wyniósł 94,3%

(wobec 97,2% przed rokiem), wskaźnik rentowności ze sprzedaży produktów, towarów

i materiałów 5,9% (4,4%), wskaźniki rentowności obrotu netto 4,8% (1,7%). Wskaźnik

płynności finansowej wyniósł 30,3% (wobec 23,6% przed rokiem). Poprawę wskaźni-

ków poziomu kosztów oraz wskaźników rentowności obrotu netto odnotowano we

wszystkich sekcjach z wyjątkiem sekcji obsługa nieruchomości i firm.

5,5

4,8

3,5

1,5

1,7

-0,3

-0,2

-0,5

2001

2002

2003

2004

Rentowność obrotu netto - wynik finansowy netto do przychodów z działalności (%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS

Sytuacja MŚP po przystąpieniu Polski do UE

30,3

23,6

17,9

2001

2002

2003

2004

Wskaźnik płynności gotówkowej (%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS

Spośród badanych przedsiębiorstw 47,8% wykazało sprzedaż na eksport (wobec

45,7% przed rokiem).Wartość sprzedaży eksportowej była o 26,8% wyższa niż przed

rokiem, a jej udział w przychodach ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów

ogółu podmiotów zwiększył się odpowiednio z 17,0% do 18,6%. Sytuacja ekonomicz-

no-finansowa eksporterów poprawiła się w porównaniu z obserwowaną przed rokiem.

W grupie podmiotów eksportujących wyższy niż przeciętnie był udział jednostek wyka-

zujących zysk netto (82,1% wobec 73,7% przed rokiem). Podstawowe relacje ekono-

miczno-finansowe osiągane przez eksporterów ukształtowały się korzystniej niż dla

ogółu badanych przedsiębiorstw.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: