Macierze teoria.pdf

(67 KB) Pobierz
4573292 UNPDF
Macierze
Macierz totabelaliczb.Oznaczanajestdu»¡liter¡.Składasi¦z wierszy (poziomeci¡giliczb)i
kolumn (pionowe). Wymiar macierzytoilo±¢wierszy×ilo±¢kolumn.Naprzykład:
2
3
2
3
5 ,C= 4 ,D=
1−1
1−1
1−1
11
2
3
−5− 1 10
1
0
0
0
1350
0− 3 2 4
100
10
01
6 6 4
7 7 5 ,E=
A=
p
2−2
,B=
4
4
5 ,I=
.
WymiarmacierzyAto2×3,macierzyB-to1×3,macierzyC-to1×1itd.
Ogólnyzapismacierzynp.wymiaru2×3wygl¡danast¦puj¡co:
a 11 a 12 a 13
a 21 a 22 a 23
.
Liczby,podstawionewmiejsceliterazodpowiednimiindeksami(oznaczaj¡cyminumerrz¦duinumer
kolumny,wktórejdanaliczbasi¦znajduje)to elementymacierzy .Uwaga!Macierzniejestzbiorem,
gdy»istotnejestdlanaspoło»enieka»degoelementu,czylijego współrz¦dne -rz¡dikolumna,w
którejsi¦znajduje,aliczbymog¡si¦powtarza¢.NaprzykładwmacierzyAwspółrz¦dne1,3ma
liczba12.Podstawiaj¡cdoogólnegozapisumo»nabyskrótowonapisa¢a 13 =10.
Macierzjest kwadratowa ,je±liliczbajejwierszyjestrównaliczbiekolumn.Wprzykładach,kwadra-
towes¡macierzeC,E,I.
Macierz jednostkowa tomacierzkwadratowa,którejwszystkimielementamimaj¡cymitakisam
numerwierszaikolumnys¡jedynki,za±pozostałewyrazys¡równe0.Macierz¡jednostkow¡wymiaru
2×2jestmacierzI.
Podstawowedziałanianamacierzach
Dodawanieiodejmowaniemacierzy
Je±lidwiemacierzemaj¡tensamwymiarmo»najedodawa¢iodejmowa¢,poprostudodaj¡club
odejmuj¡cposiadaj¡cetesamewspółrz¦dneelementymacierzy.Ogólnywzórnadodawanie(odej-
mowanie)macierzynp.2×3:
a 11 a 12 a 13
a 21 a 22 a 23
+(−)
b 11 b 12 b 13
b 21 b 22 b 23
=
a 11 +(−)b 11 a 12 +(−)b 12 a 13 +(−)b 13
a 21 +(−)b 21 a 22 +(−)b 22 a 23 +(−)b 23
.
17
−35
−2−7
0 1
−10
−36
.
Uwaga!Dodawanieiodejmowaniemacierzyró»nychwymiarówniemasensu!
Mno»eniemacierzyprzezliczb¦
Takjakprzydodawaniu-macierzmo»napomno»y¢przezliczb¦,mno»¡cprzezt¦liczb¦ka»dy
+
=
17
−35
214
−610
elementmacierzy.Przykład:2
=
.
Transponowaniemacierzy
Transponowaniemacierzypoleganazamianiewspółrz¦dnychka»degozelementów-numerwiersza
stajesi¦numeremkolumnyinaodwrót.Macierztransponowan¡oznaczamyliter¡Tumieszczon¡w
prawymgórnymindeksie.Uwaga!Transponowaniezmieniawymiarmacierzyzwymiarum×nna
n×m!Ogólnywzórnatransponowaniemacierzynp.2×3:
a 11 a 12 a 13
a 21 a 22 a 23
T
2
a 11 a 21
a 12 a 22
a 13 a 23
3
=
4
5 .
Przykładdlamacierzyzgórykartki:
2
3
1 1 11
−1−1−11
1301
5− 3 2 0
040
D T =
,E T =
4
5 .
.Przykład:
4573292.001.png
2
Mno»eniemacierzyprzezmacierz
Mno»y¢mo»emymacierzewymiarum×nzmacierzamiwymiarun×k(ilo±¢kolumnwpierwszej
macierzymusiby¢równailo±ciwierszywdrugiej),otrzymuj¡cmacierzwymiarum×k.Byobliczy¢
elementmacierzy,b¦d¡cejwynikiemmno»enia,„le»¡cy”naprzeci¦ciui-tegorz¦duij-tejkolumny,
pierwszyelementi-tegowierszapierwszejmacierzymno»ymyprzezpierwszyelementj-tejkolumny
drugiejmacierzy,drugielementprzezdrugiitd.(tuwyja±niasi¦zało»enieowymiarachmacierzy
-wwierszupierwszejmacierzymusiby¢tylesamoelementów,cowkolumniedrugiej),poczym
wszystkieteiloczynydodajemy.Wynikiemtegododawaniajestszukanyelementmacierzy.
Przykład:Spo±ródmacierzyprzykładowychmo»emyszuka¢tylkonast¦puj¡cychiloczynów:AB,
AE,BC,DA,DI,EB,EE=E 2 ,IA,II=I 2 .Pozostałeiloczynyniemaj¡sensu,zewzgl¦duna
wymiarymacierzy.Uwaga!Tenfaktodrazupokazuje,»emno»eniemacierzyniejestprzemienne,a
wniektórychprzypadkachbadanieprzemienno±cinawetniemasensu.Dlamacierzykwadratowych
sens,takisamjakdlaliczb,mapodnoszeniemacierzydoodpowiednichpot¦gnaturalnych.
4−11
50−1
2
4
−10
3−2
0 1
3
Przykładliczbowy:Obliczmy
5 .Zgodniezdotychczasow¡wiedz¡jestto
a 11 a 12
a 21 a 22
.Obliczmya 11 .
Zgodniezpowy»szymopisem,nale»ymno»y¢kolejneelementypierwszegowierszapierwszejmacierzy
ipierwszejkolumnydrugiejmacierzy,anast¦pniedoda¢wszystkieiloczyny.Zatem:
a 11 =4·(−1)+(−1)·3+1·0=−7.
−7−1
−5−1
Analogiczniemo»naobliczy¢pozostałeelementymacierzy(¢wiczenie),otrzymuj¡c:
.
Obliczaniewyznacznikamacierzy
Wyznacznikmacierzykwadratowejjesttopewnaliczbajejprzypisana(sensidokładnadefinicjatej
tejliczbyzostan¡obja±nionenawykładzie).DlamacierzykwadratowejMoznaczamyjejwyznacznik
przez|M|lubdetM.Uwaga!Dlamacierzyniekwadratowychliczeniewyznacznikaniemasensu!
Dlamacierzyowymiarze1×1wyznacznikjestzdefinicjirównyjedynemuelementowitejmacierzy.
Dlamacierzyowymiarze2×2,
a 11 a 12
a 21 a 22
det
=a 11 a 22 −a 12 a 21 .
Dlamacierzyowymiarze3×3,
2
3
a 11 a 12 a 13
a 21 a 22 a 23
a 31 a 32 a 33
det
4
5 =a 11 a 22 a 33 +a 12 a 23 a 31 +a 13 a 21 a 32 −a 13 a 22 a 31 −a 12 a 21 a 33 −a 11 a 23 a 32 .
Odwracaniemacierzy
Macierz odwrotna domacierzykwadratowejMtotakamacierzM −1 ,»eMM −1 iM −1 Mjestmacierz¡
jednostkow¡tegosamegowymiarucoM.Dlamacierzy2×2,macierzodwrotn¡obliczamywedług
nast¦puj¡cegowzoru:
a 11 a 12
a 21 a 22
−1
a 22 −a 12
−a 21 a 11
= 1
a 11 a 22 −a 21 a 12
.Uwaga!Macierzyodwrotnejdodanejmo»naszukactylko,je±lijejwyznacznikjestniezerowy!
Obliczanierz¦dumacierzy
Rz¡dmacierzyMwymiarum×njestliczb¡naturaln¡,niewi¦ksz¡ni»mniejszazliczbm,n.Oz-
naczamgoR(M).Jestonrównyilo±ciwierszy(ikolumn)najwi¦kszejmacierzykwadratowejonieze-
rowymwyznaczniku,powstałejzmacierzyMpo„wykre±leniu”niektórychwierszyikolumnmacierzy
M.Naprzykład,dlapodanychnapocz¡tkumacierzymo»naotrzyma¢:R(A)=2(wykre±lamynp.
trzeci¡kolumn¦,alewykre±leniedrugiejnicniedaje),R(B)=0,R(C)=1,R(D)=2,R(E)=3,
R(I)=2.
macierzwymiaru2×2,wi¦cmo»nawyniktegomno»eniazapisa¢jako:
Zgłoś jeśli naruszono regulamin