Tankowanie Do Pełna.pdf

STACJE SAMOOBSüUGOWE _ WYLEWKI PALIWA

Tankowanie do pe¸na

MEMBRANA

ZASTAWKA ZAWORU

PRZESUWA SI¢,

OTWIERAJC

PRZEPüYW

O bs¸ugowe stacje paliwowe w USA s prawie ca¸kowicie wyludnione.

PRZEPüYW

POWIETRZA

Wed¸ug American Petroleum Institute w Waszyngtonie, obecnie prawie

90% amerykaÄskich zakupw paliwa, tj. oko¸o 16 mld transakcji rocz-

nie jest dokonywanych na stacjach samoobs¸ugowych. Technika ta-

kiej sprzedaýy zmienia¸a si« niepostrzeýenie od 1947 roku, kiedy dwaj Kali-

fornijczycy wpadli na pomys¸ przerzucenia tankowania na kierowcw.

Oferowali za to benzyn« taÄsz o 5 centw za galon (3.78 l). Traktowana poczt-

kowo jak dziwactwo, ktre przeminie, samoobs¸uga przetrwa¸a i zdominowa-

¸a sprzedaý paliw. Jedynie prawodawstwo stanw New Jersey i Oregon nie

zezwala na to, aby paliwo nalewali sobie klienci.

Obecnie samoobs¸uga jest w znacznym stopniu nadzorowana

przez urzdzenia elektroniczne. Dzia¸anie urzdzenia wyjaænia

Matthew C. Schuessler, z Marconi Commerce Systems w Greens-

boro w P¸nocnej Karolinie, producenta dystrybutorw paliw.

Gdy klient podnosi wylewk« i naciska dwigni«, wysy¸any jest

sygna¸ do sterownika pompy w grnej cz«æci dystrybutora. Ste-

rownik zeruje licznik i przekazuje sygna¸ informujcy o rozpocz«-

ciu tankowania do operatora stacji oraz uruchamia automa-

tyczne sterowanie hydrauliczne, regulujce przep¸yw paliwa

z podziemnego zbiornika. (Aby ograniczy ryzyko eksplo-

zji na skutek zaiskrzenia, elektronik« od hydrauliki dys-

trybutora dobrze odseparowano warstw powietrza

lub specjalnymi izolatorami z odpowiedniego mate-

ria¸u, na przyk¸ad ýywicy epoksydowej.)

Interfejs hydrauliczny steruje prac pompy od-

ærodkowej zanurzonej w zbiorniku podziemnym,

zwykle o pojemnoæci oko¸o 40 tys. litrw. Poczt-

kowo paliwo jest pompowane powoli Ð jego

przep¸yw mierzy si« za pomoc turbinki ge-

nerujcej jeden impuls elektryczny na kaýdy

obrt. Jeæli po 10 impulsach system pracu-

je prawid¸owo, to sterownik pompy au-

tomatycznie zwi«ksza pr«dkoæ prze-

p¸ywu. Impulsy s zliczane i przetwa-

rzane przez licznik wyæwietlajcy iloæ

zatankowanego paliwa i jego koszt.

Jeýeli klient okreæli ýdan iloæ pa-

liwa lub kwot« zap¸aty, urzdzenie

wyznaczy moment zatrzymania

pompy i zakoÄczenia nape¸nia-

nia zbiornika.

Marguerite Holloway

ZAWîR

JEDNOKIERUNKOWY

OTWARTY

MECHANIZM

SAMOCZYNNY

CIåNIENIE

POWIETRZA

KANAü

POWIETRZNY

üOûYSKO

KULKOWE

WYLEWKA PALIWOWA, pomimo elektroniki wbudowanej w system samo-

obs¸ugi, pozosta¸a urzdzeniem ca¸kowicie mechanicznym, ale uzupe¸nionym

w mechanizm automatycznego odcinania dop¸ywu paliwa, gdy zbiornik jest

pe¸ny. Zasad« dzia¸ania tego urzdzenia przedstawionego na rysunku wyja-

æniaj specjaliæci z Husky Corporation, firmy produkujcej wylewki. Przep¸yw

paliwa przez zawr jednokierunkowy wytwarza podciænienie, ktre przez ka-

na¸ powietrzny zasysa powietrze ze zbiornika samochodu. Gdy paliwo w zbior-

niku osignie poziom wlotu kana¸u powietrznego, przep¸yw powietrza zo-

staje zd¸awiony i zamyka si« zawr jednokierunkowy. Obniýa si« ciænienie

w komorze powietrznej nad specjaln membran Ð umoýliwia to jej prze-

mieszczenie si« i zwolnienie zastawki zaworu zamykajcego przep¸yw paliwa.

84 å WIAT N AUKI Lipiec 2000

CZY WIESZ, ûE...

PRZEPüYWAJCE

PALIWO

Stacje benzynowe coraz cz«æciej stosuj

identyfikacj« drog radiow (RFID Ð ra-

dio-frequency identyfication) Ð klienci mo-

g p¸aci, nie uýywajc kart kredytowych

czy gotwki. Sposb obs¸ugi wyjaænia Na-

tional Petroleum News : kierowca ma odpo-

wiedni nadajnik na oknie samochodu lub

specjaln kart« przy kluczykach do samo-

chodu. Nadajnik przekazuje do dystrybu-

tora sygna¸ radiowy zawierajcy dane

identyfikacyjne i numer karty kredytowej.

Natomiast kart« zbliýa si« do odbiornika

umieszczonego na przedniej stronie dys-

trybutora, ktry odczytuje z niej dane

klienta.

ZASTAWKA ZAWORU

OPADA, ZAMYKAJC

PRZEPüYW PALIWA

l Dla zapewnienia bezpieczeÄstwa ludziom

tankujcym noc niektre dystrybutory

projektowane przez Marconi i inne firmy

b«d niýsze lub w«ýsze. Nowe wersje in-

stalowane tego lata utrudniaj chowanie

si« za nimi napastnikw.

l Pomimo ærodkw ostroýnoæci przypadko-

we iskry elektryczne mog wywo¸ywa

poýary. Na przyk¸ad wed¸ug Roberta N.

Renkesa z Petroleum Equipment Institute

w Tulsa w cigu ostatnich dwch lat na

stacjach paliwowych w USA wybuch¸o co

najmniej 100 poýarw, powodujc powaý-

ne szkody, a nawet æmier jednego cz¸o-

wieka. Przyczyn w wielu wypadkach by-

¸a elektrycznoæ statyczna Ð klienci naelek-

tryzowani ocieraniem si« o tapicerk« po

wyjæciu z samochodu i dotkni«ciu w«ýa,

wylewki dystrybutora lub nakr«tki zbior-

nika powodowali przeskok iskry elektrycz-

nej. Tankujcy powinni zawsze uziemi

siebie, dotykajc samochodu, zanim do-

tkn dystrybutora i odkr«c korek wlewu

paliwa.

MEMBRANA UNOSI SI¢,

ZWALNIAJC NACISK

NA KOüEK

ZAWîR

JEDNOKIERUNKOWY

ZAMYKA SI¢

l Nieszczelne podziemne zbiorniki Ð oko¸o

400 tys. wyciekw przez ostatnie 10 lat Ð to

najwi«ksze rd¸o zanieczyszczeÄ wd

gruntowych w USA. Oko¸o 380 tys. zbior-

nikw jest ulokowane przy stacjach ben-

zynowych. Od 1998 roku Environmental

Protection Agency (EPA Ð Agencja Ochro-

ny årodowiska) wymaga zabezpieczania

tych zbiornikw przed korozj i instalo-

wania urzdzeÄ alarmowych, wykrywa-

jcych w«glowodory i informujcych w¸a-

æcicieli o nieszczelnoæci. Jednak wed¸ug

Sammy Ng z EPA oko¸o 15% podziem-

nych zbiornikw magazynowych nie spe¸-

nia tych wymagaÄ.

TRZPIEÁ RUCHOMY

OPADA

KULKI üOûYSKA

WTACZAJ SI¢

DO åRODKA

POZIOM PALIWA

PODNOSI SI¢,

DüAWIC PRZEPüYW

POWIETRZA

MARGUERITE HOLLOWAY jest dziennikark

SCIENTIFIC AMERICAN. Cz«sto redaguje ko-

lumn« Nauka w zaprz«gu.

å WIAT N AUKI Lipiec 2000 85

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: