Socjologia kultury 2.03.2008r. (wykład #1)
Socjologia kultury zajmuje się m.in.:
· społeczną genezą kultury
· porównaniami miedzykulturowymi
· powiązaniami elementów kulturowych
· dynamiką procesów kulturowych.
Typy społeczeństwa (6):
· MYŚLIWSKO-ZBIERACKIE – najstarsza forma przetrwania ( polowanie, szukanie zywności), wykorzystane prost narzędzia z drewna i kamienia. Nie powstaja nadwyżki, warstwy zamozne.
· KOPIENIACKIE/KOPIENIACZE - rozwój uprawy roślin między XII a X w.p.n.e. – głębokie zmiany społeczne- społ. Oparte na uprawie rośln zaczęło wypierać formę myśliwsko-zbieracką, głównie w żyznych rejonach Bliskiego Wschodu i południowo-wschodniej Azji- technika ścięcia i wypalenia- po 2, 3 latach zmiany terytorium.
Dzięki tym migracjom:
· dyfuzja kulturowa (praktyki kopieniackie dotarły na teren zachodni: Europy Zachodniej i Chin)
· tam stworzono większe i trwalsze formy produkcji żywności
· wzrost wydajności i dostęp do nadwyżek – dzięki temu zróżnicowanie społeczne (nie każdy musiał zajmować się produkcją żywności!).
Dzięki zróznicowaniu społecznemu:
· rozwój stratyfikacji społecznej, wyspecjalizowanych statusów (szaman- praktyki magiczne i lecznicze, rzemieślnictwo)
· rozwój instytucji politycznych (często: dziedzicznej monarchii plemiennej)
· trwalsze formy materialne (domy, osady, wioski)
· rozwój handlu, ale i wojen!
· PASTERSKIE – mniej więcej o tym samym co kopieniackie, oparte na udomowianiu zwierząt, zapewniające trwałe zapasy żywności, raczej wędrowne.
UWAGA! : często forma pośrednia między społeczeństwem kopieniackim a pasterskim!
PODOBNIE :
· rozwój handlu, ale i wojen
· nadwyżki żywności
· wyspecjalizowane statusy
ü Instytucjonalizacja nierówności statusu, pojawnienie się potężnych przywódców, rozwój wiary we wszechmocne bóstwa.
„Rewolucja rolnicza” (około 5-6 tys. lat temu).
· ROLNICZE – najpierw na Bliskim Wschodzie, pług i zwierzęta pociągowe zamiast narzędzi ręcznych; później też narzędziamatalowe (orka, spulchnianie gleb)
· NIE TYLKO WZROST WYDAJNOŚCI, ALE I MOZLIWOŚĆ ZNACZNIE BARDZIEJ OSIADŁEGO TRYBU ŻYCIA.
Na coraz większą skalę:
· wzrost wydajności
· nadwyżki żywnosci
· wyspecjalizwowane statusy, odrębne zawody
· elita politycza, ekonomiczna
· klasy społeczne (UWAGA! : ziemia jako dziedziczony kapitał!)
· handel
· wymiana pieniężna
· ośrodki miejskie- zalązki miast
„Rewolucja przemysłowa – początek : Anglia (połowa XVIIIw.)
· PRZEMYSŁOWE – mechanizacja produkcji – ogromne nadwyżki produkcyjne, rozwój gospodarczy, rozwój hierarchii statusów oraz specjalizacja pracy
· mniejsze znaczenie dziedzczenia na rzecz specjalizacji/ wykrztałcenia/ indywidualnych kompetencji
· osłabienie tradycyjnych autorytetów
· mniejsze znaczenie rodziny jako ośrodka produkcji
· prawa polityczne i społeczne jednostki
· migracje
· urbanizacja
· różne wzorce życia
PRODUKCJA I TRANSFER WIEDZY!
· POSTINDUSTRIALNE – akcent na produkcję informacji w miejsce dóbr materialnych
· edukacja
· postęp
· rozwój nowych technilogii
MARGARET MEAD – typy kultury ( i nabywania kultury
· postfiguratywny (najbardziej istotne starsze pokolenie)
· konfiguratywny
· prefiguratywny
TYP POSTFIGURATYWNY
· w przekazie wzorów kulturowych dominują ldzie najstarsi
· są oni przewodnikami; łączniakami między czasami dawnymi a obecnymi
· wszystkie pokolenia żyją razem w jednej wspólnocie
· przeważa orientacja na preszłość, na utrwalenie tradycji
· wartością jest podtrzymywanie niezmienionej tozsamości i odręności grupy
· normalne jet to co własne
· poczucie tożsamości grupowej podtrzymywane jest nieustanną groxbą wykluczenia
· trwałość grupy wspiera mechanizm wypierania wszystkiego, co może przeszkadzac owemu poczuciu tozsamości grupowej
· wszystkie formy zachowań i sytuacji są przewidziane oraz uregulowane kulturowo
· preces przekazywania i nabywania kultury odbywa się bezwarunkowo, bez wyjątków, luk, zmian
· przekaz kulturowy jst niekwestionowany i bezdyskusyjny
· jednostki otrzymują arsenał wiedzy, który jest bezwzględna miarą dzałania.
TYP KONFIGURATYWNY
· powstał w wyniku migracji procesów dyfuzyjnych, kataklizmów i innych zmian, w których dotychczasowe wzorce przestały się sprawdzać
· istotną rolę zaczynaja odgrywać rówieśnicy
· różne pokolenia odgrywają rolę, choc dominuje średnie pokolenie
· dominuje nastawienie na teraźniejszosc
· ciągłość dziedzctwa kulturowego i dawnośc wzorców nie jest już wystarczajacym argumentem, sposobem ich obrony i powodem do chwały
· najstarsze pokolenie zaczyna być margizalizowane
· na biżąco wypracowywuje się sposoby radzenia sobie z sytuacjami nie przewidzianymi kulturowo
TYP PREFIGURATYWNY
· powstaje w wyniku szybkiego tempa zmian (technologia transport, zmiany polityczne) i wielokulturowości
· tempo zmian jest natyle szybkie, że starsze pokolenie nie nadąża z przystosowaniem się do nich
· stare wzory zawodzą
· generacją dominująca sa młodzi lub traktuja samych siebie jako dominujący wzorzec
· zdezorientowane pokolenie dorosłych często utwirdza ich w tej pozycji, a stare pokolenia, rodzice staja się często admiratorami dzieci.
pupilek