Załącznik do Zarządzenia Nr 43
Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych
z dnia 18 kwietnia 2003 r.
Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe
INSTRUKCJA URZĄDZANIA LASU
Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych
Warszawa, kwiecień 2003 r.
Pierwszą wersję Instrukcji wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych, nazywaną wówczas zasadami kartowania siedlisk leśnych, opracował w 2001 r. zespół Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, pod przewodnictwem dra inż. Romana Zielonego. W roku 2002, w wyniku wielu konsultacji, nastąpiła stosowna korekta tekstu pierwotnego i zmiana nazwy instrukcji. Końcową formę i redakcję nadano instrukcji na przełomie 2002/2003 roku, w toku prac Zespółu zadaniowego, powołanego zarządzeniem nr 55 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 3 lipca 2002 r. Zespołowi zadaniowemu przewodniczył dr inż. Jerzy Smykała.
Instrukcja wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych została wprowadzona w życie jako część 2 Instrukcji urządzania lasu, stanowiącej załącznik do Zarządzenia Nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia18 kwietnia 2003 r.
A. Przedmiot, cel i zakres prac siedliskowych 5
B. Jednostki wyróżniane w trakcie prac siedliskowych 7
II. Wyróżnianie i kartowanie siedlisk leśnych, 15
A. Kameralne prace przygotowawcze 15
B. Wstępne rozpoznanie obiektu w terenie 16
C. Lokalizacja i opis typologicznych powierzchni siedliskowych 17
D. Kartowanie siedlisk 25
III. Analizy laboratoryjne 29
IV. Mapy siedlisk 31
V. Część opisowa dokumentacji siedliskowej 34
VI. Zestawienie i przekazanie dokumentacji siedliskowej 45
Wzory 46
Wzór nr 1. Karta typologicznej powierzchni siedliskowej 47
Wzór nr 2. Formularz opisu pomocniczych typologicznych powierzchni siedliskowych 50
Wzór nr 3. Karta informacyjna o wykonanych pracach siedliskowych 51
1. Zasady wyróżniania terenów nizinnych, wyżynnych i podgórskich oraz górskich,
a także form rzeźby terenu 53
2. Wytyczne szczegółowe do opisu typologicznych powierzchni siedliskowych 55
3. Typy i podtypy gleb leśnych 63
4. Odmiany gleb 68
5. Rodzaje gleb 71
6. Gatunki gleb 76
7. Próchnica gleb leśnych 79
8. Opis glebowych analiz laboratoryjnych i tabele pomocnicze 87
9. Rozszerzona charakterystyka stanu siedlisk 99
Wstęp
Dotychczas stosowane w praktyce „Zasady kartowania siedlisk leśnych” zostały znowelizowane głównie z powodu:
- wdrożenia znowelizowanej „Klasyfikacji gleb leśnych” (CILP 2000) do praktyki leśnej,
- uwzględnienia nowoczesnych metod sporządzania materiałów kartograficznych na bazie standardu leśnej mapy numerycznej, umożliwiających wizualizacją przestrzenną wyników prac siedliskowych,
- zharmonizowania z wytycznymi znowelizowanych „Zasad hodowli lasu” oraz z kryteriami wyróżniania typów siedliskowych lasu zawartymi w „Siedliskowych podstawach hodowli lasu”.
Dotychczasową nazwę „Zasady kartowania siedlisk leśnych” zmieniono na „Instrukcję wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych”, co pełniej określa jej treść, to jest: przedmiot, cel i zakres prac siedliskowych.
W celu zapewnienia porównywalności wyników uzyskanych według nowej „Instrukcji wyróżniania i kartowania siedlisk leśnych” z wynikami opracowań już istniejącymi (około 80% powierzchni Lasów Państwowych objęto już pracami siedliskowymi) zachowana została dotychczasowa metodyka prac siedliskowych, która opracowana została w Instytucie Badawczym Leśnictwa i opublikowana w pracy „Typy Siedliskowe lasu w Polsce”, wykonanej pod redakcją L. Mroczkiewicza i T. Tramplera (Prace IBL nr 250, PWRiL 1964 ).
W nowej Instrukcji na podkreślenie zasługuje wprowadzenie pojęcia „Typ lasu”, które definiuje ogólny cel hodowlany produkcji leśnej, wynikający z roli lasotwórczej gatunków drzew (zespołu roślinnego) na danym siedlisku. Na uwagę zasługuje również propozycja, by w banku danych o zasobach leśnych i stanie lasu w przyszłości były gromadzone i odpowiednio wykorzystywane wyniki prac siedliskowych.
I. Podstawy prac siedliskowych
1. Przedmiotem prac siedliskowych w gospodarstwie leśnym są warunki siedliskowe, determinujące przebieg wzrostu i rozwoju lasu, stanowiące przyrodnicze podstawy urządzania lasu i główny czynnik produkcji podstawowej (produkcji na pniu).
2. Obiektem prac siedliskowych jest:
a) w przypadku lasów własności Skarbu Państwa, zarządzanych przez Lasy Państwowe - obszar całego lub części nadleśnictwa (obręb, kompleks, uroczysko) obejmujący grunty leśne (zalesione, niezalesione i związane z gospodarką leśną) oraz grunty nieleśne przeznaczone do zalesienia,
b) w przypadku przejmowanych do zalesienia gruntów porolnych bądź innych - pojedyncza działka.
3. Celem prac siedliskowych jest rozpoznanie, skartowanie siedlisk leśnych oraz opracowanie wyników tych prac w formie dokumentacji kartograficznej i tekstowej dla potrzeb urządzania, hodowli i ochrony lasu.
4. Podstawą prawną rozpoznania i kartowania siedlisk leśnych są stosowne zapisy zawarte w ustawie o lasach z 28 września 1991r. z późniejszymi zmianami. Ponadto należy się kierować wytycznymi zawartymi w:
a) zarządzeniu Nr 11A Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 11 maja 1999r. zobowiązującym do stosowania „Wytycznych w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych”,
b) rozporządzeniu Ministra OŚZNiL z dnia 28 grudnia 1998r. w sprawie „Szczegółowych zasad sporządzania planu urządzenia lasu, uproszczonego opisu stanu lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu”.
5. Prace siedliskowe w gospodarstwie leśnym są oparte na metodzie określania siedlisk leśnych, opracowanej w Instytucie Badawczym Leśnic...
Luzak2323