wywolywanie glosek.PDF

Opisując sposoby pracy nad głoskami trzech szeregów, nie podaję rodzajów zniekształceń. Na

wykładzie miały Panie podany opis deformacji i substytucji. Te głoski najczęściej ulegają

zniekształceniom.

Szereg ciszący

SPÓŁGŁOSKA ś

Sposoby:

Modyfikacja artykulacji innej głoski środkowojęzykowej np. x" lub też samogłoski i

wymawianej szeptem; w czasie wymowy nieco przedłużonego x" lub i należy stopniowo

zbliżać siekacze.

Inny sposób- poleca się w czasie wymawiania przedłużonego s umieścić czubek języka na

dole jamy ustnej i cofać go od zębów w głąb jamy ustnej; spowoduje to wzniesienie się

środkowej części języka do podniebienia. W razie trudności czubek języka można lekko

cofnąć szpatułką.

Podałam też Paniom inne ćwiczenia przygotowujące do ś, które wykorzystuję w pracy z

dziećmi, proszę do nich zajrzeć.

SPÓŁGŁOSKA ź

Prawidłowa artykulacja ź pojawia się na ogół samoistnie po uzyskaniu ś. Jeżeli dziecko ma

trudności w wytworzeniu spółgłoski ź, korzystne są ćwiczenia słuchowe, polegające na

osłuchiwaniu dziecka z wymową długiego ś przechodzącego w ż. Można też różnicować

słuchowo sylaby i wyrazy z głoskami ś oraz ź. Jeśli są kłopoty z uzyskaniem dźwięczności,

wykorzystujemy czucie drgań strun głosowych.

Spółgłoskę ź można otrzymać z ^. przedłużając jego wymowę. Również i wymawiane ze

zbliżonymi do siebie siekaczami i przesuniętą lekko masą języka do przodu jamy ustnej

przekształca się w ź.

SPÓŁGŁOSKA ć

Prawidłową wymowę spółgłoski ć można otrzymać łącząc t' (zmiękczone t) ze spółgłoską ś

czyli ćwiczymy- f ś, t'śa, t'śo. f śe, fśu. Następnie dążymy do szybkiej i zwartej artykulacji.

by powstało ć, ca, co, će. ću.

Innym sposobem jest wymawianie sylaby ti z przyciśniętym szpatułką czubkiem języka.

Patrz również ćwiczenia podane wcześniej .

SPÓŁGŁOSKA 3

Prawidłowa artykulacja spółgłoski -z pojawia się zwykle samoistnie po opanowaniu przez

dziecko wymowy ć.

Jeżeli jest kłopot z uzyskiwaniem dźwięczności, postępowanie jak w opisywanych wcześniej f

głoskach (wykorzystywanie czucia). Jeżeli są problemy ze słuchowym różnicowaniem ć

-prowadzimy ćwiczenia słuchowe.

Można też polecić dziecku wymawiać sylabę di przyciskając (unieruchomiając) jednocześnie

czubek jego języka szpatułką na dnie jamy ustnej.

Szereg syczący

SPÓŁGŁOSKA s

Przy seplenieniu międzyzębowym często wystarcza- dla uzyskania prawidłowej wymowy

spółgłosek dentalizowanych- zbliżenie dolnych siekaczy do siekaczy górnych.

Inny sposób- poleca się dziecku wyciągnąć język tak, aby jego czubek znajdował się między

zębami i dmuchać na wskazujący palec ustawiony przed ustami. Stopniowo dziecko powinno

cofać język za zęby (lub też logopeda może zrobić to sondą) i zbliżać dolne siekacze do

górnych.

Artykulację s można też uzyskać przez odpowiednią modyfikację spółgłoski f. Poleca się

dziecku, w trakcie wymawiania przedłużonej spółgłoski f. stopniowo zbliżać zęby i

wyszczerzać je. Wargi dziecka można też rozciągnąć palcami.

Prawidłowe s można uzyskać, przedłużając spółgłoskę c, jeżeli dziecko dobrze ją wymawia;

zazwyczaj jednak w podobny sposób jak s zniekształcone jest również c.

Proszę, aby zajrzały panie też do ćwiczeń głoski s, które otrzymałyście ode mnie wcześniej.

Pamiętamy o kolejności w ćwiczeniu sylab i wyrazów z głoską s- łatwiejsze będą połączenia

są, se, sy niż so, su, z uwagi na zaokrąglenie warg podczas wymowy o. u. Uwaga ta dotyczy

także pozostałych głosek szeregu syczącego.

SPÓŁGŁOSKA z

Spółgłoska z pojawia się na ogół samoistnie po opanowaniu przez dziecko wymowy s.

Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności- ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni

przyłożonej na wysokości krtani.

Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.

Głoskę z można też wywołać przedłużając wymowę^, po uprzednim uzyskaniu prawidłowej

wymowy tej głoski.

SPÓŁGŁOSKA c

Wymowę c można uzyskać poprzez modyfikację spółgłoski t. Należy polecić dziecku

wymawiać t przedłużone z cofniętymi jednocześnie kącikami warg i zbliżonymi zębami.

Nowo uzyskanego dźwięku nie należy początkowo nazywać spółgłoską c, aby uniknąć

niepotrzebnych, przeszkadzających dziecku skojarzeń z poprzednią, wadliwą artykulacją.

Można też ćwiczyć połączenia- ts, tsa tse, tsy. tso, tsu itd. następnie dążymy do szybkiej i

zwartej wymowy, aby powstało c. ca, ce, cy, co. cu.

SPÓŁGŁOSKA

Prawidłowa spółgłoska 5 powstaje na ogół po uprzednim uzyskaniu spółgłoski c.

Można też polecić dziecku wymawianie przedłużonego d, z cofniętymi kącikami warg i

zbliżonymi do siebie siekaczami.

Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni

przyłożonej na wysokości krtani.

Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe

Szereg szumiący

SPÓŁGŁOSKA s

Aby uzyskać prawidłowy układ artykulacyjny, wystarczają często proste wskazówki: „zbliż

zęby, wysuń wargi, podnieś czubek języka do dziąseł. Dziecko słucha, jak logopeda wymawia

tę głoskę i próbuje naśladować.

Ćwiczenia można rozpocząć od długiego s, w czasie którego dziecko podnosi czubek języka

do dziąseł; można też szpatułką unieść język dziecka do góry i polecić dmuchać w linii

środkowej; przyciśniecie przy tym palcami policzków do zębów powoduje wysunięcie się

warg do przodu.

Spółgłoskę s można otrzymać z przedłużonego ć, oczywiście po uprzednim uzyskaniu

prawidłowej wymowy spółgłoski ć

Proszę też zajrzeć do ćwiczeń głoski s, które podałam paniom wcześniej.

Ćwiczenia s w sylabach i wyrazach należy rozpocząć od połączeń z samogłoskami, przy

których także występuje zaokrąglenie warg, a więc u oraz o. (zatem sylaby śu. śo wyrazy

śufelka, sum, śopa itd.).

SPÓŁGŁOSKA ż

Po uzyskaniu prawidłowej artykulacji spółgłoski § spółgłoska ż pojawia się zazwyczaj

samoistnie.

Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni

przyłożonej na wysokości krtani do szyi.

Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.

W przypadku trudności ćwiczenia można zacząć od ^ i po uzyskaniu go wymawia się

przedłużając jego drugą fazę- ^ żżżżźzz

(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u. o jak

przy głosce ś).

SPÓŁGŁOSKA ć,

Często do osiągnięcia artykulacji spółgłoski ć, wystarcza zademonstrowanie położenia języka,

warg i szczęk oraz jednoczesne zwrócenie uwagi dziecka na brzmienie tej spółgłoski.

Spółgłoskę tę można też uzyskać ze spółgłoski t (t dziąsłowe). przedłużając nieco jej

eksplozję. Wargi powinny być przy tym zaokrąglone i wysunięte do przodu. Będzie to

właściwie połączenie t + ś. różniące się od ć nieco dłuższym trwaniem. W dalszych

ćwiczeniach polegających na łączeniu uzyskanego dźwięku z samogłoskami (tsu. tśo. tśe, tśy.

tśa itd.), należy dążyć do osiągnięcia krótkiej, energicznej artykulacji.

Proszę też zajrzeć do ćwiczeń głoski ć, które podałam paniom wcześniej.

(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u, o jak

przy głosce ś).

SPÓŁGŁOSKA 7K

^—'

Po uzyskaniu prawidłowej artykulacji spółgłosek ś, ż, ć, wadliwa artykulacja spółgłoski Zy

ustępuje na ogół samoistnie.

Spółgłoskę -^ można otrzymać z d (d dziąsłowe), z powolnym przejściem od zwarcia do

szczeliny - dz.

Jeżeli są problemy z uzyskaniem dźwięczności ćwiczymy wibrację z wykorzystaniem dłoni

przyłożonej na wysokości krtani.

Jeżeli dziecko myli głoski dźwięczne i bezdźwięczne- prowadzimy ćwiczenia słuchowe.

(Ćwiczenia w sylabach i w wyrazach rozpoczynamy od połączeń z samogłoskami u, o jak

przy głosce ś).

Opis artykulacji

Głoska [r] powstaje wskutek szybkich i delikatnych uderzeń czubka języka o wałek dziąsłowy,

znajdujący się za górnymi zębami. Prawidłowe jej tworzenie następuje wówczas, gdy język pozostaje

szeroki, a jego boki dotykają zębów trzonowych, przyjmując pewną, stałą pozycję, przy czym środ-

kowa, a zwłaszcza przednia, część języka powinna być ruchliwa i elastyczna. Tak więc głoska [r] po-

wstaje wskutek szybko następującego po sobie zamykania i otwierania rezonatora artykulacyjnego za

pomocą wibrującego czubka języka. Wargi są przy tym lekko rozchylone, podniebienie miękkie jest

uniesione i zamyka drogę do jamy nosowej.

Przyczyny rotacyzmu

Bezpośrednią przyczyną rotacyzmu jest niedostateczna sprawność ruchowa czubka języka, który

wskutek tego nie wykonuje drobnych, subtelnych ruchów wibracyjnych, koniecznych do wytworzenia

prawidłowego [r]. Istotne znaczenie ma również sama budowa anatomiczna języka: jeśli jest on zbyt

duży i gruby albo też napięcie mięśniowe języka jest wzmożone lub osłabione czy wreszcie wędzideł-

ko językowe jest zbyt krótkie, to wykonanie ruchów koniecznych do wytworzenia prawidłowej głoski

[r] nie będzie możliwe. Ponadto wadliwa wymowa dźwięku [r] może być spowodowana obniżonym

poziomem słuchu, opóźnionym rozwojem ruchowym i umysłowym oraz oddziaływaniem niepra-

widłowego wzoru wymowy osób z otoczenia dziecka, a także słabą zdolnością dziecka do koncen-

trowania uwagi na dźwiękach mowy.

Podstawowe metody terapii rotacyzmu

W większości przypadków rotacyzmu prowadzi się ćwiczenia wstępne, których celem jest dopro-

wadzenie do wibracji czubka języka. Do podstawowych ćwiczeń języka należą:

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: