Rozwijanie umiejętności kreatywnego myślenia.doc

Rozwijanie umiejętności kreatywnego myślenia

Aleksander Łamek

Aby móc rozwijać swoją kreatywność, trzeba najpierw zdać sobie sprawę z czynników, które warunkują rozwój tej umiejętności. Przede wszystkim należą do nich cechy charakteru.

Cechy charakteru osoby kreatywnej

W. Reichmann i O. Siwiński w swojej książce pt. "Za pięć dwunasta" wymieniają cztery niezbędne cechy charakteru człowieka świadomie przyjmującego postawę kreatywną:

- Otwartość i wewnętrzna elastyczność. Człowiek nie zamyka się sztywno w raz przyjętych poglądach i kształci w sobie zdolność do myślenia w wielu kierunkach.
- Ciekawość, polegająca na szukaniu nowych dróg i możliwości. Nie ograniczanie się do pierwszego lepszego nadarzającego się rozwiązania.
- Spostrzegawczość, czyli zdolność do zauważania problemów i niedociągnięć oraz podchodzenie do nich w sposób obiektywny.
- Zdolność do krytycznej samooceny. Osoba kreatywna umie dostrzec, że aktualnie realizowany wariant nie prowadzi do zamierzonego celu. Potrafi zawrócić, aby poszukać nowej możliwości, nawet jeżeli jest ona związana z jakimś stopniem ryzyka.

Do tych czterech cech charakteru należy dodać jeszcze jedną - motywację do wykorzystania swojego kreatywnego potencjału. Większość dorosłych osób wzbrania się przed wykorzystywaniem swoich kreatywnych umiejętności, nie wierząc w swój twórczy potencjał. Tymczasem bez motywacji do wykorzystania własnej kreatywności osiągnięcie pozytywnych rezultatów w tym zakresie jest praktycznie niemożliwe.

Człowiek myślący

Edward De Bono - światowy ekspert w dziedzinie umiejętności kreatywnego myślenia - twierdzi, iż aby móc w pełni wykorzystać umiejętności kreatywnego myślenia, trzeba stać się tzw. człowiekiem myślącym. Według niego, człowiek myślący:
- ma zaufanie do własnej umiejętności myślenia,
- potrafi świadomie zabrać się do myślenia i skupić na konkretnej sprawie,
- zawsze potrafi zdefiniować cel swojego namysłu i określić, w jaki sposób zamierza ten cel osiągnąć,
- zdaje sobie sprawę z tego, że jakiekolwiek podejście do określonej sprawy czy sposób widzenia sytuacji jest tylko jednym z licznych możliwych podejść czy sposobów, z których większość nie przyszła mu do głowy,
- potrafi docenić to, co osiągnął, nawet jeżeli jest to tylko świadomość, że problem wymaga dalszego namysłu,
- uważa, że myślenie jest sztukę, w której warto się doskonalić i której trzeba się przyglądać,
- uważa, że myśli się po to, żeby lepiej zrozumieć rzeczywistość, żeby podejmować trafne decyzje i aby wypracowywać lepsze sposoby postępowania, a nie po to, żeby udowodnić, iż jest się mądrzejszym od innych.

Co jeśli nie posiadamy cech potrzebnych do stania się osobą kreatywną? W takiej sytuacji pozostaje nam podjęcie pracy nad sobą. Zmiana cech charakteru nie jest łatwą sprawą. Dlatego warto sięgnąć po poradniki na ten temat. Można również skorzystać z porad specjalistów lub zapisać się na odpowiednie kursy.

Czynniki wpływające na kreatywność

Odpowiednie cechy charakteru to jednak nie wszystko. Umiejętności kreatywnego myślenia zależą również od wielu innych czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Poniżej zostały przedstawione najważniejsze z nich.

Stres

Zdarza się, iż pod presją (np. gdy trzeba szybko coś zrobić) działamy szybciej i skuteczniej. Mamy wtedy więcej motywacji do pracy oraz jesteśmy w stanie całkowicie poświęcić się danemu zadaniu. Działamy jakby w transie. Osiągamy wtedy wyniki, które normalnie byłyby poza naszym zasięgiem.

O ile jednak krótkotrwały stres może stać się dla nas cennym motywatorem do działania (o ile nie wymknie się on spod kontroli), o tyle stres trwający dłużej może bardzo niekorzystnie odbić się na naszym zdrowiu i psychice oraz ograniczyć nasz twórczy potencjał.

Odpoczynek i sen

Nie tylko ciało potrzebuje odpoczynku - umysł również. Osoby wypoczęte mają znacznie większy potencjał twórczy. Mózg potrzebuje regularnych przerw, taka samo jak okresów aktywności. Jeśli pracuje się długo bez przerw, wtedy pogarsza się koncentracja, pojawia się nerwowe zachowanie, a w ekstremalnych przypadkach dochodzi do załamania psychicznego.

Muzyka

Muzyka może kreować nasze otoczenie. Warto spróbować eksperymentować z różnymi stylami muzyki, aby przekonać się, które z nich są najlepsze z punktu widzenia naszej kreatywności.
Zrobienie sobie przerwy i posłuchanie muzyki może zwiększyć pozytywny stan ducha i pomóc w dojściu do kreatywnego rozwiązania jakiegoś problemu.

Humor

Humor i kreatywność są ze sobą ściśle powiązane. Poczucie humoru pozwala na znajdywanie bardziej różnorodnych pomysłów. Dzięki połączeniu kreatywności i humoru, podczas twórczej pracy można się dobrze bawić. Humor skłania do nietypowego, nielogicznego myślenia, które ułatwia dochodzenie do nowych pomysłów.

Poczucie humoru pozwala również śmiać się z samego siebie, swoich błędów i porażek, które są nieodłącznym elementem kreatywności.

Kondycja fizyczna

Na pewno każdy zna przysłowie "W zdrowym ciele zdrowy duch". Nic dodać, nic ująć. Osoby z różnego rodzaju kłopotami zdrowotnymi, często nie są w stanie w pełni wykorzystać swojego potencjału twórczego. Dlatego dobrze jest uprawiać jakiś sport. Może to być np. bieganie, pływanie, jazda rowerem czy ćwiczenia na siłowni.

Dzięki regularnym ćwiczeniom poprawia się funkcjonowanie systemu oddechowego, a to właśnie tlen stanowi najważniejszy pokarm dla mózgu. Dobra kondycja fizyczna powoduje również, iż lepiej śpimy.

Cisza

W obecnym, zurbanizowanym świecie, trudno jest znaleźć dla siebie trochę ciszy i spokoju. Istnieje ogromna ilość dźwięków, które bombardują nasz mózg, zakłócając nasze myślenie i powodując stres. Są to np. głośna muzyka, przenikliwy dźwięk telefonów (szczególnie komórkowych), ruch uliczny, telewizja, itp.

Tymczasem ludzkie ciało reaguje na hałas. Hałas ogranicza efektywność funkcjonowania mózgu. Zadania intelektualne są szczególnie niezabezpieczone przed atakiem hałasu. Dlatego należy aktywnie minimalizować wielkość hałasu oddziaływującego na nasze ciało. Można np. w tym celu kupić zatyczki do uszu.

Środowisko w którym żyjemy

Środowisko ma ogromny wpływ na zdolności kreatywnego myślenia. Jeśli żyjemy wśród ludzi, którzy są sceptykami, pesymistami i krytykują każdy nowy pomysł, to szanse na rozwinięcie twórczego potencjału mamy niewielkie. Z kolei wśród ludzi nastawionych do życia optymistycznie, ludzi z pasją, którzy zachęcają nas do wymyślania i realizowania nowych pomysłów, nasze twórcze umiejętności mogą wspaniale się rozwinąć.

Inteligencja

Według Edwarda De Bono przekonanie, że ludzie inteligentni potrafią z natury sprawnie i skutecznie myśleć, jest błędne i pociąga za sobą fatalne skutki w systemie kształcenia*. Wymienia on siedem "pułapek inteligencji":
1. Człowiek inteligentny przyjmuje jakiś pogląd tylko dlatego, że potrafi go obronić.
2. Osoby inteligentne ulegają pokusie zastępowania myślenia elokwencją.
3. Człowiek inteligentny odczuwa przymus, żeby zawsze mieć rację, zawsze być górą, być błyskotliwszym, bystrzejszym od innych, mieć "jedynie słuszne" poglądy.
4. Wykorzystanie inteligencji do krytykowania daje natychmiastową satysfakcję, natomiast gdy się ją wykorzystuje konstruktywnie, efekty niekoniecznie są od razu widoczne.
5. Wybitnie inteligentne umysły przedkładają pewność, jaką daje myślenie reaktywne (rozwiązywanie łamigłówek, zadań, klasyfikowanie, porządkowanie danych, itp.), które polega na reagowaniu na przedstawiony materiał, nad inne rodzaje myślenia.
6. Wybitnie inteligentne umysły charakteryzują się czysto fizyczną szybkością, bystrością, która prowadzi często do wyciągania pochopnych wniosków.
7. Umysły o wybitnej inteligencji zdają się przedkładać lotność, bystrość nad mądrość.

* Na szczęście nie wszyscy ludzie inteligentni łapią się w pułapkę inteligencji. Udaje się im jej uniknąć albo przypadkowo, albo przez wychowanie, bądź własnym, świadomym wysiłkiem.

Przygotowania do tworzenia nowych pomysłów

Aleksander Łamek

Dochodzenie do nowych pomysłów jest procesem wielostopniowym. Różne koncepcje definiują odmienną liczbę etapów składających się na ten proces.

Autorem jednej z nich jest Graham Wallis, który wyróżnił 4 etapy:
1. Przygotowania mające na celu zdefiniowanie problemu oraz zebranie wszelkiego rodzaju informacji, które mogą być przydatne przy dochodzeniu do jego rozwiązania.
2. Inkubacja polegająca na kojarzeniu zebranych informacje w celu znalezienia rozwiązań problemu.
3. Iluminacja czyli dochodzenie do konkretnych pomysłów.
4. Weryfikacja zebranych pomysłów pod kątem możliwości wcielenia ich w życie.

Z kolei Roger von Oech w swoim programie na kasetach "A Whack, A Kick and a Poke" wyróżnił 7 etapów:
Faza zarodkowa
1. Motywacja do stworzenia czegoś nowego.
2. Poszukiwanie informacji, które mogą pomóc w znalezieniu rozwiązań.
3. Manipulacja czyli kojarzenie ze sobą zebranych wcześniej informacji.
4. Inkubacja polegająca na przerwie w świadomym zajmowaniu się problemem. Kojarzeniem informacji zajmuje się podświadomość.
5. Iluminacja - dochodzenie do rozwiązań.
Faza praktyczna
6. Ocena pomysłów i podejmowanie decyzji o ich wdrożeniu, nawet jeśli nie są one doskonałe.
7. Akcja - wprowadzenie pomysłów w życie.

W tym artykule opisane zostaną działania jakie należy podjąć na etapie przygotowań (według procesu 4 etapowego) lub na etapach poszukiwania i manipulowania (według procesu 7 etapowego). Opiszemy je na przykładzie konkretnego problemu: w jaki sposób lokalny dostawca usług internetowych może zdobyć nowych klientów.

Definiowanie problemu

Aby móc rozwiązać jakiś problem, trzeba go najpierw dokładnie zdefiniować. Problem to różnica między stanem obecnym a stanem pożądanym. Jeśli nie można znaleźć takiej różnicy, to trzeba dopiero zdefiniować problem. Krzysztof J. Szmidt, który od ponad 10 lat zajmujący się treningami twórczości, uważa, iż problem prawidłowo zdefiniowany to problem w połowie rozwiązany. Prawidłowa definicja problemu jest bardzo ważna. Jeśli źle zdefiniujemy problem, wtedy cała praca nad jego rozwiązaniem pójdzie na marne.

Uniwersalne pytania
Do zdefiniowania problemu można wykorzystać sześć uniwersalnych pytań:
- Co?
- Gdzie?
- Kiedy?
- Jak?
- Dlaczego?
- Kto?

Pytanie piąte "dlaczego?" może być użyte wielokrotnie, tak aby jak najbardziej zagłębić się w sedno problemu. W naszym przykładzie pytania te mogą być wykorzystane następująco.

Co stanowi problem? Zdobycie nowych klientów. A może niska jakość świadczonych usług? Czy zatem lepiej zająć się zdobyciem nowych klientów, czy też lepiej spróbować polepszyć jakość świadczonych usług?

Gdzie firma planuje pozyskać nowych klientów? Czy firma planuje ograniczyć się tylko do rynku lokalnego, czy też rozszerzyć obszar działalności na inne regiony kraju? Jeśli tak, to które usługi zaoferować potencjalnym klientom z innych regionów? Może przygotować dla nich nową ofertę?

Kiedy firma chciałaby pozyskać nowych klientów? Oczywiście jak najszybciej. Coraz silniejsza konkurencja powoduje, iż należy dążyć do jak najszybszego zdobycia jak największej liczby klientów, którzy będą stanowić stałe źródło dochodów firmy.

Jak pozyskać nowych klientów? Czy przeprowadzić jakąś akcję promocyjną, a może na stałe obniżyć cenny? Może lepiej dodać nowe usługi?

Dlaczego należy zdobyć nowych klientów? Bez nowych klientów firma nie uzyska rentowności i upadnie. Dlaczego? Bo posiadany przez firmę kapitał nie wystarczy aby pokrywać przez dłuższy czas ujemnego wyniku z działalności operacyjnej. A więc może poszukać inwestora, który dofinansowałby firmę? Dlaczego jeszcze? Inwestor może również wnieść do firmy know-how oraz własne kanały pozyskiwania nowych klientów.

Kto powinien zająć się zdobywaniem nowych klientów? W pierwszej kolejności powinni to być pracownicy firmy. Czy mają oni jednak odpowiednie kwalifikacje? Może warto byłoby ich przeszkolić? Może lepiej byłoby zatrudnić nowych pracowników? A może warto byłoby znaleźć osoby prowadzące działalność gospodarczą, które zostałyby przedstawicielami firmy?

Dzięki odpowiedzi na sześć kluczowych pytań, problem został rozbity na mniejsze składniki (problemy). Można je następnie oddzielnie analizować i szukać pomysłów na rozwiązanie każdego z nich.

Mapa przeszkód
Kolejną techniką, pozwalającą na zdefiniowanie problemu, jest mapa przeszkód. Często problem polega na konieczności usunięcia przeszkód - ludzi, zjawisk, czegokolwiek, co stoi na drodze do zrealizowania danego pomysłu. Dlatego należy określić sytuację obecną oraz tą pożądaną, a następnie zastanowić się, co przeszkadza w osiągnięciu celu. Często już samo opracowanie mapy przeszkód może być inspiracją w znalezieniu rozwiązania problemu.

W naszym przykładzie sytuacja obecna to brak odpowiedniej liczby klientów. Z kolei sytuacja pożądana to posiadanie dużej liczby klientów. Sytuację pożądaną możemy jednak zdefiniować inaczej: posiadanie rentownej firmy. Dzięki tej definicji można inaczej spojrzeć na problem. Zamiast szukać nowych klientów, może lepiej byłoby zaoferować dotychczasowym klientom nowe usługi.

Zbieranie informacji

Kiedy problem zostanie już prawidłowo zdefiniowany, można przejść do etapu poszukiwania informacji.

Poszukiwanie to ma z reguły dwojaki charakter:
- aktywny
- pasywny

Poszukiwanie aktywne
Liczba źródeł informacji, po które możemy aktywnie sięgnąć jest bardzo duża.

Po pierwsze, mogą to być informacje z naszego bezpośredniego otoczenia. Dlatego w przypadku firmy internetowej pierwszym źródłem informacji mogą okazać się dotychczasowe doświadczenia tej firmy. Można sprawdzić w jaki sposób dotychczas wyglądało jej funkcjonowanie. Co było robione dobrze a co źle. W jaki sposób firma zdobyła dotychczasowych klientów, itd.

Kolejnym źródłem informacji mogą być konkurenci. Należy sprawdzić w jaki sposób oni pozyskują klientów, jaki zakres i jakość usług oferują. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w swojej działalności wykorzystać pomysły zrealizowane przez konkurencję, oczywiście pod warunkiem, iż nie naruszy się np. praw autorskich.

Wielu pożytecznych informacji mogą również dostarczać media, szczególnie te papierowe. W przypadku firmy internetowej, będą to przede wszystkim media specjalistyczne, takie jak pisma o Internecie lub marketingu.

Następnym źródłem informacji mogą okazać się prywatne kontakty. Do rozwiązania danego problemu zaangażować można znajomych, przyjaciół, rodziny, sąsiadów. Im więcej osób będzie wiedziało o naszym problemie, tym większa szansa, iż ktoś z nich wpadnie na jakiś dobry pomysł lub podsunie nam dodatkowe informacje. Szczególnie cenne mogą się okazać kontakty z osobami, które dysponują odpowiednią wiedza na temat problemu. Dlatego firma może się zwrócić o pomoc do znajomego profesora wykładającego marketing albo do lokalnej izby gospodarczej.

Prawdziwą kopalnią informacji jest Internet. W przypadku dostawcy usług internetowych, po prostu powinien on skorzystać z tego źródła danych. W sieci istnieje wiele serwisów poświęconych tematyce Internetu. Większość portali dostarcza codziennie najświeższe newsy o sieci. W Internecie istnieją również specjalistyczne serwisy, w całości poświęcone tematyce globalnej pajęczyny. Można również zajrzeć na internetowe strony pism papierowych. Część z nich oferuje w sieci informacje, których nie znajdziemy w tradycyjnej ich wersji. Jeszcze innym źródłem internetowych informacji mogą okazać się grupy i listy dyskusyjne. Ponadto dzięki Internetowi można bez problemu dotrzeć do informacji z całego świata.

Poszukiwanie pasywne
Możemy sobie z tego nie zdawać sprawy, ale w momencie gdy zaczniemy myśleć nad rozwiązaniem jakiegoś problemu, nasz mózg, a właściwie podświadomość, również zaczyna nad nim pracować. Z jednej strony polega to na tym, iż w podświadomości będą zachodzić procesy kojarzenia zgromadzonych w pamięci informacji. Wyniki tych procesów mogą zostać przekazane naszemu świadomemu umysłowi np. podczas snu albo poprzez nagłe pojawienie się informacji w naszej świadomości (tzw. olśnienie).

Ponadto podświadomość może nam podsuwać informacje, które pomogą nam w świadomym rozwiązaniu problemu. Mogą to być, po pierwsze, informacje, które znajdują się w podświadomości, ale o których nasz świadomy umysł zapomniał. Po drugie, mogą to być informacje zewnętrzne, które w normalnej sytuacji umknęłyby naszemu świadomemu umysłowi.

Gdy już będziemy dysponując odpowiednią ilością informacji na temat naszego problemu, będziemy mogli przejść do etapu wymyślania konkretnych pomysłów.

Techniki wymyślania nowych pomysłów

Aleksander Łamek

Gdy już zdobędziemy wszelkie niezbędne informacje na temat problemu, który chcemy rozwiązać, możemy przystąpić do wymyślania pomysłów. Poniżej zostały przedstawione najpopularniejsze i najbardziej uniwersalne z nich.

Burza mózgów

Jest to bez wątpienia najbardziej znana technika. Burza mózgów została wymyślona przed drugą wojną światową przez Amerykanina Alexa Osborna. Ustalił on dla swojej metody kilka zasad:
- zasada odroczenia oceny - wszelkie ocenianie w trakcie sesji jest zabronione,
- zasada fantazjowania - pożądane jest wymyślanie najbardziej nawet nieprawdopodobnych, fantastycznych, wydawałoby się głupich lub wręcz absurdalnych pomysłów,
- zasada przechodzenia ilości w jakość - im większa liczba pomysłów, tym większa szansa na znalezienie optymalnego rozwiązania,
- zasada modyfikacji - wskazane jest udoskonalanie, modyfikowanie pomysłów innych osób,
- zasada sugestii - wskazane jest sugerowanie się pomysłami innych osób przy wymyślaniu własnych.

Wykorzystując burzę mózgów należy sformułować konkretny problem, nad którym chce się pracować. Należy zadbać o to, aby pytanie będące definicją problemu postawić jasno i wyraźnie. Podczas burzy mózgów można skorzystać z opracowanych przez Osborna pytań, mających pobudzić pomysłowość:
- jakie są inne zastosowania?
- zaadaptować?
- zmodyfikować?
- powiększyć?
- zmniejszyć?
- zastąpić czymś innym?
- przegrupować?
- odwrócić?
- połączyć?

Kiedy ma już się wystarczającą liczbę pomysłów na rozwiązanie problemu, należy zrobić przerwę. Przerwa powinna trwać tak długo, aby odpocząć od problemu i osiągnąć dystans w stosunku do zaproponowanych propozycji. Po przerwie należy ocenić i zweryfikować poszczególne pomysły, rozważyć zalety i wady każdego z nich. Ocena twórczych pomysłów wymaga taktu, ostrożności, tolerancji, otwartości umysłu, dystansu. Ostatecznie należy wybrać ten pomysł, który najlepiej spełnia oczekiwania firmy.

W przypadku pracowników firmy internetowej, do przeprowadzenia burzy mózgów można wykorzystać intranet lub Internet. W tym celu należałoby skorzystać z programu do komunikowania się w czasie rzeczywistym, np. chat-room lub IRC.

Podczas burzy mózgów jeden z pracowników mógłby wpaść na pomysł stworzenia ogólnopolskiego portalu. Biorąc pod uwagę, iż firma zatrudnia czterech pracowników, a jej roczne przychody nie przekraczają 100 tys. złotych, jest to niewątpliwie nieprawdopodobny, fantastyczny, głupi i absurdalny pomysł. A więc idealnie nadaje się do burzy mózgów. Po jego przeanalizowaniu, pracownicy firmy mogą dojść do wniosku, iż wspólnie z lokalną stacją radiową mogą stworzyć lokalny portal, które głównym zadaniem będzie promowanie obydwu firm.

Przypadkowe słowa lub obrazy

Jak sama nazwa wskazuje, technika ta polega na wykorzystaniu przypadkowych słów lub obrazów. Dzięki tej technice możemy oderwać się od linowych sposobów rozwiązania problemu.

Pracownicy firmy internetowej mogli wylosować słowo "pies" lub obrazek przedstawiający to zwierzę. Wtedy proces dochodzenia do pomysłu może przebiegać następująco. Z psem jest związane powiedzenie: pies najlepszy przyjaciel człowieka. To powiedzenie można przerobić na: Internet najlepszym przyjacielem człowieka. Ono z kolei może podsunąć pracownikom pomysł na przeprowadzenie akcji uświadamiającej firmom, jakie korzyści mogą one odnieść z wejścia do Internetu.


Storyboarding

Technika ta narodziła się w 1928 roku w zespole filmowym Walta Disneya.

Na ściennej tablicy umieszcza się pomysły, dzięki czemu można dojrzeć powiązania między poszczególnymi pomysłami oraz wszystkimi pomysłami jako całością.
Tworząc storyboard należy zacząć od głównego pomysłu, a następnie pod nim doczepiać pomysły, które z niego wynikają lub są w jakiś inny sposób z nimi powiązane.
Przy tworzeniu i rozwijaniu storyboardów najlepiej wykorzystywać zbiorowe sesje, podczas których dyskutuje się nad pomysłami, dodaje nowe oraz określa się zależności i powiązania między nimi.

W firmie internetowej można by zamiast tablic ściennych zastosować ekran monitora i program do prezentacji.

Kwestionowanie przyjętych z góry założeń

Stosowanie tej techniki polega na odrzuceniu podstawowych założeń, jakie można przyjąć w stosunku do danego problemu. W naszym przykładzie podstawowe założenie mówi, iż firma powinna pozyskać jak najwięcej klientów. A co gdyby odwrócić to założenie: firma powinna mieć jak najmniej klientów? Na pierwszy rzut oka wydaje się to założenie całkowicie nierealne. Ale mimo to spróbujmy je przeanalizować. Jakie korzyści mogłaby odnieść firma z posiadania niewielkiej liczby klientów? Firma mogłaby skupić się na obsłudze największych firm z regionu, które byłoby stać na wykupienie najdroższego pakietu usług.
Jak widać, przyjęcie nierealistycznego założenia, doprowadziło nas do sensownego pomysłu.

Przyjęcie punktu widzenia innej osoby

Technika ta polega na przyjęciu osobowości innego człowieka (albo nawet zwierzęcia), którego wiedza, zmartwienia, troski, radości i doświadczenia życia codziennego zasadniczo różnią się od osobowości osoby chcącej rozwiązać dany problem. Następnie należy opisać problem z punktu widzenia tej innej osoby. Dzięki temu będziemy mogli uzyskać bardziej różnorodne pomysły.

Pracownicy dostawcy usług internetowych mogą przyjąć punkt widzenia np. obcokrajowca, który nie zna języka polskiego. W jaki sposób ta osoba może namawiać potencjalnych klientów do skorzystania z usług internetowych? Może im np. wręczać jakieś materiały promocyjne? Tylko jakie? Mogłyby to być np. płyty CD z ofertą firmy. Jednak koszt wyprodukowania tysiąca płyt CD jest dla firmy wysoki. W taki razie może lepiej przygotować prezentacje na dyskietkach? Oprócz niższych kosztów, za dyskietkami przemawia również to, iż nie każda firma posiada komputer z CD-ROM-em

W przypadku tej techniki można kwestionować tylko jedno założenie, albo kilka założeń. W tym drugim przypadku należy najpierw spisać założenia związane z problemem. W przypadku uczniów założenia mogą być następujące:
- koszt wyjazdu nad morze to kilkaset złotych od osoby,
- wyjazd jest planowany na lato,
- rodzice ani uczniowie nie dysponują pieniędzmi na ten wyjazd.

Po wypisaniu założeń, możemy przystąpić do ich kwestionowania.

Technika kwitnącego lotosu (Lotus Blossom Technique)

Technika ta składa się z kilku etapów. Etap pierwszy polega na umieszczeniu w centralnym miejscu (np. kartki) problemu lub tematu, którym chcemy się zająć. Etap drugi polega na wymyślaniu pomysłów, które są umieszczane wokół głównego problemu (tematu). W etapie trzecim następuje przyjęcie każdego z pomysłów jako centrum, wokół którego tworzy się kolejne pomysły. Oczywiście wokół tych pomysłów, również można tworzyć kolejne, itd.

Proces tworzenia pomysłów należy kontynuować tak długo, aż wyczerpie się wszystkie możliwości. Dzięki tej technice można pozyskać bardzo dużą liczbę pomysłów, często bardzo odległych od pierwotnego problemu.

Jak to wygląda w praktyce? Wokół naszego problemu - zdobycia nowych klientów - wymyślamy pierwszy krąg pomysłów:
- wejście na nowe rynki
- rozszerzenie zakresu świadczonych usług
- przeprowadzenie akcji reklamowej

Teraz jako centrum przyjmujemy pomysł pierwszy: wejście na nowe rynki. Wokół niego wymyślamy kolejne pomysły:
- znalezienie przedstawicieli handlowych na nowych terenach,
- możliwość zamawiania usług przez Internet
- zaoferowanie niższych cen od konkurencji

Następnym krokiem może być znalezienie pomysłów dotyczących możliwości zamawiania usług przez Internet:
- stworzenie specjalnej strony, gdzie klienci mogą składać zamówienia,
- wymyślenie hasła reklamowego "załóż Internet przez Internet".

Tworzenie nowych pomysłów za pomocą tej techniki można ciągnąć prawie w nieskończoność.

Podczas rozwiązywania rzeczywistego problemu, należy zacząć od zastosowania jednej techniki, najlepiej takiej, która najbardziej nam odpowiada. Trzeba jednak pamiętać o tym, aby rozwiązując różne problemy nie stosować ciągle tej samej techniki, gdyż w ten sposób ograniczamy nasze możliwości znalezienia różnorodnych pomysłów. Jeśli uzyskane dzięki danej technice pomysły nie będą nas w pełni satysfakcjonować, wtedy możemy oczywiście sięgnąć po inne techniki.

Jeśli w początkowym okresie wykorzystywania poszczególnych technik, nie będziemy osiągać zadawalających efektów w postaci nowych pomysłów, nie należy się zrażać. Rozwijanie umiejętności kreatywnego myślenia jest procesem długotrwałym. Najważniejsze abyśmy stale ćwiczyli, nawet na fikcyjnych problemach, a wcześniej czy później pojawią się efekty, które nas na pewno usatysfakcjonują, a może nawet zaskoczą.

Wprowadzanie pomysłów w życie

Aleksander Łamek

Przedstawione w poprzednim artykule techniki powinny dostarczyć nam wiele ciekawych pomysłów. Z pośród nich należy wybrać ten lub te pomysły, które zostaną wprowadzone w życie. W praktyce wybór najlepszego pomysłu nie zawsze jest łatwy. Poniżej zostały przedstawione metody, które mogą pomóc w podjęciu najlepszej decyzji.

Każdą decyzję podejmuje się w jakichś ramach, w jakimś kontekście. Decyzje związane są również z perspektywą czasową. Dlatego przed podjęciem decyzji warto odpowiedzieć na kilka pytań:
- Jaki jest ten kontekst?
- Jak wygląda sytuacja, w której trzeba podejmować decyzje?
- Jest spokój, czy też ma się do czynienia z sytuacją nagłą, konfliktową, związaną z działaniem silnej konkurencji?
- Skąd się wzięła potrzeba decyzji?
- Dlaczego trzeba ją podjąć?
- Czy - jeśli jej się nie podejmie teraz - sprawy same się ułożą, czy też zaprzepaści się jakąś okazję?
- Czy ktoś naciska na podjęcie tej decyzji?
- Czy decyzję należy podjąć dziś, w tym miesiącu, w tym roku, w ciągu najbliższych dziesięciu lat?
- Kiedy ujawnią się następstwa decyzji?
- Czy decyzja dotyczy niewielkiej korekty kierunku działania, czy też jest to zwrot o 180 stopni?
...