Andrzej Drzewiński
Samodzielna Decyzja
Lot specjalny LP-1 przebiegał prawidłowo. Statek kosmiczny po zatoczeniu pętli wokół Jowisza, zgodnie z harmonogramem, obrał kurs powrotny na Ziemię. Tolsen, wysoko ceniący statki tego typu, w pełni był z niego zadowolony. Mimo olbrzymich natężeń pól grawitacyjnych, jak i magnetycznych wszystkie zespoły pracowały bez żadnych zakłóceń, tworząc jakby jeden organizm. Ale tak, jak organizm nie może istnieć bez mózgu, tak i statek nie może istnieć bez swojego komputera. W tym zaś przypadku zachowanie komputera było podwójnie ważne, gdyż był on prototypem, zaś lot miał sprawdzić jego przydatność do astronawigacji. Tolsenowi próbowano wytłumaczyć jaką to rewelację ma na swoim pokładzie, ale prawdę mówiąc niewiele z tego pamiętał. Wiedział, że powinien pracować z komputerem, tak jakby był to Zwyczajny egzemplarz seryjny. Takie było jego zadanie. Jak dotąd komputer pracował bez zakłóceń, nie ujawniając jednak nadzwyczajnych innowacji. Tolsen sam nie wiedział dlaczego, ale spodziewał się po nim czegoś więcej. Poza tym, co tu dużo mówić, Tolsen strasznie się nudził. Statek, którym dowodził należał do najszybszych ziemskich jednostek próżniowych, a mimo to lot miał trwać dokładnie sto dziesięć godzin i ani minuty mniej. Z racji zadania jakie Tolsen wykonywał cały czas musiał czuwać przy wskaźnikach kontrolnych. Kiedy mijał Jowisza był chociaż na pulpicie jakiś ruch, a teraz nic. Faktem było, że wszystkie manewry wykonywał komputer, ale przynajmniej nie panował martwy spokój. O zgrozo, nawet spać nie mógł, gdyż zabieg nasycania, któremu się poddał przed startem gwarantował dobrą kondycję przez pięć dób. Siedział więc w fotelu notując co kwadrans własne spostrzeżenia i uwagi, które miały być później przeanalizowane na Ziemi. Obecnie mijała siedemdziesiąta godzina lotu i Tolsen coraz bardziej zaczynał żałować, że podjął się tego zadania. Właśnie po raz nie wiadomo który, próbował ułożyć pentogram, przesuwając na tabliczce magnetycznej różnokształtne płytki. W chwili, gdy już prawie ułożył jedną z sylwetek, nad pulpitem sterowniczych zabłysło czerwone światło. Rozsypując płytki jednym pchnięciem fotela podjechał do stołu i wcisnął klawisz informacji fonicznej. Wyłączył go przedtem, gdyż drażnił go beznamiętnym monologiem komputera serwującego regularnie co piętnaście minut informacje o stanie statku. Tym razem było to coś innego.
- Komputer BO-1. Ogłaszam zagrożenie stopnia pierwszego. Przyczyna: rój meteorytów z sektora OPA-z na kursie zbieżnym. Wykonuję manewr mijania klasy drugiej. Prawdopodobieństwo uniknięcia roju 5% - dobiegł Tolsena chropawy głos.
- Rój meteorytów? - zdziwił się Tolsen, lecz nawyk nie pozwolił na głębsze zastanowienie.
Błyskawicznie zapiął pasy fotela i przyjął pozycję leżącą. Bezwładność wgniatała go w oparcie.
- Zwiększ przyspieszenie do maksymalnego - sapnął obserwując na czytniku coraz bardziej malejące cyferki podające odległość od roju i widniejącą obok charakterystykę manewru.
- Komputer BO-1. Przyspieszenie maksymalne. Prawdopodobieństwo ominięcia roju 1 %. Szerokość roju 10 stereoradianów względem punktu zero, złożony głównie z drobin poniżej jednego centymetra. Posiada nieliczne elementy powyżej dziesięciu centymetrów. Za piętnaście sekund przystępuję do wystrzelenia tarcz ochronnych.
Tolsen uśmiechnął się z podziwem, gdyż komputer wykonywał wszystko to, co on miał zamiar rozkazać. Jeszcze tylko się upewnił:
- Czy powiadomiłeś Lunę?
- Komputer BO-1. Tak. Uwaga: wejście w rój za pięć sekund. Czas pobytu w roju osiem sekund. Tarcze wystrzelone.
- Włącz wizję zewnętrzną - rzucił Tolsen.
- Komputer BO-1. Polecenie wstrzymane, gdyż włączenie wizjerów zewnętrznych spowoduje ich zniszczenie. Odliczam czas przejścia. Zero, jeden, dwa...
Tolsen słuchał mechanicznego głosu i czekał na liczbę osiem. Lecz wcześniej, przy liczbie sześć, statkiem targnęło. Potem nastąpiło kilka faktów jednocześnie: w sterówce mrugnęło światło, z tylu z trzaskiem zamknęła się gródź alarmowa i odezwał się komputer:
- Komputer BO-1. W czasie przejścia przez rój doszło do kolizji z obiektem o średnicy około 5 centymetrów. Zniszczony pancerz zasadniczy na długości około 10 centymetrów, część pasażerska uległa dekompresji. Część dziobowa zabezpieczona grodzią...
- Natychmiast wyślij automat naprawczy - przerwał mu Tolsen.
- Komputer BO-1. Polecenie naprawy wydane, jednak ze względu na rodzaj stopu z jakiego jest wykonany pancerz zasadniczy naprawa będzie trwać około trzech godzin. Prawdopodobieństwo takiej awarii było oceniane na 0,0000001%.
- Rozumiem, wezwij Lunę - odparł Tolsen.
- Komputer BO-1. Poprawka do meldunku poprzedniego. Automat naprawczy stwierdził uszkodzenie wysięgnika głównej anteny, co uniemożliwia jej wysunięcie. Obecna pozycja nie pozwala na łączność z Luną poprzez antenę alarmową. Będzie to możliwe za sześć godzin. Kontynuować naprawę pancerza, czy skierować automat do naprawy anteny?
- Naprawiaj pancerz - odparł Tolsen obcierając ściągaczem rękawa pot z czoła.
Chociaż był starym próżniowcem, to takie emocje przyprawiały go o dreszcze. Przeszło mu przez głowę, że najwyraźniej się starzeje. Chwilę się zastanawiał co robić dalej, ale szybko doszedł do wniosku, że i tak nic mądrego nie wymyśli. Jeśli nawet połączy się z Luną, to co oni mu poradzą? Spytają się, czy jest w stanie naprawić statek; będzie musiał potwierdzić. Wtedy oni będą mu życzyć powodzenia i każą się meldować co pół godziny. Zresztą nie było powodów do paniki. Czy to po raz pierwszy latał statek? Rozpinając klamry, rozejrzał się za tangramem: leżał pośrodku sterówki. Podniósł go i znów zaczął układać jedną z figur. Przeszkadzało mu jednak, jakieś nieznośne ssanie w żołądku Niejasno uświadamiał sobie swój niepokój lecz starał się tego nie zauważać. Może by mu się to udało, gdyby znów nie odezwał się komputer.
- Komputer BO-1, ciśnienie powietrza w sterówce spadło do 950 milibarów. Przyczyna: wada grodzi dziobowej. Wysyłam automat naprawczy do jej naprawienia.
Płytki tangramu znów rozsypały się po podłodze.
- Powietrze ucieka?! Jakim cudem? - krzyknął Tolsen czując, jakby rzeczywiście zaczynało mu go brakować.
- Komputer BO-1. Uszkodzona gródź między częścią dziobową a pasażerską. Przypuszczalna przyczyna: zmęczenie metalu.
- Przecież te grodzie są sprawdzane przed każdym startem! - przerwał mu Tolsen.
Komputer jednak tym samym tonem kontynuował.
- Komputer BO-1. Tak, ale nie gwarantuje to w stu procentach ich skuteczności. Prawdopodobieństwo uszkodzenia wynosiło 10 do -31potęgi.
- Nie interesują mnie głupie liczby! - wrzasnął Tolsen. Co melduje automat?
- Komputer BO-1. Utraciłem łączność z automatem. Przyczyna: meteoryt, który uszkodził powlokę posiadał pierwiastek promieniotwórczy. Ich promieniowanie zakłóca łączność między mną a automatem.
Materiał na oparciach zatrzeszczał pod plecami Tolsena.
- Wyłącz go! - krzyknął.
- Komputer BO-1. Nie mogę. Brak łączności jest również wynikiem bezpośrednich uszkodzeń ośrodka programującego automatu. Przyczyna: przebywanie w zasięgu silnego źródła radioaktywnego. Automatyczna blokada programu uszkodzona.
Tolsenom zaczynało brakować powietrza, zaś w klatce piersiowej pojawiło się ostre kłucie, które zmieniło się w rwanie.
- Jaki był ostatni meldunek automatu przed utratą łączności?
- Komputer BO-1. Automat wykonywał cięcie w celu wyrównania brzegów wyrwy. Mając jego dokładne funkcje po uwzględnieniu sprawności palników, automat za trzy minuty przetnie główne przewody powietrzne z poziomu A-2. Oczywiście przy założeniu, że nie zmienił samoczynnie programu.
To co Tolsen słyszał nie mieściło mu się w głowie. Przecież to było niemożliwe. Olbrzymi absurd. Ale wiedział, że ta blaszanka nigdy nie kłamie.
- Te przewody łączą główny zbiornik ze sterówką? - spytał będąc pewien tego, co usłyszy.
- Komputer BO-1. Tak. Obecnie uzupełniam przez nie ubytek powietrza. Po ich przecięciu będzie to niemożliwe.
Ból stał się gwałtowniejszy i Tolsen zaczął żałować, że ten statek ma w sterówce sztuczną grawitację, gdyż oddychać mu było coraz ciężej.
- Nie możesz temu jakoś zapobiec? - spytał wręcz histerycznym głosem. - Rozkazuję ci zatrzymać automat. Słyszysz? gruchocie? Zatrzymaj go!
- Komputer BO-1. Rozkaz niewykonalny. Statek nie posiada innych automatów samojezdnych, co w świetle poprzednich faktów stawia problem nierozwiazalnym.
Tolsen widział już czerwone kręgi przed oczyma, jednak ciągle się łudził. Nie wierzył, że to co się rozgrywa, tak jednoznacznie ma go przywieść do zguby. Jednak komputer rozwiał i tę nadzieję.
- Komputer BO-1. Spadek ciśnienia w przewodach powietrznych z poziomu A-z. Przyczyna: uszkodzenie ich przez niesprawny automat naprawczy. Zamknąłem wloty przewodów do sterówki, co uniemożliwia wyrównanie ubytku powietrza, uchodzącego przez uszkodzoną gródź. Ciśnienie w sterówce spada w tempie 40 milibarów na minutę. Należy się położyć spokojnie i...
- Milcz debilu! - wrzasnął Tolsen mając wrażenie, że serce puchnie i zaraz połamie mu żebra.
- Komputer BO-1. Polecenie niezrozumiałe. Ciśnienie spadło do 890 milibarów.
Czuł, jakby nóż wbijał mu się w splot słoneczny, i od promieniującego bólu powoli drętwiały mu mięśnie. Starał się pozbierać myśli, ale nie mógł się zdobyć na nic więcej, jak na bezproduktywne powtarzanie: automat, cięcie, łączność, powietrze. Zaś tego ostatniego było coraz mniej.
- Komputer BO-1. Ciśnienie wynosi 830 milibarów. W takiej sytuacji należy się uspokoić...
- Ty draniu! - ryknął Tolsen zrywając się z fotela tak, jakby tam za szybkami wskaźników dojrzał twarz swojego śmiertelnego wroga.
Nie dobiegł jednak do wyłącznika, gdyż wcześniej coś mu pękło w sercu: zdążył to jeszcze poczuć. W sterówce zapadła cisza. Ciło Tolsena leżało wyciągnięte między fotelem a pulpitem. Palce lewe; ręki były kuczowo zaciśnięte na jednej z dźwigni. Tylko tyle zdążyły zrobić. Słychać było lekkie budzenie prądu. Potem po cichu otworzyła się gródź. Za nią korytarz był pusty, o gładkich i jasnych ścianach.
- Komputer BO-1. Informacja do zapisu. Siedemdziesiąta pierwsza godzina lotu. Wszystkie urządzenia pracują bez zmian. Przeprowadzono samodzielny eksperyment badawczy. Cel eksperymentu: wytrzymałość człowieka na stres w warunkach lotu układowego. Wynik negatywny.
Dwa tygodnie później INFOR zamieścił krótką wzmiankę:
"W wyniku zbyt dużego poziomu pseudoświadomości komputery nowej generacji BO z firmy Kerkson nie będą wykorzystywane do atronawigacji, ani do żadnych innych zajęć na warunkach komputerów technicznych. Wydaje się jednak, że mogą znaleźć zastosowanie dla grup twórczych, jak malarze, struktonicy, czy literaci. Badania w toku.
legi007