Jacek Bartyzel Garota antyfaszyzmu. Glaukopis, 2009.pdf

dr hab. Jacek Bartyzel

Garota antyfaszyzmu

Jeszcze nie ucichła hucpa wzniecona przez makabrycznego bajkopisarza J.T. Grossa, a

juŜ kolejni tropiciele myślozbrodni wskazują następne ofiary wyselekcjonowane do

rytualnych mordów me(r)dialnych.

Pewna gorliwa paniusia z czerwonego ZNP w Łodzi (nie wymieniam jej nazwiska, bo po

co Herostratesom robić reklamę) zaŜądała, ni mniej ni więcej, tylko „dyskusji” nad

usunięciem z lektur szkolnych takich „antysemickich” lektur, jak „NieBoska komedia”,

„Lalka” i „Chłopi”. Jeśli operacja „dezantysemityzacji” kanonu literatury polskiej (i nie

tylko – Szekspir, na przykład, teŜ jest do kasacji, choćby za „Kupca weneckiego”)

przebiegnie sprawnie, to wkrótce lista lektur obowiązkowych będzie zapewne składała się

z powieści wybitnej działaczki ZNP i „dziewczyny Szamana” (towarzysza Koby) – Wandy

Wasilewskiej, no i oczywiście sekatora do przetrząsania naszych sumień, czyli „arcydzieł”

Grossa. PrzecieŜ „sam” Adam Michnik juŜ po gniocie o Jedwabnem obwieścił, Ŝe to

największe wydarzenie w dziejach polskiej literatury od czasów Mickiewicza. Inicjatywę

paniusi z ZNP wsparła takŜe swoim autorytetem „sama” prof. Maria Janion pouczając

gawiedź, Ŝe „NieBoska komedia” to „arcydzieło skaŜone”. Ta sama Janion, która

doprowadziła do Ŝałosnej ruiny – niegdyś tak kwitnącą – polonistykę, i to w kluczowym

dla naszej tradycji obszarze badań literatury romantycznej, najpierw przez lata miaŜdŜąc

ją w prokrustowym łoŜu marksizmu, później modniejszych odmian lewackiego bełkotu.

Dość powiedzieć, Ŝe z jej seminariów wyszła między innymi panna Kazia Szczuka, a to

tylko telewizyjny wierzchołek góry lodowej, którą tworzą polonistyczne katedry w kraju,

opanowane dziś przez gender studies i temu podobne pseudonaukowe bzdety.

Lecz furda paniusia z ZNP, która nadgorliwie wybiegła zanadto przed szereg, czym

wystraszyła niejednego szermierza postępu, gdyŜ lekkomyślne ukazywanie tak

dalekosięŜnych celów mogłoby jednak obudzić potulnych i sennych tubylców do jakiejś

reakcji. Lepiej przecieŜ rzucać się na ofiary, które moŜna zdefiniować w języku juŜ dobrze

ogranym i łatwo przyswajanym przez otumanioną publikę. Szczuć na Prusaantysemitę,

który skamieniały stoi sobie grzecznie na skwerku przed Wizytkami i patrzy na nas

dobrodusznie swoimi ciepłymi oczami zza binokli – to juŜ doprawdy zbyt prymitywne,

Ŝeby nawet „głupi Słowianin” to kupił. Ale zarzucić garotę na szyję jakiegoś Ŝyjącego

„faszysty” czy nawet „nazisty” – o, ten numer wciąŜ jest samograjem.

Dobrze sprawdzone w tym procederze rottweilery przyniosły właśnie triumfalnie do

kwatery głównej tego polowania, czyli „Gazety Wyborczej”, świeŜy ochłap „nazisty”,

wywęszony nie gdzie indziej, jak w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a w

postaci periodyku „Templum Novum”, który za czasów ministrowania Kazimierza

Ujazdowskiego otrzymał dotację w wysokości „aŜ” 10 tysięcy zł (Dostają pieniądze i

cytują nazistę, „GW” 20 II 2008). Głównym „myślozbrodniarzem” jest oczywiście

redaktor naczelny „Templum Novum” – historyk i publicysta Mariusz Bechta, ale dostało

się za brak czujności teŜ ministrowi Ujazdowskiemu, pouczonemu, Ŝe nie tylko on, ale i

podlegli mu urzędnicy winni mieć zawsze organ węchu niezawodnie wyczuwający

„nazizm”. Mój BoŜe, Kazik Ujazdowski (mój wychowanek z tajnego kółka

samokształceniowego i kolega z Ruchu Młodej Polski, zresztą) – taki wzorcowy przykład

uśmiechniętego, przyjaznego ludziom i światu konserwatyzmu – i teŜ prawie nazista, a

przynajmniej „sponsor nazistów”! Co tu się jednak dziwić, jeśli tropicielami byli

zaprawieni w takiej robocie funkcjonariusze „antyfaszystowskiej” czerezwyczajki pod

nazwą „Nigdy Więcej”. JeŜeli przejrzeć (kto ciekaw) wyniki prowadzonego przez nich

„monitoringu” (za czyje pieniądze, nawiasem mówiąc?), to widać, Ŝe działają oni według

wypróbowanego jeszcze za tow. Jagody vel Jehudy wzorca w postaci okólnika

naczalstwa: „jest w waszej obłasti, 15 tysięcy faszystów. Zlikwidować”. Nie trzeba się

chyba rozwodzić nad tym, iŜ fakt, Ŝe dotację w tym okresie otrzymała takŜe

neobolszewicka „Krytyka Polityczna”, nie budzi zastrzeŜeń straŜników politycznej

poprawności.

Typowy czytelnik „GW”, czyli tubylczy troglodyta z pretensjami do bycia „yntelygętem” i

„europejczykiem”, nie ma oczywiście zielonego pojęcia czym jest „Templum Novum”, ale

etykietka „nazizmu” wyjaśnia mu wszystko. Od razu wie dlaczego ma się zatrząść z

oburzenia podczas tego seansu „dwóch minut nienawiści”. Nie tracąc jednak nadziei, Ŝe

nie wszyscy jeszcze są tak wytresowani, spróbujemy przybliŜyć pokrótce czym jest to

pismo. Nie ukrywam, Ŝe jest w tym szczypta interesowności: sam bowiem zamieściłem w

nim jedną rzecz, tj. szkic o metapolityce.

Jak kilka czy najwyŜej kilkanaście innych tego typu periodyków o charakterze pisma idei,

„Templum Novum” jest dziełem grupki bezinteresownych zapaleńców, zmagających się

na co dzień z najbardziej przyziemną przeszkodą, czyli brakiem pieniędzy, lecz mimo to

poświęcających swój czas i energię dla sprawy, którą kieruje wiara, Ŝe płomień idei musi

być quand même podtrzymywany. Jego specyfiką jest przy tym zupełny brak

ideologicznego sekciarstwa, otwartość – jeśli wolno uŜyć tego sprostytuowanego słowa –

w tym znaczeniu, jakim jest ciekawość świata idei i chęć ich badania, nawet z ryzykiem

potknięcia się o idee „zbójeckie”, co, jak widać, ma swoje skutki. Trudno jednoznacznie

zaszufladkować jego profil: redaktor (Mariusz Bechta) jest „normalnym” katolikiem, dla

którego przewodnikiem jest „Dominus Iesus”, zakorzenionym teŜ mocno w tradycji

polskiej (co widać takŜe po jego pracach naukowych), lecz sprofilował pismo tak, Ŝe stało

się ono autentycznym miejscem prezentacji stanowisk i dyskusji bardzo szerokiego

spectrum polskiej prawicy (i nie tylko). MoŜna na jego łamach przeczytać teksty

tradycjonalistów katolickich, jak Adam Gwiazda czy Ryszard Mozgol, jak równieŜ

tradycjonalistów „integralnych” spod znaku Evoli, jak Marek Rostkowski a nawet

rodzimych „neopogan”, jak Barnim Regalica. Gościli tu i „postkonserwatyści” Tomasz

Gabiś czy Arkadiusz Karbowiak, i konserwatywny monarchista Adam Wielomski, czołowy

badacz myśli narodowej prof. Bogumił Grott i penetrujący rozmaite „trzecie drogi”

Romuald Okraska, a takŜe najciekawsi i najbardziej zadziorni historycy czasów

najnowszych: profesorowie Paweł Piotr Wieczorkiewicz i Marek Jan Chodakiewicz. Są

waŜne archiwalia, jak przedwcześnie zmarłego publicysty katolickiego Kazimierza

Sołtysika czy Ferdynanda Goetla. Gdybym miał zaryzykować jakąś tezę uogólniającą, to

rzekłbym – biorąc pod uwagę, z jednej strony, zainteresowania i sympatie samego

redaktora, historyka Narodowych Sił Zbrojnych, z drugiej zaś, częstą obecność pisarzy

(całkowicie przemilczanych przez establishment) związanych z nurtem piłsudczykowskim

(KPN): Bohdana Urbankowskiego i Jerzego Wawrowskiego – Ŝe symboliczną ojczyzną

ideową pisma jest nurt heroicznego romantyzmu politycznego, obecny w XX wieku

zarówno w tradycji piłsudczykowskiej, jak w niektórych odłamach obozu narodowego, jak

„Sztuka i Naród” czy „Ŝołnierze wyklęci” z NSZ i NZW. Jest to zatem z pewnością takŜe

to, czego tak nienawidzą Gross czy Ireneusz Krzemiński: „katoendecja”. Tylko Ŝe akurat

ten jej odłam, który nie musi się dziś bać, Ŝe będą mu wypadać trupy kapusiów z szafy

IPNu.

Nie przypadkiem w podtytule pisma czytamy: „Kanonada Narodowego Romantyzmu” (co

starsi, jak piszący te słowa, mogą skojarzyć nie tylko z okupacyjną Konfederacją Narodu

czy z KPN, ale takŜe z ruchem literackim: Konfederacja Nowego Romantyzmu, którego

animatorem był właśnie dr Urbankowski). Podkreślam ten moment „romantyczności”, bo

on ma takŜe związek z dzisiejszą „aferą” – do czego jeszcze wrócę.

Niepospolicie ciekawa jest takŜe rozpiętość tematów poruszanych przez autorów

„Templum Novum”. MoŜna tu przeczytać erudycyjny artykuł o źródłach średniowiecznej

teologii politycznej w reformach cesarza Dioklecjana i tekst o lewicowym komunitaryście

Christopherze Laschu, opowiadania kołymskie Warłama Szałamowa i blok poświęcony

poezji Gałczyńskiego. Stoczona została dyskusja o aktualności nacjonalizmu, w której

zresztą mocniej, moim zdaniem, zabrzmiały twierdzenia o jego anachroniczności. Nie

ukrywam, Ŝe nie wszystko, co tam znalazłem, przypada mi do gustu; trudno na przykład

było mi podzielić entuzjazm Manuela FerrerasaTascóna dla latynoamerykańskich

populistów, ale takie właśnie, naprawdę pluralistyczne, jest to pismo. MoŜna odnieść do

niego równieŜ słowa tyczące „Stańczyka”, które padły w wywiadzie z red. Gabisiem – Ŝe

jest to „przestrzeń duchowej wolności”.

Specialité de la maison „Templum Novum” są takŜe przekłady autorów obcych – na ogół

wciąŜ mało w Polsce znanych i teŜ reprezentujących duŜy wachlarz poglądów, zarówno

współczesnych, jak i przedwojennych. Czytelnicy mogli zapoznać się i ze stanowiskiem

proamerykańskiego liberała Pierre’a Manenta i zaciekłego wroga liberalizmu i Ameryki –

„papieŜa” Nowej Prawicy, Alaina de Benoista; patriarchy amerykańskiego konserwatyzmu

Russella Kirka i narodowego syndykalisty José Luisa Jéreza Riesco; z rzeczy dawniejszych

– klasyka literatury katolickiej Giovanniego Papiniego i „prawicowego anarchisty” –

Francisa Parkera Yockey’a. Lecz takŜe – i tu dochodzimy do clou dzisiejszej „afery” –

próbki tekstów charyzmatycznych postaci faszystowskiego mainstreamu lat 30. i 40.

ubiegłego wieku, jak José Antonio Primo de Rivera, Maurice Bardèche czy Léon Degrelle.

Zakładam, Ŝe czytelnik tych słów moŜe zadać sobie w tym miejscu pytanie: czy warto

drukować takich autorów – i to nie tylko z powodów pragmatycznych, jako Ŝe „najlepszą

częścią odwagi jest ostroŜność”, jak mawiał Falstaff, i po co naraŜać się delatorom z

„Nigdy Więcej”? Najprostszą odpowiedzią, jakiej udzieliłbym jako historyk myśli

politycznej, byłoby, Ŝe warto chociaŜby ze względów poznawczych: dotąd, na ogół,

autorów takich w Polsce moŜna było czytać tylko w karykaturalnych opracowaniach

historyków z marksistowskiej stajni. Ale oczywiście, gdybym na tym poprzestał, byłby to

zwykły wykręt. Powiem zatem, Ŝe warto – a nawet trzeba – tłumaczyć i czytać autorów,

nazwijmy ich tu umownie, faszystowskich, po to, aby odkłamać i zrozumieć jeden z

najbardziej zmistyfikowanych fragmentów naszej historii, naszej – właśnie europejskiej –

tradycji. Pierwszy a najbardziej nagminny fałsz, który trzeba odrzucić, to identyfikacja

faszyzmu – jako zjawiska pewnej epoki – ze zbrodniami hitlerowskiego narodowego

socjalizmu. Nicolás Gómez Dávila powiada arcytrafnie w jednym ze swoich scholiów, Ŝe

nazizm jest odpowiedzialny nie tylko za swoje zbrodnie, ale za to, Ŝe „udając

podobieństwo do pewnych szlachetnych tematów germańskiej medytacji, zamordował

równieŜ nadzieję na nowy rozkwit Zachodu”.

Rzekłbym ja z kolei, Ŝe trzeba na nowo przeczytać – nie po to, aby z entuzjazmem,

wykrzyknąć: „eureka!”, co znamionuje zawsze umysły tępe i prostacze, ale, aby

zrozumieć – „nonkonformistów” z tamtej epoki: zrozumieć ich obawy i nadzieje, ich

ideały i tragiczne pomyłki. Zrozumieć tę rozpacz, którą odczuwał młody Francuz, Hiszpan,

Niemiec czy Polak widząc degrengoladę mieszczańskiej Europy, balującej na Titanicu w

przeddzień bolszewickiej apokalipsy. Zrozumieć radykalizm tych „romantyków

faszystowskich”, którzy widzieli, Ŝe tradycyjny konserwatyzm jest trupem niezdolnym do

przeciwstawienia się Ŝelaznym batalionom Trockiego czy Stalina, toteŜ trzeba

przeciwstawić mu taką samą, i tak samo bezwzględną, Ŝelazną pięść. Zrozumieć tych,

którzy wciąŜ jeszcze karmieni w humanistycznych gimnazjach i liceach klasycznymi

wzorcami, chcieli Ŝyć „stylem doryckim”, woleli wznosić okrzyk „niech Ŝyje śmierć!” i

umrzeć młodo, ale bohatersko, jak Achilles, aniŜeli zestarzeć się w hańbie rentierstwa, z

opasłym brzuchem i wstęgą Legii Honorowej, kiedy wokół wszystko gnije i wali się świat.

Zrozumieć dlaczego na przykład taki Andrzej Trzebiński patrząc na pomnik Sobieskiego

mógł powtarzać sobie, Ŝe podchorąŜacy i Goszczyński z Nabielakiem zrobili w noc

listopadową pierwszą prawdziwą rewolucję faszystowską.

Wybitny znawca faszyzmu w Polsce, prof. Andrzej Piskozub powiada, Ŝe faszyzm był

„ideologią rozwścieczonego Europejczyka”. Koresponduje to z autooceną Alfreda Fabre

Luce’a, który wspominał – krytycznie – Ŝe stał się wówczas faszystą, poniewaŜ zmierzył

postępy dekadencji Europy, którym mieszczański świat nie był w stanie zaradzić. Wielu

takŜe – od wspomnianego Piskozuba po choćby Paula Séranta – zgadza się z opinią, Ŝe

faszyzm jako prąd intelektualnopolityczny Europy lat 30. był ostatnim stadium (i

„przesileniem” – jak proroczo przeczuł to Brzozowski) długiej i skomplikowanej historii

romantyzmu. Maksymalizm i radykalizm, estetyczna postawa wobec Ŝycia, heroizm i

pogarda śmierci – wszystko to znalazło swoje ujście w „romantyzmie faszystowskim” – z

całą jego wzniosłością, ale takŜe ze wszystkimi pomyłkami i winami.

Warto podkreślić, Ŝe wszyscy „faszyści”, jakich przedrukowywało „Templum Novum” to

zarazem tacy „dziwni faszyści” – by posłuŜyć się formułą badacza hiszpańskiej Falangi

S.G. Payne’a. Wszyscy oni bowiem (José Antonio, Bardèche, Degrelle) byli katolikami i to

Ŝarliwymi, mistycznymi – na „średniowieczny” sposób, wszystkich oŜywiał duch i etos

„krucjatowy”. Chcieli być rycerzami krucjaty przeciwko śmiertelnemu wrogowi Boga i

człowieka – komunizmowi. Z pewnością najbardziej kontrowersyjny – i trudny do pojęcia

– jest tu właśnie przypadek Degrelle’a. Na pewno nie był to ideologiczny nazista (jak

pisze o nim „Wyborcza”), lecz katolik i społeczny radykał, nienawidzący plutokracji na

równi z bolszewizmem. Był teŜ Degrelle autentycznym bohaterem, który na froncie

antybolszewickim wykazał się – do końca, do słynnej rajdu samolotem z Norwegii do

Hiszpanii – nieprawdopodobnym męstwem i brawurą. A jednak niepodobna teŜ

zaprzeczyć, Ŝe uległ jakiemuś amokowi osobistego uwielbienia dla Hitlera, wierząc jego

deklaracji, Ŝe tenŜe „jest Grekiem” i widząc w nim obrońcę chrześcijańskiego Zachodu,

jakiegoś następcę cesarzy Sacrum Imperium. Jest to zagadka psychologiczna trudna do

pojęcia – i do usprawiedliwienia, poniewaŜ błędy duszy mogą być tylko – w razie skruchy

– wybaczone, ale nigdy usprawiedliwione. Lecz trzeba teŜ powiedzieć, wbrew kłamstwom

„Wyborczej” i jej pomagierów, Ŝe redaktorzy „Templum Novum” Ŝadnej aprobaty dla tego

zbłądzenia Degrelle’a nie dają. Przeciwnie: opatrują jego tekst druzgocącym

komentarzem krytycznym (Adama Wielomskiego). Oni tylko chcą zbadać i zrozumieć: to

wszystko.

Powiedzmy na koniec, Ŝe Mariusz Bechta i jego koledzy podjęli godny uznania a nie

opluwania trud, aby na przekór pesymizmowi kolumbijskiego reakcjonisty pokazać, Ŝe

owe „szlachetne tematy medytacji” – nie tylko germańskiej – nie przepadły wskutek ich

znieprawienia przez wyznawców prymitywnego kultu rasy i krwi, lecz Ŝe moŜna na

powrót nad nimi rozmyślać i w ten sposób słuŜyć przyszłemu odrodzeniu Wielkiej Tradycji

Zachodu. Natomiast gończym psom spod znaku antyfaszystowskiego gestapo moŜemy

powiedzieć tylko jedno: wara wam od naszego dziedzictwa! MoŜecie sobie przetrząsać

sumienia takim, jak wy, bękartom Lenina. My nad winami naszych przodków

medytujemy nad ich grobami, a spowiadamy się tylko z własnych – i nie w gazetach czy

w telewizorze, a w konfesjonałach.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: