Courtois Czarna księga komunizmu.pdf
(
4796 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - Courtois Czarna księga komunizmu.doc
STEPHANE COURTOIS, NICOLAS WERTH,
JEANLOUIS PANNE, ANDRZEj PACZKOWSKI
KAREL BARTOSEK, JEANLOUIS MARCOLIN€
oraz Remi Kauffer, Pierre Rigoulot, Pascal Fontaine,
Yves Santamaria, Sylvain Boulouque
CZARNA KSI
Ę
GA
KOMUNIZMU
Zbrodnie terror,
Prze
ś
ladowania
Wst
ę
p do polskiego wydania KRYSTYNA KERSTEN
WARSZAWA 1999
Wydawca i autorzy po
ś
wi
ę
caj
ą
t
ę
ksi
ąż
k
ę
pami
ę
ci Francois Fureta,
który nie zd
ąż
ył opatrzy
ć
jej przedmow
ą
WST
Ę
P DO POLSKIEGO WYDANIA
KRYSTYNA KERSTEN
"Kto
ś
mo
ż
e uzna
ć
,
ż
e epoka, która w ci
ą
gu pi
ęć
dziesi
ę
ciu lat wykorzenia, zniewała czy
zabija siedemdziesi
ą
t milionów ludzi, powinna przede wszystkim by
ć
s
ą
dzona. Ale trzeba jeszcze,
ż
eby jej wina
została zrozumiana. [...] obozy niewolników pod sztandarem
wolno
ś
ci, rzezie usprawiedliwiane miło
ś
ci
ą
człowieka czy upodobaniem do nadczłowieka w pewnym sensie
obezwładniaj
ą
s
ą
d. W chwili gdy wskutek szczególnego odwrócenia, wła
ś
ciwego dla naszego czasu, zbrodnia wkłada
skór
ę
niewinno
ś
ci, rzecz
ą
niewin
no
ś
ci jest szuka
ć
dla siebie usprawiedliwie
ń
".
AL.BERT CAMUS, "I, HOMME RBVOLTB" (1952)
Zanim dzieło jedenastu autorów, spo
ś
ród których kilku to historycy wybitni, trafiło
do r
ą
k polskiego czytelnika po ukazaniu si
ę
we Francji w listopadzie 1997 ro
ku, stało si
ę
obiektem ostrych kontrowersji na łamach prasy, w radiu i w telewi
zji. Głos zabierali politycy, historycy, przedstawiciele nauk społecznych i politycznych,
pisarze, publicy
ś
ci spod ró
ż
nych sztandarów. Entuzjastyczne wypowiedzi krzy
ż
owały si
ę
z radykalnym pot
ę
pieniem. Uwaga skupiła si
ę
przede wszystkim na dwóch tekstach
pióra Stephane'a Courtois, stanowi
ą
cych niejako klamr
ę
spinaj
ą
c
ą
pi
ęć
cz
ęś
ci szczegó
łowych, po
ś
wi
ę
conych przemocy stosowanej przez partie komunistyczne w drodze do
władzy i w czasie jej sprawowania. Teksty te - "Zbrodnie komunizmu" otwieraj
ą
ce
Czarn
ą
ksi
ę
g
ę
" i ko
ń
cz
ą
ce j
ą
"Dlaczego?", w których autor podj
ą
ł prób
ę
szacunku
liczby ofiar komunistycznych represji i terroru w skali globalnej oraz zawarł uogólniaj
ą
ce tezy i interpretacje - sprowokowały zaciekłe polemiki czy wr
ę
cz w
ś
ciekle ataki, wy
kraczaj
ą
ce daleko poza wła
ś
ciwy temat.
"Czarna ksi
ę
ga komunizmu" była wydarzeniem nie tylko we Francji, gdzie ponad
stutysi
ę
czny nakład rozszedł si
ę
w krótkim czasie. W Niemczech równie
ż
znalazła wielu
czytelników i odbiła si
ę
szerokim echem w
ś
rodkach masowego przekazu. Wydanie nie
mieckie, które ukazało si
ę
w maju 1998 roku, zostało uzupełnione cz
ęś
ci
ą
"Die Aufar
beitung des Sozialismus in der DDR" po
ś
wi
ę
con
ą
socjalizmowi w NRD i zawieraj
ą
c
ą
komentarz pastora Joachima GauckaZ. Podobnie jak we Francji, "Czarna ksi
ę
ga" wy
wołała burz
ę
- najostrzejsze zarzuty padały ze strony lewicy. Jeden z artykułów, który
ukazał si
ę
we wrze
ś
niu w miesi
ę
czniku "Die Neue Gesellschaft. Frankfurter Hefte",
Albert Camus, "Człowiek zbuntowany", tłum. Joanna Guze, Oficyna Literacka, Kraków 1993, s. 7-8.
Za informacj
ę
dzi
ę
kuj
ę
serdecznie prof. Tomaszowi Szarocie.
8 WST
Ę
P DO POLSKIEGO WYDANIA
zatytułowany jest "Desinformation und Geschichtsklitterung" (Dezinformacja i histo
ryczna babranina). Jego autor Gernot Erler, historyk, poseł do Bundestagu, uwa
ż
a, i
ż
ksi
ąż
ka ta ma charakter propagandowy, nie za
ś
naukowy.
Ż
ywe reakcje wywołała te
ż
, Czarna ksi
ę
ga" we Włoszech. Przygotowywane s
ą
tłumaczenia na inne j
ę
zyki.
Sk
ą
d takie zainteresowanie? Jakie s
ą
przyczyny gwałtownych polemik, burzliwej pu
blicznej debaty? Trudno o prost
ą
odpowied
ź
. Najogólniej stwierdzi
ć
mo
ż
na, i
ż
owo
dzieło rewiduje obraz mijaj
ą
cego stulecia, wpisuje si
ę
w tocz
ą
c
ą
si
ę
dzi
ś
"bitw
ę
o pa
mi
ęć
", w spór o historyczn
ą
ocen
ę
wieku XX, a ujmuj
ą
c rzecz szerzej - w zderzenie
dwóch ró
ż
nych postaw wobec
ś
wiata, wciskanych w prokrustowe ło
ż
e "lewicy" i "prawi
cy". Dotyczy ono bezpo
ś
rednio
ż
yciorysów milionów ludzi, którzy znale
ź
li si
ę
w kr
ę
gu
komunizmu - czy jako wyznawcy i realizatorzy komunistycznego projektu przeobra
ż
e
nia
ś
wiata, czy te
ż
jako jego ofiary. Role te zreszt
ą
cz
ę
sto trudno rozdzieli
ć
; wczorajsi
kaci stawali si
ę
niejednokrotnie ofiarami, wczorajsze ofiary - prze
ś
ladowcami. W jed
nym i drugim wypadku "Czarna ksi
ę
ga komunizmu" uderza w najbardziej newralgiczne
punkty, wi
ąż
e si
ę
bowiem z obron
ą
sensu dokonanych w przeszło
ś
ci wyborów, a tak
ż
e
dzisiejszych zaanga
ż
owa
ń
ideowych i politycznych.
Stephane Courtois, nale
żą
cy do pokolenia Maja 68, który
ś
ladem wielu intelektu
alistów - by wymieni
ć
cho
ć
by Arthura Koestlera, Edgara Morina, Leszka Kołakow
skiego, Annie Kriegel i Francois Fureta - przebył drog
ę
wiod
ą
c
ą
od komunizmu do je
go negacji, miał odwag
ę
wyst
ą
pi
ć
przeciw mitom istniej
ą
cym nadal w niektórych
ś
rodo
wiskach uniwersyteckich (i nie tylko), a tym samym naruszy
ć
gł
ę
boko zakorzenione
tabu. Jego duchowymi mistrzami byli Annie Kriegel, z któr
ą
od 1981 roku wydawał pi
smo "Communisme", oraz Francois Furet', autor ksi
ąż
ki ukazuj
ą
cej w nowym
ś
wietle
Rewolucj
ę
Francusk
ą
i opublikowanego w 1995 roku wnikliwego rozliczenia z komuni
zmem pod tytułem "Przeszło
ść
pewnego złudzenia". pozostał te
ż
Courtois człowiekiem
pasji i gł
ę
bokiego zaanga
ż
owania w wypełnienie - jak pisze - podwójnego obowi
ą
zku:
wobec historii oraz wobec pami
ę
ci, obowi
ą
zek ten traktuj
ą
c w wymiarze zarówno po
znawczym, jak i etycznym. Jego demaskatorski stosunek do komunizmu, który
w przeciwie
ń
stwie do nazizmu zgodnie uznawanego za uciele
ś
nienie absolutnego Zła
"a
ż
do 1991 roku był uznawany na arenie mi
ę
dzynarodowej, a jego wyznawcy rozsiani
s
ą
po całym
ś
wiecie", oraz kontrowersyjne twierdzenia, zwłaszcza za
ś
zestawienie
dwóch totalitaryzmów - brunatnego i czerwonego - jako formacji na równi zbrodniczych, sprawiły,
ż
e trzej
współautorzy, Nicolas Werth, Karel Bartosek i JeanLouis
Margolin, jeszcze przed publikacj
ą
"Czarnej ksi
ę
gi" zakwestionowali rozdział wst
ę
pny,
a tak
ż
e proponowany pierwotnie tytuł cało
ś
ci: "Zbrodnie komunizmu". Margolin do
magał si
ę
usuni
ę
cia ze wst
ę
pu "fałszywego porównania nazizmkomunizm",
żą
dał te
ż
"całkowitego przeredagowania nadu
ż
ywanych stwierdze
ń
o miejscu zbrodni w komuni
zmie". Zanim "Czarna ksi
ę
ga" znalazła si
ę
w sprzeda
ż
y, w "Le Monde" (31 pa
ź
dzierni
ka 1997) ukazał si
ę
artykuł Ariane Chemin zatytułowany "La division d'une equipe
d'historiens du communisme" (Rozd
ź
wi
ę
k w
ś
ród historyków komunizmu), relacjonuj
ą
cy zastrze
ż
enia Margolina i Wertha. Oni sami przedstawili swoje stanowisko w obszer
nym tek
ś
cie na łamach tego
ż
dziennika dwa tygodnie pó
ź
niej (14 listopada). Informu
' Francois Furet, "Prawdziwy koniec Rewolucji Francuskiej", tłum. Barbara Janicka, "Znak", Kraków
1994; ten
ż
e, "Przeszło
ść
pewnego złudzenia. Esej o idei komunistycznej w XX w.", tłum. Joanna Górnicka
-Kalinowska, Maria Ochab, Oficyna Wyd. Volumen, Warszawa 1996.
WST
Ę
P DO POLSKIEGO WYDANIA 9
j
ą
c o powa
ż
nych kontrowersjach mi
ę
dzy niektórymi autorami "Czarnej ksi
ę
gi komuni
zmu" a Stephane'em Courtois, wymienili cztery główne punkty sporu, a wi
ę
c:
przypisywanie zbrodniom masowym nadrz
ę
dnej roli w represyjnych działaniach komunistów
sprawuj
ą
cych władz
ę
; uto
ż
samienie doktryny komunistycznej z jej realizacj
ą
, prowadz
ą
ce do
usytuowania zbrodni w samym j
ą
drze ideologii komunistycznej; uznanie, i
ż
zachodzi znaczne
podobie
ń
stwo mi
ę
dzy nazizmem a komunizmem, systemami w istocie swej u samych podstaw
zbrodniczymi; liczby ofiar komunizmu, wyolbrzymione, nieprecyzyjne (85 milionów? 95? 100?),
nieuzasadnione i zaprzeczaj
ą
ce ustaleniom autorów cz
ęś
ci dotycz
ą
cych ZSRR, Azji i Europy
wschodniej, które globalnie mo
ż
na zawrze
ć
w przedziale od 65 do 93 milionów;
ś
rednia 79 mi
lionów ma warto
ść
wył
ą
cznie orientacyjn
ą
.
Wokół tych kwestii w du
ż
ej mierze koncentrowała si
ę
dyskusja absorbuj
ą
ca opini
ę
francusk
ą
w listopadzie i grudniu 1997 roku oraz debaty we Włoszech i w Niemczech
po ukazaniu si
ę
"Czarnej ksi
ę
gi". Wyra
ź
nie zaznaczyły si
ę
podziały ideowe, a ich poli
tyczny kontekst był a
ż
nazbyt wyra
ź
ny. Udokumentowane przedstawienie przemo
cy, wyst
ę
puj
ą
cej w ró
ż
nych postaciach, jako integralnego elementu zdobywania wła
dzy, budowy systemu oraz jego funkcjonowania - je
ś
li nawet pomin
ąć
niektóre
prowokuj
ą
ce, nie bezzasadnie podawane w w
ą
tpliwo
ść
tezy zawarte w obu tekstach
Stephane'a Courtois czy te
ż
jego nazbyt swobodne podej
ś
cie do liczb - prowadziło do
totalnego oskar
ż
enia komunizmu, co wywoływało z kolei reakcje obronne nieuniknio
ne w krajach, gdzie - jak we Francji - partia komunistyczna nadal zajmuje wa
ż
ne miej
sce w
ż
yciu publicznym. Lionel Jospin podczas debaty w Zgromadzeniu Narodowym
12 listopada 1997 roku, odpowiadaj
ą
c opozycyjnemu deputowanemu, który w nawi
ą
za
niu do "Czarnej ksi
ę
gi" pytał, co premier zamierza uczyni
ć
, by ustali
ć
odpowiedział
no
ść
za "podtrzymywanie tych okropno
ś
ci", stwierdził:
ZSRR Stalina, jakkolwiek go ocenia
ć
, był naszym sojusznikiem przeciw nazistowskim Niemcom
[...]. GUŁag i stalinizm winny by
ć
pot
ę
pione i całkowicie odrzucone, i cho
ć
mo
ż
na uwa
ż
a
ć
,
ż
e
Francuska Partia Komunistyczna uczyniła to zbyt pó
ź
no, niemniej jednak to uczyniła. Dla mnie
komunizm wpisany jest w "kartel lewicy", Front Ludowy, walk
ę
Resistance, rz
ą
dy lewicy w 1945
i 1981 roku. Komunizm - dowodził dalej - nigdy nie podniósł r
ę
ki na wolno
ść
. Wyci
ą
gn
ą
ł lekcj
ę
ze swej historii. Jest reprezentowany w moim rz
ą
dzie i jestem z tego dumny.
Robert Hue na forum tego
ż
Zgromadzenia Narodowego wysun
ą
ł "dy
ż
urny" argu
ment, przestrzegaj
ą
c, i
ż
"Czarna ksi
ę
ga" to podarunek dla prawicy. Po raz kolejny
"wróg", działanie na korzy
ść
"wroga" posłu
ż
yło przywódcy Francuskiej Partii Komuni
stycznej jako alibi dla zmowy milczenia ci
ą
gle jeszcze otaczaj
ą
cej zbrodnie komunizmu,
cho
ć
dzi
ś
ju
ż
mało kto - przynajmniej na zachód od Bugu - neguje istnienie łagrów al
bo wielki głód lat trzydziestych czy zbrodni
ę
katy
ń
sk
ą
. Co najwy
ż
ej pomniejsza si
ę
ich
znaczenie, redukuje liczb
ę
ofiar, szuka usprawiedliwie
ń
w "obiektywnych warunkach"
i zagro
ż
eniu ze strony imperializmu, przede wszystkim za
ś
odwołuje si
ę
do roli, jak
ą
komunizm odegrał w walce z faszyzmem.
Czarna ksi
ę
ga", ujmuj
ą
c rzecz najbardziej ogólnie, traktuje o działaniach, które
bezpo
ś
rednio lub po
ś
rednio poci
ą
gały za sob
ą
m
ę
k
ę
i
ś
mier
ć
na skal
ę
masow
ą
o zbrodniach przeciwko ludziom, jak to podkre
ś
la Courtois. Autorzy przedstawiaj
ą
ob
raz cierpie
ń
, jakie komunizm zgotował ludziom i narodom, ukazuj
ą
te jego karty, na
których zapisane s
ą
: masowy terror, represje, deportacje, przesiedlenia, poni
ż
enie czło
wieka, deptanie jego godno
ś
ci, zniewolenie duchowe, ubezwłasnomy
ś
lenie. Na tym
Plik z chomika:
madzia.1majka2
Inne pliki z tego folderu:
Czubiński Świat XX wieku.rar
(855 KB)
Leksykon historii XX wieku - M. Bankowicz, A. Dudek.pdf
(2639 KB)
Courtois Czarna księga komunizmu.pdf
(4796 KB)
Richard Pipes, 'Patrymonialna Rosja' [w] 'Własność a wolność'(1).pdf
(205 KB)
Richard Pipes, 'Patrymonialna Rosja' [w] 'Własność a wolność'.pdf
(205 KB)
Inne foldery tego chomika:
- RED 2 CHOMIKUJ
- TAJEMNICA WESTERPLATTE
Pliki dostępne do 21.01.2024
!▣ Filmy Historyczne
_ Historia. II wojna światowa
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin