Pelagia DRENDA
Szkoła Podstawowa nr 8
Chorzów ul. Omańkowskiej 1
„WALORY HOSPITACJI DIAGNOZUJĄCEJ”
41-506 Chorzów
ul. Podmiejska 19/3
Hospitari z języka greckiego znaczy „przychodzić w gościnę” .
Jednym z zadań dyrektora szkoły w famach nadzoru pedagogicznego jest mierzenie jakości pracy szkoły. W mierzeniu tym ważna rola przypada hospitacji. Głównym celem hospitacji jest wywieranie pozytywnego wpływu na osobowość hospitowanego nauczyciela, na jego pracę i efekty tej pracy. W zależności od celu jaki sobie zakłada osoba hospitująca lub funkcji jaka ma spełnić hospitacja wyróżniamy kilka rodzajów hospitacji:
vtradycyjne- spełniają funkcje diagnostyczno-kontrolne i oceniające obejmują z reguły całe lekcje lub inne rodzaje zajęć i połączone są z dokonywaniem oceny pracy nauczyciela. Można je stosować w różnych sytuacjach i okolicznościach , pozwalają badać całokształt pracy nauczyciela.
vcykliczne- obejmują określony cykl zjawisk pedagogicznych lub organizacyjnych w stosunkowo krótkim czasie, tworzących zamkniętą tematycznie całość.
vproblemowe- ich celem jest podejmowanie i zbadanie ważnych dla szkoły, węzłowych problemów. Wymagają one odpowiednio długiego czasu i przygotowania zarówno ze strony dyrektora jak również nauczycieli. Przedmiotem hospitacji problemowej może być na przykład: racjonalne wykorzystanie środków dydaktycznych czy zasada indywidualizacji zajęć.
vOkolicznościowe- są to krótkie spontaniczne (nie ujęte w planie ) spowodowane sytuacją chwili obserwacje pewnych wybranych fragmentów życia szkoły. Zwane są niekiedy lustracjami .Pełnią przede wszystkim funkcję rozpoznawczo-diagnostyczną i profilaktyczną. Mogą dotyczyć wielu spraw związanych z organizacją pracy i życia szkoły, zwłaszcza tych, które nie dotyczą bezpośrednio procesu lekcyjnego jak np.: kontrola frekwencji uczniów w poszczególnych klasach.
vpartnerska- odpowiada cechom pełnego partnerstwa, uczy współdziałania w realizacji celów, przyczynia się do twórczej aktywności nauczycieli, wzmaga poczucie identyfikacji i odpowiedzialności za końcowy efekt wspólnego działania.
vdoradczo-doskonaląca- jest obserwacją pracy nauczyciela, sposobu planowania pracy, konstrukcji lekcji. Jej celem jest diagnoza mocnych i słabych stron nauczyciela i pomoc w doskonaleniu umiejętności metodycznych obserwowanego nauczyciela.
Śledząc publikacje na temat hospitacji dochodzimy do wniosku, że większość z nich ma za zadanie usprawnić pracę hospitacyjna dyrektora, poprzez dawanie porad, jak lepiej obserwować pracę nauczyciela, jak stać się merytorycznym i metodycznym partnerem nauczyciela w dyskusji o jego przedmiocie. Osiągnięcie tego celu jest z wielu powodów nierealne, gdyż nauczyciele utożsamiają hospitację dyrektora z kontrolą, co mocno utrudnia wspólne współdziałanie. Aby hospitacja była lepsza , a przez to mniej stresująca , skuteczniejsza i nowocześniejsza, należy jasno i w taki sposób sformułować jej cele, by obserwować przede wszystkim rozwój uczniów. Temu celowi sprzyja najbardziej tzw. hospitacja diagnozująca, która umożliwia monitorowanie rozwoju ucznia.
Hospitacja diagnozująca to obserwacja ukierunkowana na działania uczniów i ich osiągnięcia, a pośrednio na pracę nauczyciela. Pozwala opisać poziom opanowania przez uczniów umiejętności, której kształtowanie w określonym czasie założył nauczyciel.
Aby przeprowadzić diagnozę umiejętności ucznia, konieczne są standardy edukacyjne, odnoszące się do „Podstawy programowej’(rozp. MEN z dnia 15 lutego 1999 r). Jednak poszczególne szkoły i placówki działają w specyficznych dla siebie warunkach, które implikują sposoby dochodzenia uczniów do kompetencji kluczowych . Stąd też konieczne jest, by w każdej szkole tworzono własne standardy edukacyjne, które są respektowane ze standardami państwowymi, a osiągane na swój sposób. W tym celu należy:
vustalić zakres wiedzy i umiejętności oraz pożądanych zachowań, w które powinien być wyposażony absolwent szkoły,
vokreślenie zakresu wiedzy ,poziom umiejętności i pożądanych zachowań na końcu kolejnych progów edukacyjnych,
vstworzyć szkolny program edukacyjny, (szkolne standardy wymagań),
vtworzyć przez zespoły nauczycieli lub indywidualnie programów edukacyjnych,
„Pokaz umiejętności uczniów – to cała istota hospitacji diagnozującej”
Aby właściwie prowadzić hospitację diagnozującą ważne jest przestrzeganie kilku zasad:
1.stworzenie przez radę pedagogiczną szkolnej koncepcji pracy zgodnej z „Podstawą programową”
2.opracowanie narzędzi do procedur hospitacyjnych.
3.dobranie przez poszczególnych nauczycieli zestawów umiejętności operacyjnych,
4.indywidualne ustalenie przez nauczyciela terminu hospitacji,
5.rozmowa pohospitacyjna to ocena poziomu umiejętności osiągniętych przez uczniów,
Analizując hospitacje diagnozujące, wysunąć można wniosek że podstawową ich zaletą jest to ,że zanika bariera specjalizacyjna przedmiotu (obserwowane umiejętności mają charakter międzydyscyplinarny), głównymi aktorami są uczniowie a nie jak dotychczas nauczyciel. Po przeprowadzonej hospitacji nauczyciel pisze diagnozę dotyczącą aktualnych umiejętności uczniów w zakresie realizowanego zamierzenia pedagogicznego, planuje swoje dalsze działania i oczekiwania wobec uczniów. Spostrzeżenia i wnioski przeprowadzonych obserwacji stanowią dokument w postaci arkusza hospitacji.
BIBLIOGRAFIA:
1Bednarkowa W, Wlazło S , Mierzenie jakości pracy szkoły, Część druga, Wydanie drugie – zmienione i poprawione , Wrocław 1998,
2Borzęcki K, Jak hospitować, poradnik dla dyrektora szkoły, Olsztyn 1995
3Dzierzgowska I, Wlazło S, Mierzenie jakości pracy szkoły, Moduł IV, Materiały dla uczestnika TERM.
mpwjs