Alkohol główną przyczyną rozwodów Jak pokazują statystyki, alkohol jest częstą przyczyną rozwodów. Jedna czwarta małżeństw rozpada się z tego powodu. Warto więc poświęcić temu problemowi trochę uwagi, aby zrozumieć, jakie niesie zagrożenia dla rodziny. Chociaż spożywanie alkoholu przy okazji świąt, uroczystości lub spotkań rodzinnych jest przyjęte i akceptowane w wielu społeczeństwach, to jednak jego nadmierne picie, któremu często towarzyszy naganne zachowanie, spotyka się z dezaprobatą. Poza okazjonalnym spożywaniem alkoholu zaobserwować można także zwyczaj codziennego picia alkoholu w postaci piwa, drinków czy wódki – bez specjalnej okazji i bez powodu, ot, tak – dla odprężenia się po pracy, do towarzystwa czy podczas oglądania telewizji. Dla niektórych osób codzienne picie staje się zwyczajem, z którego trudno zrezygnować. Trzeba jednak pamiętać, że częste picie alkoholu, nawet w niezbyt wielkich ilościach, nie pozostaje bez wpływu na zdrowie człowieka: jego fizyczne i psychiczne funkcjonowanie. Kiedy możemy uznać, że styl picia jest szkodliwy ? Specjaliści w dziedzinie problemów alkoholowych wymieniają cztery podstawowe szkodliwe objawy picia – jeśli one występują, przyjmuje się, że alkohol szkodzi fizycznemu i psychicznemu funkcjonowaniu pijącej osoby. Są to: 1. Powtarzające się picie alkoholu, które powoduje niemożność właściwego wykonywania podstawowych obowiązków w pracy, szkole lub domu (np. nieobecność w pracy lub szkole, słaba wydajność pracy lub wypadki przy pracy, zaniedbywanie dzieci lub obowiązków domowych). 2. Powtarzające się picie alkoholu w sytuacjach, kiedy stwarza to zagrożenie dla życia lub zdrowia swojego lub innych osób (np. prowadzenie samochodu lub kierowanie maszynami czy innymi urządzeniami pod wpływem alkoholu). 3. Powtarzające się problemy prawne lub z policją – zatrzymania w związku z niewłaściwym zachowaniem się pod wływem alkoholu: bójki, awantury, zakłócanie porządku publicznego. 4. Uporczywe spożywanie alkoholu mimo stałych lub powracających problemów rodzinnych i społecznych (np. kłótnie ze współmałżonkiem w związku z następstwami picia, przemoc fizyczna w rodzinie). Granica między nadmiernym spożywaniem alkoholu a chorobą alkoholową jest trudna do uchwycenia. Pijak jest w stanie przerwać picie w dowolnym momencie i bez większych problemów odmówić, zaś osoba uzależniona od alkoholu nie potrafi tego zrobić. Dobrze tę różnicę oddaje B. T. Woronowicz, cytując w swojej książce nt. uzależnienia od alkoholu francuskie przysłowie: „Pijak mógłby przestać pić, gdyby chciał – alkoholik chciałby przestać pić, gdyby mógł”. Pijak może sam się otrząsnąć i zdecydowanie ograniczyć picie wskutek jakiejś wstrząsającej sytuacji, natomiast osoba uzależniona od alkoholu potrzebuje pomocy terapeutycznej, aby powstrzymać się od picia. Jak wpływa na rodzinę nadmierne i częste spożywanie alkoholu przez męża i ojca, bo to właśnie ich problemy alkoholowe są przyczyną rozwodów? Osoba będąca pod wpływem alkoholu zachowuje się inaczej niż na trzeźwo. Ta zmiana jest widoczna dla członków rodziny, nawet jeśli ilość wypitego alkoholu nie była duża. Nie tylko sposób poruszania się i mówienia takiej osoby, ale także jej reakcje na innych ludzi są mniej lub bardziej zmienione. Obniżona jest kontrola własnych emocji oraz zachowań, dlatego też łatwo dochodzi do łamania zasad poprawnego zachowania czy norm społecznych. Ludzie pod wpływem alkoholu często wywołują awantury, w trakcie których dochodzi do aktów przemocy psychicznej (napaść słowna, groźby, krzyki, przeklinanie, obrażanie słowne, ordynarne wyzwiska w stosunku do członków rodziny czy osób z otoczenia) lub do agresji fizycznej – popychanie, uderzanie, bicie, maltretowanie. W takich przypadkach żona jest zmuszona uciekać wraz z dziećmi z domu, aby chronić zdrowie i życie swoje oraz dzieci. Czasem, aby powstrzymać pijanego agresora, musi interweniować policja. Powtarzające się sytuacje pijaństwa i agresji stają się trudne do wytrzymania dla pozostałych członków rodziny. Żyją oni w atmosferze stałego zagrożenia kolejnym przypadkiem nadużycia alkoholu, ryzykiem awantury, bicia, ucieczki z domu. Nigdy nie wiedzą, kiedy mąż czy ojciec wróci pijany i co się wtedy stanie. Nie są w stanie temu zapobiec, bo osoba nadużywająca alkoholu nie dostrzega, iż dotyczy jej problem alkoholowy – zaprzecza jego istnieniu, a odpowiedzialność za kolejny „epizod” alkoholowy zrzuca na innych członków rodziny (np. „gdybym miał lepszą żonę, dzieci, teściową itp., to nie musiałbym pić”). Członkowie rodziny widzą, że tzw. głowa rodziny nie jest w stanie odpowiadać za swoje czyny, co budzi różne emocje u współmałżonka i dzieci. Tracą oni poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego. Odczuwają lęk przed tym, co może zrobić pijany członek rodziny. Są rozczarowani, że osoba bliska nie potrafi kontrolować spożywania alkoholu i czują wstyd przed innymi ludźmi za zachowanie męża lub ojca. Mogą też odczuwać złość i wrogość do tej osoby, a przecież jest to ktoś im bliski – mąż, ojciec. Innymi słowy żyją w stresie, a problem alkoholowy męża czy ojca zmienia na niekorzyść ich życie i odbijaja się negatywnie na ich psychice. Utrzymujące się przez lata problemy związane z nadużywaniem alkoholu przez któregoś z członków rodziny powodują ogromne wyczerpanie i wyeksploatowanie zasobów energetycznych pozostałych członków rodziny. Są oni zmęczeni ponoszeniem kosztów życia z pijakiem, mają poczucie beznadziejności swoich wysiłków prowadzących do zmiany sytuacji. A gdy nie widzą już żadnych szans na rozwiązanie problemu alkoholowego, wtedy jedynym ratunkiem staje się rozwód, pozwalający odseparować się od będącego źródłem nieszczęść i bólu męża i ojca. Przy pisaniu tego artykułu korzystałam z książki Bohdana T. Woronowicza „Bez tajemnic. O uzależnieniach i ich leczeniu”, do której przeczytania zachęcam osoby, pragnące lepiej poznać problemy uzależnienia alkoholowego. Krystyna Balawajder
agalaik