Form. Oprac. Dokumentów C
C1
literatura:
treści programowe, normy, książki, czasopisma. Kolokwium całościowe teoretyczno-praktyczne (książka do opracowania). +2 małe kolokwia.
Encyklopedia wiedzy o książce: Katalog biblioteczny, opracowanie formalne, rodzaje katalogów/ bibliotekarstwo: red. Z. Żmigrodzki, wyd. 2. Rozdział 9: formalne opracowanie zbiorów s. 90-91. tu katalogowanie, oprac. Formalne, cechy wydawniczo formalne, opis katalogowy, opis bibliograficzny. M. Lenartowicz: normalizacja opisu bibliograficznego I jego hasła z zasad szeregowania I przypisów biograficznych. W: przegląd biblioteczny 2001, z. 1-2., s. 39-47. Tu: istota ISBD, arkusze, normy, dotyczące opisu bibliograficznego. 2 normy: 1. ISBN (2006 lub jakakolwiek '97) I ISSN tu: charakterystyka, budowa, oraz znak kontrolny - jak go obliczać.
Wypożyczyć M. Lenartowicz: przepisy katalogowania książek. Cz. 1 opis bibliograficzny.
Encyklopedia wiedzy o książce. Red. A. Birkenmajer I inni. Wroclaw 1971.
Katalog biblioteczny - spis książek, czasopism I innych pokrewnych dokumentów, znajdujących się w bibliotece, opisanych wg określonych zasad (opis katalogowy), ułożony wg odpowiedniego porządku. Wykazuje cechy indywidualne każdego egzemplarza.
Rodzaje katalogów:
katalogi formalne:
topograficzne (miejsce książki na półce)
Alfabetyczny
Centralny (zbiory kilku bibliotek w bibliotece centralnej)
Katalogi rzeczowe:
Działowy
Klasowy
Systematyczny
Przedmiotowy
Ze względu na zasięg:
Główny (całość zbiorów)
Specjalne (pewien rodzaj zbiorów)
Akcesyjne (niedopracowane jeszcze, tylko sygnatury
Pomocnicze (np. Dla księgozbiorów podręcznych, k. Kontynuacji,
Selekcyjny (np. literatura aktualna lub kierowana do pewnej grupy odbiorców - k. Wyborowy lub k. Zalecający - np. Zalecający czytelnikowi dzieła Marksa ;)
Same katalogi biblioteczne dzielimy na: (karty katalogowe)
Książkowe
Albumowe (luźne karty)
Kartkowe
Klamrowe (metalowe klamry)
Drukowane (rozpowszechnienie)
Ścienne (propaganda)
komputerowe
Opracowanie - zespól czynności, mających na celu przygotowanie gromadzonych przez bibliotekę zbiorów do użytku czytelników. Obejmuje sporządzanie inwentarzy, klasyfikacje pod względem treści, opis formalny (katalogowanie), szeregowanie kart w katalogach bibliotecznych. Jednolite zasady opracowania formalnego. (normy).
Katalogowanie - sporządzanie opisów katalogowych zgodnie z obowiązującą instrukcja (przy ustalonej jednostce opisu) w celu utworzenia katalogu bibliotecznego. Polega na wyborze tych elementów z tytulatury dzieła, które są niezbędne do jego identyfikacji, oraz na podaniu ich na karcie katalogowej w sposób zwięzły I dokładny. Porządkuje te informacje wg stref opisu, pomija cechy treściowe. Są to przede wszystkim autorstwo I tytuł, wydawnictwo, kolejność I miejsce wydania, forma wydawnicza, objętość, format (w cm), ISBN (international standard book number) dla zwartych lub ISSN (international standard serial number) dla ciągłych.
K. może być: pełne, skrócone, centralne (przygotowywane przez centralna instytucje do centralnego opracowania), analityczne (dla druków niesamoistnych wydawniczo).
Klasyfikowanie - proces łączenia podobnych treściowo zbiorów, w celu szybkiego wyszukania dokumentów relatywnych w stosunku do zapytania użytkownika. Etapy:
1. charakteryzowanie pod względem treściowym
2. Znakowania wg systemu klasyfikacyjnego
3. Usystematyzowanie/uporządkowanie
4. Tworzenie katalogów rzeczowych.
Informacje do opracowania formalnego czerpane są z preliminariów - strony przed stroną tytułową tytułowej/substytutu, metryki wydawniczej. Tak nazywa się wszystkie karty przed stroną tytułową. Substytut to okładka, nagłówek, obwoluta, żywa pagina, spis treści. Najważniejsza strona tytułowa. Tytulatura to zespól informacji, identyfikujących dokument, umiejscowiona różnie w zależności od medium (np. W czołówce filmu).
Podstawa opisu formalnego jest oryginał w całości, pierwszy zeszyt dla wydawnictw ciągłych. W wypadku braku - czerpać należy z bibliografii, z zaznaczeniem źródła. Tytuł podaje się najbardziej szczegółowy, pierwszy jak równoważne, lub ostatni, jeśli różne lata.
Opis katalogowy, opis główny, pozycja katalogowa - uwzględnia cechy bibliograficzne, niezbędne do identyfikacji dokumentu w całej grupie określonego typu oraz cechy indywidualne, specyficzne dla danego egzemplarza.
ISBD (International standard biographic description). Opracowany przez IFLA (International federation of library associations and institutions).
Notatka z ISBN (międzynarodowy znormalizowany numer książki). Na podstawie ISO 2108:1992 /1997.
Agencja międzynarodowa znajduje się w Berlinie. Polska ma numer 83. Krajowa w Bibliotece Narodowej.
Budowa ISBN:
Składa się z dziesięciu cyfr do 2007 roku zbudowanych z następujących części (teraz jest 13 cyfr - prefiks 978):
Identyfikatora grupy (narodowej, geograficznej, językowej etc.)
Identyfikatora wydawcy/producenta
Identyfikatora tytułu
Znaku kontrolnego
Każda cześć powinna być oddzielona odstępem lub łącznikiem:
ISBN 0 571 08989 5
ISBN 90-70002-34-5
Części różnią się długością, zależnie od wielkości produkcji w danej grupie. Im mniej, tym większa produkcja. Na tytuł zostaje tyle i ile zostanie po 2 pierwszych częściach z tych 10(9) cyfr.
Znak kontrolny oblicza sie na podstawie modułu 11 z wagami 10-2, stosując X zamiast 10, gdy 10 wystąpiłoby jako znak kontrolny.
1. Wpisać dziewięć początkowych cyfr
2. Przyporządkować wagi od 10 do 2
3. Pomnożyć każdą cyfrę przez wagę
4. Dodać wyniki mnożenia
5. Liczbę podzielić przez moduł 11
6. Uzyskaną z dzielenia resztę odjąć od tak samo dalej
ISBN 83-7823-0783
Wydawnictwo zwarte - wydawnictwo, ukazujące się od razu jako całość lub którego zakończenie zostało z góry przewidziane.
Broszura - książka do 48 stron
Notatka z ISSN (międzynarodowy znormalizowawany numer wydawnictw ciągłych). Na podstawie ISO 3297:1998 lub 2001.
ISSN to jednoznaczny identyfikator wydawnictwa ciągłego, niekiedy stosuje się go na innych dokumentach, oprócz właściwym im numerom. Nadaje je ośrodek międzynarodowy ISSN w Paryżu, krajowy w Warszawie w BN.
ISSN to ośmiocyfrowy numer, z łącznikiem po czwartej cyfrze, zawierający znak kontrolny I poprzedzony akronimem 'ISSN', przydzielany wydawnictwu ciągłemu przez siec ISSN. Ósma cyfra to znak kontrolny, czasem oznaczony jako X:
ISSN 1050-124X, ISSN 0251-1479.
Tytuł kluczowy to jednoznaczna nazwa przyporządkowana wydawnictwu ciągłemu. Jest tworzony na postawie tytułu wydawnictwa ciągłego, a jeśli trzeba go odróżnić, na podstawie dowolnej informacji, pojawiającej się w publikacji w momencie rejestracji (miejsce wydania, data, nośnik, etc.)
Wydawnictwo ciągłe - wydawnictwo na dowolnym nośniku, ukazujące się w następujących po sobie częściach, zwykle oznaczonych numerycznie lub chronologicznie, o nie przewidzianym z góry zakończeniu. Czasem serie wydawnicze maja ISSN I ISBN - bo są I książką, I wydawnictwem ciągłym.
Znak kontrolny przestrzega przed błędnym wpisaniem danych - np. Przed przestawieniem cyfr. Oblicza się go tak:
1. Wpisać siedem początkowych cyfr ISSN.
2. Przyporządkować tym cyfrom stale wagi - od 8 do 2, odpowiadające pozycjom tych cyfr.
3. Pomnożyć każdą cyfrę przez wagę.
4. Dodać do siebie otrzymane wyniki mnożenia
5. Uzyskaną sumę podzielić przez moduł 11 I znaleźć resztę z dzielenia.
6. Od modułu 11 odjąć nasza resztę z dzielenia. Jeśli wyjdzie nam 10, to wpisujemy to jako X. Jeśli dzielenie okaże się bez reszty, zapisujemy to jako 0.
7. Dołączyć znak kontrolny do tych siedmiu początkowych o gotowe.
opis katalogowy:
HASLO sygnatura
Opis katalogowy
Znormalizowany opis bibliograficzny
Www.bn.org.pl
ISMN - Numer od druków dźwiękowych
C2
G
C3
Za tydzien norma pn-82 n-01152.00 post.. Ogolne tu: strefy opisu, elementy opisu, znaki umowne, lenartowicz: przepisy: s. 1-9/jednostka opisu, zawartosc I budowa opisu, stopnie szczegolowosci, forma graficzna, zrodla danych, s. 10-43. Tu: przepisy dwoch pierwszych stref _ strefa tytulu I oznaczenia odpowiedzialnosci I strefa wydania. Do tego norma A1 (zmiany w sprawie strefy wydania. - zródlo danych)
Notatka
PN-74/N-01152.00
Biblioteka Narodowa, Instytut Bibliograficzny, Warszawa
Strefa - grupa elementów opisu bibliograficznego, będąca wyodrębnioną częścią jego struktury.
7 stref opisu książek:
1. Tytuł I oznaczenie odpowiedzialności.
Tytuł właściwy
Równoległy =
Dodatek :
Pierwsze oznaczenie odpow. /
Następne oznaczenie odpow. ;
2. Wydanie
Oznaczenie wydania . -
równolegle oznaczenie wydania =
1. Ozn. Odpow. Dot. Wydania /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Wydania ;
Dodatkowe oznaczenie wydania ,
1. Ozn. Odpow. Dot. Dod. Wydania /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Dod. Wydania ;
3. *Strefa specjalna, nie ma zastosowania dla książek . -
4. Adres wydawniczy /publikacja, dystrybucja
Pierwsze miejsce wydania . -
Nast. Miejsce wydania ;
Nazwa wydawcy :
Data wydania ,
Miejsce produkcji (
Nazwa produkcji :
Data produkcji , )
5. Opis fizyczny
Określ. postaci, liczba jednostek . -
Inne cechy fizyczne :
Rozmiary dokumentu ;
Oznaczenie dokumentu towarzysz. +
6. Seria
Tytuł serii . - (
Tytuł równoległy serii =
Dodatek do tytułu serii :
1. Ozn. Odpow. Dot. Serii /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. serii ;
ISSN serii ,
Numeracja w obrębie serii ; ) - bez podserii po poprawce! Tu koniec!
Oznaczenie i/lub podtytuł serii .
Tytuł równoległy podserii =
Dodatek do tytułu podserii :
1. Ozn. Odpow. Dot. Podserii /
Nast. Ozn. Odpow. Dot. Podserii ;
ISSN podserii ,
Numeracja w obrębie podserii ; )
7. Uwagi . -
8. ISBN i sposób uzyskania książki
Międzyn. znorm. lub inny numer . -
Tytuł kluczowy =
Sposób uzyskania lub cena :
Objaśn. dod. Do elem. Tej strefy ( )
Dokumenty kartograficzne, 6 dźwiękowe, 8 stare druki, 9 niewydajne,
Źródła danych:
a) z głównej strony tytułowej (lub jej substytutu - zaznaczyć to w uwagach)
b) z prelimiminariów (stopki redakcyjnej, karty tytułowej)
c) z innych części książki (grzbietu, wstępu, tekstu, dodatków)
d) ...
Iwa.4