ZACHOWANIA AGRESYWNE MŁODZIEŻY
Zachowanie się agresywne jest jednym z rodzajów zaburzeń w kontaktach społecznych dzieci i młodzieży. Może ono wystąpić w grupie rówieśniczej, przyjmując formę kłótni, bójek, dokuczania, skarżenia, złośliwych plotek i pomówień.
Przedmiotem agresji są osoby dorosłe, np. nauczyciele, rodzice, sąsiedzi lub osoby obce. Bywa też ona skierowana na inne istoty żywe oraz na przedmioty, przybierając postać znęcania się nad zwierzętami, łamania roślin, niszczenia przedmiotów stanowiących własność społeczną lub innych osób.
Dzieci agresywne sprawiają poważne trudności wychowawcze, gdyż ich zachowanie cechuje się brakiem zdyscyplinowania, powodując naruszanie regulaminu szkolnego oraz różnych norm współżycia społecznego.
Jednostka agresywna wywiera destrukcyjny wpływ na stosunki społeczne w grupie, powodując powstawanie w niej różnych konfliktów. Przejawem agresywności bywają też czyny chuligańskie i przestępcze przyjmując formę napadu, pobicia, gwałtu.
Jedną z przyczyn agresywnego zachowania się dzieci jest np. poczucie krzywdy, wywołujące emocje gniewu, wrogości, zdenerwowania. Powstają one np. wskutek przeszkadzania w zabawie, przezwisk kolegów, niesprawiedliwej oceny, przykrych wydarzeń losowych, niepowodzeń szkolnych oraz stosowania surowych kar fizycznych przez rodziców.
Agresywne zachowanie się dzieci i młodzieży bywa też następstwem niezaspokojenia potrzeby miłości, uznania społecznego i samodzielności.
Niezaspokojenie potrzeby miłości jest wywołane oziębłością uczuciową rodziców, brakiem z ich strony objawów serdeczności i życzliwości, nadmierną surowością oraz częstym stosowaniem kar fizycznych. Dziecko staje się nieraz agresywne wskutek niedostatecznego uznania społecznego, spowodowanego zbyt częstym upominaniem go, wytykaniem mu różnych wad i braków, stawianiem za przykład dobrze uczących się lub zachowujących się kolegów.
Również nadmierne ograniczanie samodzielności dziecka zbyt licznymi zakazami i nakazami pochodzącymi od dorosłych, może spowodować jego agresywne zachowanie się.
Agresja bywa też następstwem naśladownictwa tzw. modeli.
Modelem może być agresywne zachowanie się matki lub ojca, sąsiadów lub przechodniów na ulicy. Dzieci naśladują też zachowania kolegów w szkole, na podwórzu i w innych sytuacjach.
Często dzieci czerpią wzory zachowań za pośrednictwem mediów, szczególnie telewizji, gdzie bardzo często pojawiają się sceny bójek, napadów, morderstw, brutalnego zachowania się. Szczególnie niebezpieczne stają się te sceny wówczas, gdy osoby zachowujące się agresywnie budzą podziw młodego człowieka, np. jest to jego ulubiony aktor, piosenkarz, sportowiec, itp. Dlatego też należy dążyć do ograniczania wpływu telewizji, kontrolując
co dzieci oglądają i ile czasu spędzają przed szklanym ekranem.
Z agresją mamy do czynienia także u dziecka, które grozi rodzicom, że w razie nie spełnienia jego żądań, zniszczy określony przedmiot, zdemoluje mieszkanie lub ucieknie z domu. Uleganie groźbom przyczynia się do utrwalenia takiego postępowania.
Powstaje zatem pytanie : Jak zapobiegać agresji ?
Na początku lat 70- tych amerykanie sugerowali, aby wyprodukować lek przeciwko okrucieństwu, który podawałoby się ludziom jako środek na zredukowanie przemocy
i agresji. Jest jednak mało prawdopodobne, aby dało to pożądany efekt.
Jednym ze sposobów jest np. argumentacja rozumowa. Psychologowie poszukują różnorodnych technik perswazji. Wiele z nich opracowano z myślą o dzieciach.
Dla przeciętnego obywatela oczywistym sposobem redukowania agresji jest jej karanie. Postępowanie takie opiera się na założeniu, że kara będzie nauczką za popełnione czyny i im będzie ona surowsza, tym lepiej. Wykazano jednak, że surowa kara powoduje tylko przejściowe zahamowanie zachowań agresywnych. Równocześnie powoduje przeniesienie agresji na inne osoby lub przedmioty. Kara może być pożyteczna , jeśli stosuje się ją w rozsądny sposób.
Inna możliwość polega na nagradzaniu dziecka za nieagresywne zachowania. Strategia ta opiera się na założeniu, że dzieci często zachowują się agresywnie w celu zwrócenia na siebie uwagi innych.
- 2 -
Należy uczyć dzieci, by nie reagowały na frustrujące zdarzenia w sposób gwałtowny i destruktywny, by umiały spokojnie rozwiązywać konflikty, by zachowywały się asertywnie w kontaktach z innymi ludźmi.
Ważnym hamulcem dla agresywnego zachowania jest wyraźna wskazówka, że zachowanie takie jest niewłaściwe np. sama obecność innych osób, które w takich samych okolicznościach są opanowane i spokojne.
Działania redukujące agresję powinny obejmować zarówno rodziców, jak i dziecko.
Bardzo ważny jest partnerski kontakt z rodzicami, atmosfera życia rodzinnego.
Dziecko powinno czuć się potrzebne, kochane, by zdawało sobie sprawę, że rodzice dzielą
z nim jego radości i niepowodzenia, smutek i złość, że rozumieją je nie tylko powierzchownie, biorąc pod uwagę jego słowa i zachowania, ale także to, co tkwi głębiej – jego uczucia i potrzeby.
opracowała mgr Elżbieta Kilarska
listopadowy-chomik