MacLean Alistair - Żegnaj Kalifornio.pdf - ██ Sensacja i Kryminały - wojomak

Alistair Mac$lean

Goodbye Kalifornio!

Z angielskiego tłumaczył Tadeusz Markowski z wydawnictwo "Orbita", Warszawa 1990 r.

Przedmowa Ziemia zadrżała 9 lutego 1972 roku, dokładnie o piątej pięćdziesiąt dziewięć i

czterdzieści sekund. W porównaniu z innymi wstrząsami, ten trudno było określić jako wart uwagi. Z

pewnością nie był poważniejszy niż wstrząsy nawiedzające Tokio i jego okolice dziesiątki razy w

roku. Zatrzęsły się wiszące lampy, kilka niestarannie postawionych na półkach przedmiotów spadło

na ziemię, ale były to jedyne dające się zauważyć efekty przechodzącej fali. Wtórny wstrząs, o wiele

słabszy, nastąpił dwadzieścia sekund później. W rezultacie było to więc zdarzenie nie warte uwagi,

ale pamiętne, przynajmniej dla mnie, gdyż było to pierwsze trzęsienie ziemi, jakie przeżyłem.

Uczucie, że ziemia pod stopami zaczyna się ruszać, należy do szczególnie bulwersujących przeżyć.

Epicentrum wstrząsu znajdowało się zaledwie kilka kilometrów od mojej siedziby, więc następnego

dnia pojechałem obejrzeć to miejsce. Miasteczko Sylmar leży kilka kilometrów na północ od Los

Angeles w Dolinie San Fernando, w Kalifornii, oczywiście. Widać było liczne uszkodzenia

budynków, ale żadne nie było poważne, z wyjątkiem jednego. Najsilniej bowiem został dotknięty

Rządowy Szpital Weteranów. Przed trzęsieniem stały tam równolegle do siebie trzy budynki. Dwa

zewnętrzne stały nadal, na pozór zupełnie nietknięte. Natomiast środkowy zawalił się jak domek z

kart, został całkowicie zniszczony. Ani jeden element jego konstrukcji nie ostał się w stanie

nienaruszonym. Ponad sześćdziesięciu pacjentów poniosło śmierć. Dziwne, że tak znaczne szkody

spowodował wstrząs o znikomej sile. Moc trzęsienia ziemi określa się według skali Richtera od zera

do dwunastu stopni. Trzeba pamiętać, że siła trzęsienia ziemi, mierzona skalą Richtera, rośnie nie

arytmetycznie, ale logarytmicznie. Tak więc sześć stopni według Richtera odpowiada wstrząsowi

dziesięciokrotnie silniejszemu niż siła pięciu lub stukrotnie silniejszemu niż siła czterech stopni.

Trzęsienie ziemi, które zniszczyło budynek szpitala w Sylmar miało siłę sześciu i trzech dziesiątych

w skali Richtera. To zaś, które zniszczyło San Francisco w 1906 roku, odpowiadało wówczas sile

ośmiu i trzech dziesiątych stopnia (lub, jak kto woli, siedmiu i dziewięciu dziesiątych we

współczesnej, zmodyfikowanej skali). Tak więc wstrząs w Sylmar miał zaledwie jeden procent

skutecznej mocy trzęsienia w San Francisco. Jest to, być może, uspokajająca

informacja, ale dla osób o nadmiernie rozwiniętej wyobraźni i ona może być przerażająca. Bardziej

jednak przerażający może być fakt, że nigdy nie zarejestrowano wielkiego - choć określenie

"wielkie" oznacza każdy wstrząs o sile ponad osiem stopni - trzęsienia ziemi w pobliżu

jakiegokolwiek miasta. Z wyjątkiem budzącego grozę trzęsienia ziemi w północnych Chinach w

czerwcu 1976 roku, kiedy to, według nigdy nie potwierdzonych przez stronę chińską szacunków, w

mieście Taughsan i jego okolicach zginęło siedemset pięćdziesiąt tysięcy ludzi. Prawo wielkich liczb

mówi jednak, że trzęsienia ziemi nie zawsze występowały w nie zamieszkanych lub mało

zaludnionych okolicach. I jeżeli ktoś nie chowa głowy w piasek, to musi zdać sobie sprawę z tego, że

jest to zjawisko bardzo prawdopodobne także dzisiaj. Użyto tu określenia "prawdopodobne",

ponieważ prawo wielkich liczb zostało w tym wypadku wzmocnione obserwacją, że trzęsienia ziemi

najczęściej występują na wybrzeżach kontynentów i wysp. A właśnie tam, ze względu na dogodne

położenie handlowe i komunikacyjne, powstało sporo wielkich miast świata. Tokio, Los Angeles czy

San Francisco - to tylko trzy przykłady takich miast. I nic w tym dziwnego. Przyczyny występowania

trzęsień ziemi oraz wybuchów wulkanów nie budzą już zasadniczych kontrowersji geologów.

Naukowcy ustalili, że w niewyobrażalnie odległej przeszłości zjawisko pojawiania się lądów

przebiegało w ten sposób, że najpierw utworzył się jeden superkontynent, a ze wszystkich stron

otaczał go jeden superocean. Z upływem czasu, z przyczyn wciąż jeszcze niezbyt

dokładnie poznanych, nastąpił podział tego tworu na kilka kontynentów, z których każdy unosił się na

swojej płycie tektonicznej, pływającej na wciąż roztopionej magmie tworzącej jądro Ziemi. Owe

płyty tektoniczne od czasu do czasu zderzają się i ocierają o siebie. Na skutek owych zderzeń

powstają fale przenoszące się ku powierzchni, które powodują wybuchy wulkaniczne lub właśnie

trzęsienia ziemi. Większa część stanu Kalifornia znajduje się na Płycie Północno_Amerykańskiej,

która, choć porusza się na zachód, nie jest tak naprawdę najgroźniejszą płytą tektoniczną.

Prawdziwym nieszczęściem Kalifornii jest fakt, że pozostała jej część znajduje się na Płycie

Północnego Pacyfiku, która, niestety, wciąż obija się o Chiny, Japonię i Filipiny. Począwszy od

miejscowości San Andreas na zachód rozciąga się właśnie ów nieszczęsny obszar. Płyta Północnego

Pacyfiku nieco się obraca i jej ruch poniżej terenu Kalifornii odpowiada ruchowi w kierunku

północno_zachodnim. Kiedy napięcia na styku obu płyt stają się zbyt silne, wtedy następuje ich

rozładowanie w kierunku właśnie północno_zachodnim, wzdłuż tzw. Uskoku San Andreas, co

wywołuje trzęsienia ziemi, którymi kalifornijczycy niezbyt się już przejmują. Rozmiar tych uskoków

zależy głównie od wielkości wstrząsu. Czasami może się nawet zdarzyć, że nie wystąpi żadne boczne

przesunięcie. Innym razem może ono mieć rozmiar trzydziestu czy sześćdziesięciu centymetrów. Ale

mimo ogromnych konsekwencji takiego założenia nie możemy przecież odrzucać możliwości

zaistnienia bocznego przesunięcia rzędu kilkunastu metrów.

Prawdę mówiąc, w tej dziedzinie wszystko jest możliwe. Aktywna sfera sejsmiczna i wulkaniczna

otaczająca Pacyfik znana jest jako tak zwany Pierścień Ognia. Uskok San Andreas stanowi jego

integralną część. W obrzeżach tego właśnie Pierścienia Ognia wystąpiły dwa najbardziej

monstrualne trzęsienia ziemi, jakie kiedykolwiek zarejestrowano w historii: w Japonii i Ameryce

Południowej. Oba miały siłę rzędu ośmiu i dziewięciu dziesiątych stopnia w skali Richtera.

Kalifornia nie może sobie rościć większego prawa do boskiej opieki niż pozostałe części Pierścienia

Ognia i należy liczyć się z tym, że następne monstrum tektoniczne - powiedzmy sześć razy silniejsze

niż wstrząs w San Francisco - nastąpi, załóżmy, w San Bernardino, skutecznie strącając miasto Los

Angeles do oceanu. A przecież skala Richtera ma dwanaście stopni! Trzęsienia ziemi występujące na

Pierścieniu Ognia mają jeszcze jedną cechę - mogą występować zarówno jako wstrząsy podwodne,

jak i podziemne. W tym pierwszym przypadku powstaje olbrzymia fala przypływu. W roku 1976

miasto Mindanao na Filipinach zostało zatopione i kompletnie zniszczone, grzebiąc w wodzie tysiące

istnień ludzkich. Do tej tragedii doszło w wyniku trzęsienia ziemi, którego epicentrum znajdowało się

w stożkowo uformowanej Zatoce Moro. Na skutek wstrząsu powstała pięciometrowa fala przypływu,

która zatopiła całe wybrzeże. Taki właśnie podwodny wstrząs u brzegów San Francisco mógłby

zdewastować Zatokę Kalifornijską i prawdopodobnie nie oszczędziłby miasta Sacramento i San

Joaquin, które leżą w dolinach. Jak się rzekło, bezpośrednią

przyczyną wstrząsów tektonicznych jest właśnie owa wędrownicza natura płyt tektonicznych. Ale są

również dwie inne prawdopodobne przyczyny mogące wywołać trzęsienie ziemi. Pierwszą z nich jest

promieniowanie słoneczne. Wiadomo przecież, że siła i zawartość wiatru słonecznego znacznie się

zmienia, i to w sposób zupełnie nie dający się przewidzieć. Wiadomo również, że może on znacznie

wpłynąć na strukturę chemiczną naszej atmosfery, co z kolei może rzutować na przyśpieszenie lub

hamowanie rotacji Ziemi. Jest to zjawisko prawie niewykrywalne, bo mierzalne jedynie w setnych

częściach sekundy, ale przecież może ono wpływać (tak mogło się zdarzyć w przeszłości) na nie

zakotwiczone płyty tektoniczne. Wiele teorii naukowych stwierdza, że wpływ grawitacji różnych

planet oddziałuje na Słońce, modulując owe wiatry słoneczne. Jest to o tyle bardziej interesujące, że

w 1982 roku nastąpi rzadkie, liniowe ułożenie planet Układu Słonecznego. Jeżeli ta teoria, nazwana

Efektem Jowisza (od tytułu książki napisanej przez doktorów Johna Gribbina i Stephena

Plagemanna), jest prawdziwa, to owe ułożenie liniowe planet wywoła niebywałą aktywność Słońca,

co z kolei będzie miało niebagatelny wpływ na prędkość obrotu Ziemi. Tak więc naukowcy oczekują

nadejścia roku 1982 z wielkim zainteresowaniem i nie mniejszą obawą. Drugim potencjalnym

sprawcą trzęsienia ziemi może być człowiek. Od zarania ludzkości człowiek bezmyślnie i na oślep

ingerował w procesy natury i nic nie wskazuje na to, by kiedykolwiek owych ingerencji zaniechał.

Gatunek, który

najpierw modlił się do sił natury, a potem poznał i wykorzystał jej najgłębsze tajemnice, wieńcząc to

dzieło bombą wodorową, zdolny jest do wszystkiego. Sam pomysł kontrolowania przez człowieka

trzęsień ziemi - za pomocą kontrolowanych wybuchów - nie jest nowy, przeprowadzono już bowiem

tego typu doświadczenia. Na nieszczęście (choć było to oczywiście nieuniknione) jednocześnie

pojawiła się idea, aby wykorzystać ten pomysł jako interesującą innowację w przyszłej wojnie

jądrowej. Myśl ta na tyle głęboko zawładnęła niektórymi ludźmi, że podpisano już międzynarodowe

umowy, poparte szczerymi przysięgami, zabraniające używania broni jądrowej w sposób zagrażający

środowisku naturalnemu, na przykład przez skażenie atmosfery czy też wywołanie fali przypływu.

Istnienie tych umów posłuży, oczywiście jedynie przyspieszeniu gorączkowych prac nad pełnym

wykorzystaniem wszelkich możliwości owych "broni, o których nawet nie wolno myśleć". Zajmą się

tym zwłaszcza supermocarstwa. Wystarczy przypomnieć sobie, co wynikło z podpisania słynnego

traktatu S$a$l$t, który spowodował natychmiastowe zdwojenie wysiłków przez naukowców obu

stron w poszukiwaniu odpowiednika "złotego Graala", co zaowocowało rozwojem nowych i coraz

bardziej przerażających środków zagłady wielkich mas ludzkich. Podpisanie nic nie znaczących

skrawków papieru nie usunie przecież cętek ze skóry leoparda. Oprócz jednak zastosowań czysto

wojennych pomysł ten można również wykorzystać w innych celach. I o tym właśnie jest ta książka.

Rozdział I Ryder otworzył oczy i niechętnie sięgnął po słuchawkę telefonu. - Słucham? - Mówi

porucznik Mahler. Przyjeżdżaj natychmiast. Razem z synem. - Co się stało? Porucznik przywiązywał

na ogół wielką wagę do tego, by podwładni zwracali się do niego per "sir", ale w przypadku

sierżanta Rydera poddał się wiele lat temu. Ryder rezerwował ten sposób zwracania się dla osób,

które poważał; ale żaden z jego przyjaciół czy znajomych nie usłyszał nigdy tego słowa z jego ust. -

Nie przez telefon - odparł Mahler. Z drugiej strony linii słuchawka spoczęła na widełkach. Ryder z

ociąganiem podniósł się, włożył marynarkę i zapiął środkowy guzik, by ukryć smitha and wessona,

kaliber 38, który tkwił przy lewym boku, w miejscu, gdzie Ryder kiedyś miał talię. Nadal ociągając

się, jak tylko może ociągać się człowiek, który skończył właśnie dwunastogodzinną służbę, obrzucił

pokój spojrzeniem - perkalikowe zasłonki, pokrowce na fotele - różne drobiazgi i wazony pełne

kwiatów - wszystko to świadczyło o tym, że sierżant Ryder nie jest kawalerem. Wszedł do kuchni i z

żalem chłonąc aromaty płynące z garnka, wyłączył kuchenkę. Następnie dopisał: "Wyszedłem do

miasta" - na kartce z instrukcją, kiedy i przy jakiej temperaturze powinien przekręcić odpowiednie

pokrętło - co było szczytem umiejętności kulinarnych, jaki zdołał osiągnąć podczas dwudziestu

siedmiu lat małżeństwa. Samochód zaparkowany był na podjeździe. W czymś takim żaden

szanujący się policjant nie chciałby zostać zastrzelony. To, że Ryder był właśnie szanującym się

policjantem, nie pozostawiało żadnych wątpliwości. Ale jako wywiadowca miałby niewielki

pożytek z błyszczącej limuzyny ze świetlnym napisem "Policja" i migającymi światłami. Jego

samochód - nazwany tak z braku lepszego określenia - był starym i poobijanym peugeotem w rodzaju

tych, jakie uwielbiają paryżanie o sadystycznych skłonnościach, z przyjemnością obserwujący, jak

kierowcy lśniących limuzyn zwalniają i zjeżdżają na bok za każdym razem, gdy we wstecznym

lusterku dostrzegą taki zabytkowy rydwan. Cztery bloki od swego domu Ryder zaparkował, przeszedł

po wyłożonej płytami ścieżce i nacisnął dzwonek. Drzwi otworzył młody mężczyzna. - Wkładaj

mundur, Jeff - powiedział Ryder. - Wzywają nas. - Obu? Po co? - Zgadnij. Mahler nic nie chciał

powiedzieć. - To przez te seriale kryminalne, które ogląda w telewizji. Jeśli nie jest się tajemniczym,

to jest się kompletnym zerem. Jeff zniknął, by dwadzieścia sekund później wrócić w zawiązanym bez

zarzutu krawacie. Dopiął mundur. Ojciec i syn tworzyli szczególnie kontrastową parę. Sierżant Ryder

wyglądał jak ciężarówka pamiętająca lepsze dni. Wymięta marynarka i pozbawione kantu spodnie

sprawiały wrażenie, jakby ich właściciel sypiał w ubraniu przez cały tydzień. Ryder mógłby rano

kupić sobie nowy garnitur, a już wieczorem handlarz starzyzną, aby uniknąć spotkania, przeszedłby na

drugą stronę ulicy na sam jego widok. Miał gęste czarne włosy i takież

wąsy, a z jego znużonej i pomarszczonej twarzy patrzyły oczy, które w ciągu życia ich właściciela

widziały za dużo i nie zdołały polubić tego, co zobaczyły. Jeff Ryder był o parę centymetrów wyższy

i o wiele szczuplejszy. Nieskazitelny mundur Kalifornijskiej Policji Drogowej wyglądał na nim, jaby

został uszyty na miarę przez znany dom mody. Odziedziczone po matce jasne włosy i niebieskie oczy

rozświetlały twarz żywą, ruchliwą i inteligentną. Tylko jasnowidz mógłby odgadnąć, że Jeff jest

synem sierżanta Rydera. Po drodze zamienili tylko dwa zdania. - Matka wciąż jeszcze nie wróciła -

powiedział Jeff. - Czy ma to jakiś związek z tym wezwaniem? - Zgadnij. Centralny komisariat policji

mieścił się w obskurnym ceglanym budynku, który od dawna nadawał się tylko do rozbiórki.

Wyglądał tak, jakby został specjalnie zaprojektowany po to, aby psychicznie złamać licznych

złoczyńców, którzy wchodzili lub byli wciągani w jego progi. Dyżurny, sierżant Dickson, obrzucił

ich poważnym spojrzeniem, które zresztą nie znaczyło nic szczególnego. Sama bowiem natura

pełnionej przez niego służby wykluczała wszelką skłonność do niefrasobliwości. Wykonał ręką gest

pełen zniechęcenia i oznajmił: - Jego eminencja czeka. Porucznik Mahler wyglądał równie

odpychająco jak budynek, w którym urzędował. Był wysoki, miał przyprószone siwizną skronie,

wąskie wargi niezdolne do uśmiechu, cienki, orli nos i oczy pozbawione wszelkich emocji. Nikt go

nie lubił, bo zasłużył sobie na reputację służbisty. Ale też nikt nie

MacLean Alistair - Żegnaj Kalifornio.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: