Kościelska M. „Oblicza upośledzenia” , r.III, s. 107-114, 120-132
Badania Hanny Szczepańskiej – dot. funkcjonowania językowego dzieci z UU. Hipoteza – aktywność werbalna dzieci ma uwarunkowania społeczne
· Badała uczniów klasy I i II szkoły specjalnej w Wawie, przeznaczanej dla dzieci z LNI. Badano 23 dzieci w wieku 8,4 do 11,1 rż.
· Wiek umysłowy dzieci zawierał w granicach od 4,6 do 7,0 czyli odpowiadał poziomowi funkcjonowania intelektualnego dzieci ze starszych grup przedszkolnych
· Rozwój mowy we wszystkich przypadkach orzeczono jako opóźniony, ponadto w połowie przypadków stwierdzono wady artykulacji lub jąkanie
ð Zadanie stawiane dzieciom polegało na opowiedzeniu treści obrazków. Różnice w zorganizowanych sytuacjach zadaniowych polegały na tym, że w jednej sytuacji dziecko i osoba dorosła oglądały obrazek razem (percepcja wspólna) a w drugiej dziecko samo (percepcja izolowana)
ð Dodatkowo osoba dorosła oceniała wypowiedz dziecka
ð W zorganizowanych sytuacjach badawczych osoba dorosła przeprowadzająca eksperyment raz zachowywała się biernie, przyjmując bez komentarzy opowiadanie dziecka, kiedy indziej zaś udzielała „wzmocnień”
ð Matryca sytuacji zadaniowych wyglądała następująco:
A. Osobna percepcja obrazka przez dziecko, dorosły bierny
B. Wspólna z dorosłym percepcja obrazka, --||---
C. --------||---------, dorosły oceniający
ð w każdej sytuacji pokazywano inny obrazek
ð przyjęto następujące wskaźniki aktywności językowej dzieci
- długość wypowiedzi
- liczba informacji zawartych w opowiadaniu na temat obrazka
- sposób ujęcia treści obrazka
WYNIKI BADAŃ:
1) Długość wypowiedzi była w istotny sposób większa w sytuacji percepcji osobnej
2) W sytuacji percepcji osobnej wzrastała zawartość informacyjna wypowiedzi; dzieci podawały więcej szczegółów na temat obrazków
3) Nie stwierdzono różnic w sposobie przedstawiania treści obrazka w zależności od charakteru percepcji. W obu typach proporcja przypadków wyliczenia, opisywania i interpretowania były podobne
4) Zaobserwowano zróżnicowanie fluencji słownej, dzieci zwiększały długość wypowiedzi, kiedy dorosły był aktywny i udzielał wzmocnień
5) Bezwzględnie najdłuższe były wypowiedzi w sytuacji osobnej percepcji bez oceniania
6) W sytuacji oceniania wzrastała tez zawartość informacyjna wypowiedzi dzieci
7) Najwięcej informacji dzieci udzielały w sytuacji oddzielnej percepcji z nieoceniającym dorosłym, drugie miejsce sytuacja percepcji wspólnej z oceniającym dorosłym, a na koniec ta trzecia
Badania ujawniły wrażliwość dzieci na przedstawione w sytuacjach zadaniowych różne właściwości sytuacji społecznych
Autorka przeprowadziła analizę różnic indywidualnych między dziećmi, koncentrując się na wskaźnikach fluencji słownej (długość wypowiedzi). Wyróżniono 3 grupy dzieci:
· słaba – śr liczba wyrazów – 6dz
· średnia – śr liczba 31 do 50 – 12 dz
· dobra – powyżej 50 – 5 dzieci
W grupie dzieci dobrych wszystkie modyfikowały swoje wypowiedzi w zależności od zachowania partnera, w grupie średnich 1/3 badanych funkcjonowała w sposób jednakowy we wszystkich typach sytuacji, nie licząc się ze zmianami, a w grupie dzieci słabych połowa nie była wrażliwa na cechy sytuacji
¨ Można zakładać, że przy bardzo małej sprawności językowej nie ma szans na modyfikowanie jakości wypowiedzi w zależności od sytuacji. Ten brak wrażliwości nie musi świadczyć o niemożności różnicowania sytuacji na poziomie umysłowym , ale odzwierciedlać bardzo niski poziom kompetencji językowych
Różnice w funkcjonowaniu językowym dzieci w dużym stopniu zależały od stworzonych im sytuacji społecznych. Na jednych działało aktywizująco na drugich hamująco
GOTOWOŚĆ KOMUNIKACYJNA
To gotowość do wchodzenia w kontakty z innymi ludźmi. Celem tych kontaktów jest:
- wymiana emocjonalna
- wymiana informacyjna
- wymiana rzeczowa
- dzielenie się doświadczeniami
Badania z zakresu psychologii rozwojowej sugerują, że gotowość do komunikowania się z otoczeniem jest niemowlęciu dana od urodzenia, a jej doskonalenie polega na:
- uczeniu się adresowania komunikatów
- uczeniu się znaczenia komunikatów odbieranych od otoczenia
- bogaceniu treści komunikatów
- różnicowaniu form komunikowania się
Podstawową rolę w rozwoju tej gotowości odgrywa relacja dziecka z matką. Stanowi ona matrycę do tworzenia się form komunikacji z innymi ludźmi
Badania Ewy Głód
· Specjalny Ośrodek Szkolno- Wychowawczy dla Dzieci w Warszawie – oddział przedszkolny
· 9 dzieci w wieku 5-8lat
· Poziom rozwoju dzieci w 7 przypadkach to LNI, a w 2 – UNI, szóstka dzieci przeszła do zakłady z Domu Małego Dziecka, a jedno z domu rodzinnego
· Urządzono pokój do zabaw i zapraszano indywidualnie dzieci, w dwóch sytuacjach badawczych bawiono się z dziećmi, a trzeciej bawiła się wychowawczyni, a nie eksperymentatorka , która stale się opiekuje dziećmi
· Wprowadzenie drugiej, nieznanej osoby dawało szanse porównania gotowości komunikacyjnej ze względu na te właściwości osób
· Zadanie sformułowane pod adres wychowawczyni, polegało na tym, by zachowywała się ona w sposób naturalny, charakt dla jej zwykłych kontaktów z dziećmi, a eksperymentatorka starała się zgodnie ze swoimi umiejętnościami i intencją stworzyć dziecku max korzystne warunki kontaktu
· Każde spotkanie trwało pół h,
· W analizie skupiono się na takich wymiarach jak: liczba zachowań komunikacyjnych, kierunek adresowania komunikatów, treść komunikatów, forma ich wyrażania i szczególne cechy indywidualne
ð u dzieci z NI wychowywane w zakładzie niewątpliwie istniała gotowość do komunikowania się otoczeniem społecznym
Wnioski:
· gotowość do komunikowania się ma cechy szczególne
· charakteryzują ją pod względem formy –zachowania rozwojowe wczesne, a pod względem treści – powierzchowność, polega na tym, że przedmiotem kontaktu są zewnętrzne cechy sytuacji, natomiast dzieci nie dzielą się wew przeżyciami
· w jednym wypadku obserwowano trudność z odbiorem znaczeń wypowiedzi dziecka przez wychowawczynie i wskutek tego relacja między dzieckiem i otoczeniem zew nosiła znamiona patologiczne
· wprowadzanie zmian w stylu funkcjonowania ludzi dorosłych otwiera nowe możliwości w zakresie komunikowania się z dziećmi
harpia88