PTM 013 (146) - Krążowniki Dragon i Conrad.pdf - Polskie tradycje morskie - witmat1

JERZY PERTEK

KRAZOWIMIKI

DRAGON" I „CONRAD"

WYDAWNICTWO MORSKIE

GDANSK 1969

MINIATURY MORSKIE

tomik 146

Seria: Polskie tradycje morskie

Zeszyt 30 (13): Krazowniki ..Dragon" i ..Conrad"

LEKKI KRA^OWNIK „DRAGON"

W najnowszym dramacie historycznym zachodnioniemiec-

kiego pisarza Rolfa Hochhutha, kt6rego poprzednia sztuka

sceniczna pod tytutem „Namiestnik" (o stosunku papieza

Piusa XII do kwestii zydowskiej w latach II wojny Swiatowej)

zyskata autorowi rozgtos na swiatowq skal§, jeden z dwdch

gidwnych wqtk6w akcji stanowi sprawa tragicznej smierci

gen. Wtadyslawa Sikorskiego. Opierajqc SJQ w duzej mierze

na badaniach i ksia<zce angielskiego historyka Davida

Irvinga, Hochhuth sugeruje widzowi przedstawienia, jak

i czytelnikowi wydanej rbwniez drukiem sztuki, iz tajemnicza

katastrofa gibraitarska zostata spowodowana przez samych

Anglikow, na polecenie Churchilla, przy czym pomyst usmier-

cenia polskiego sojusznika mial wyjsc od doradcy brytyj-

skiego premtera, profesora Cherwella.

W toku scenicznej rozmowy Churchilla z Cherwellem na

tematy polskie dochodzi miedzy innymi do nastQpujqcego

dialogu ilustrujqcego rzekome ktopoty, jakie Brytyjczycy

mieli ponod z Sikorskim w okresie poprzedzajqcym katastrofQ

gibraitarska..

Okladkc? projektowal: ADAM WERKA

Redaktor

Elzbieta Babihska

Redaktor techniczny

Kazimierz

Proch

»Churchill: — Profesorze, opowiadal panu Eden, jak niedawno chciat

Polakom podarowac kr^zownik? Anthony [tj. Eden] powiadomil Sikorskiego,

ze Royal Navy ofiarowuje Polsce dobry okr§t. Tymczasem Sikorski upiera si§,

aby nazwac go „Lw6w". Eden prosi: Ekscelencjo. w oczach rosyjskich Lw6w

jest przeciez rosyjskim miastem! Nazwijcie, proszQ, wasz kra,zownik „Warsza-

wa", albo „Polska" lub ..Gdynia".

Cherwell: — Jaki rezultat?

Churchill: — Sikorski upiera sie. przy „Lwowie". I tak zgina.1 ostatni polski

krazownik!«

WYDAWNICTWO

MORSKIE

GDANSK

1969

Wydanie drugie. Naklad 60000 + 250 egz. Ark. wyd. 3,5. Ark. druk. 2. Papier rolograwiurowy

sat. V kl. 70 g z fabryki papieru w Szczecinie Skolwinie Oddano do skladania 25 V 1969 r.

Podpisano do druku i druk ukonczono w pazdzierniku 1969 r.

Zam. nr 1208/69 L-3 Cena zl 5.—

Poznaftskie Zaktady Graficzne im. M. Kasprzaka. ul. T/Vawrzyniaka 39

dingo po jej zakonczeniu, jak dtugo obie strony uznajq to

za sruszne. Wsp6tpracuja.ce z brytyjska. flota. i tworza.ee

cze§c alianckich sir morskich polskie okr^ty lub grupy okrq-

t6w beda. ptywary pod polska. banderq, dowodzone przez

polskich oficer6w i obsadzone przez polskie zafogi. Opr6cz

polskich okret6w, kt6re juz wsp6lpracujq z brytyjska, flota.,

w skted Oddziaki Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej

Brytanii b§dq mogty wejsc i inne okrety. Ich personel b^dzie

sktedal sie. z obywateli polskich, przy czym opr6cz czynnych

juz za!6g moga. bye powoh/wani do skizby, osiggalni na

terenach kraj6w alianckich i neutralnych, oficerowie i ma-

rynarze rezerwy Polskiej Marynarki Wojennej oraz nie na-

lezgcy do rezerwy oficerowie i marynarze Polskiej Marynarki

Handlowej, jak rdwniez — w wypadku zwi^kszonego za-

potrzebowania — ochotnicy. Dla celdw szkoleniowych prze-

widziano utworzenie odpowiedniego polskiego obozu ka-

drowego. Wszelkie koszty poniesione w zwiqzku z realizowa-

niem tego uktedu przez wtedze brytyjskie zostana. na ich

zgdanie pokryte przez Rzgd Polski. Blizsze szczegoty zwiq-

zane z wprowadzeniem w zycie uktedu postanowiono

sprecyzowac oddzielnq umowQ.

Tegoz samego dnia zostat podpisany dodatkowy protok6t

do uktedu, stwierdzajacy, ze Polski Oddziat Morski bQdzie

sie. znajdowal pod kontrolq operacyjnq brytyjskiej admirali-

cji, przy czym polski attache w Lpndynie bedzie z niq SciSle

wspotpracowat we wszystkich powstatych w zwigzku z tym

sprawach. Wewnetrzna administracja i obstuga personelu

Polskiego Oddziahi Morskiego pozostanie w kompetencji

strony polskiej, personel ten zachowa polskie mundury

i stopnie oraz stosowac sie. bedzie do polskiego regulaminu

sluzby okretowej. Dotychczasowe uzbrojenie i»wyekwipo-

wanie polskich okr§t6w pozostanie niezmienione tak dlugo,

jak to bedzie mozliwe, na wypadek za£ koniecznosci przejscia

na uzbrojenie i ekwipunek brytyjski admiralicja zapewni

wykwalifikowanych specjalist6w wyszkoleniowych. W celu

zakwaterowania i szkolenia kadr strona polska dostarczy

Sztuka Hochhutha „Zo/nierze", z kt6rej fragment wyzej

zacytowano, nie byte dota.d wystawiana na polskich scenach,

a jedynie zrelacjonowana w naszej prasie w korespondencjach

z zagranicy. Jedna z takich korespondencji ukazata sie.

wkr6tce po zachodnioberlirtskiej prapremierze sztuki w paz-

dzierniku 1967 roku. Jej autor, Ryszard Wojna, stwierdzil

na wstepie, iz nietetwo jest w nowej sztuce Hochhutha od-

dzielic historic od polityki i ze Hochhuth nie fatszuje historii.

Niestety, powyzej zacytowany dialog wyraznie przeczy temu

twierdzeniu, a przedstawienie go bez wtesciwego komentarza

mogto wprowadzid w bta.d zar6wno tych wszystkich, kt6rzy

przeczytali wspomniana. korespondencji, jak i tych, kt6rzy

w przysztosci bye moze obejrza. „Zofnierzy" lub przeczytaja.

te. sztuke. w edycji ksigzkowej. Chodzi tu zarowno o rzekoma.

szczodrobliwoSc Brytyjczyk6w robiqeych nam wielomiliono-

wej wartosci prezent w postaci krazownika, jak i sugerowanie

catkowitego braku zmystu politycznego u gen. Sikorskiego,

ktorego up6r miat sprawic, ze prezentu tego polscy marynarze

nie otrzymali. Tymczasem rzeczywistosc byte zupetnie inna.

ZASADY

POLSKO-BRYTYJSKIEJ

WSPOt-

PRACY MORSKIE J

W wyniku rozm6w gen. Sikorskiego, urz§duja,cego wtedy

jeszcze we Francji, a przybytego po raz pierwszy podczas

wojny z oficjalna. wizyta. w charakterze premiera Rzqdu

Polskiego do Londynu, zostat zawarty ukted regulujqcy

wsp6tprace. Marynarki Wojennej~R.P. z Royal Navy na czas

trwania wojny. Zostal on podpisany 18 listopada 1939 roku,

a jego celem byto ustalenie wytycznych wspotpracy polsko-

-brytyjskiej w dziedzinie wojennomorskiej. Wytyczne te

sformutowano w siedmiu artykutech, ktbrych tre§6 w duzym

skr6cie jest nastQpujqca:

Oddziat Polskiej Marynarki Wojennej w Wielkiej Brytanii

b^dzie zwia.zany z Royal Navy na czas trwania wojny i tak

bycia ponosi strona angielska, koszty naprawy strona polska.

Gdyby okrQt zatonql, do strony polskiej nie mozna bedzie roscid

pretensji; zyski z ewentualnej sprzedazy po wydobyciu okretu

przypadnq Anglikom. Gdyby okr§t ulegt uszkodzeniu z winy

strony trzeciej, wdwczas wyptacona przez niq kwota bedzie

uzyta na pOkrycie kosztow naprawy z tym, ze o ile kwota

przewyzszy koszt naprawy, to nadwyzka przypadnie stronie

polskiej, jesli jednak kosztow tych nie pokryje, to strona

polska doptaci r6znic§. W przypadku utraty okretu z winy

trzeciej strony wszelkie odszkodowania otrzymajq Anglicy,

gdyby natomiast ktorys z wypozyczonych Polsce okretow

spowodowat szkody trzeciej stronie, to wbwczas muszq bye

one pokryte z polskich funduszy.

Jak wiec wynika z powyzszych umow polsko-brytyjskich

nie mogto bye mowy o darowaniu przez Anglikow Polakom

jakiegokolwiek okretu. Wszystkie okrety, ktore w toku wojny

zasilily Polskq Marynarki Wojennq, zostaty jej wypozyczone

i nie przestaty bye wtasno^ciq brytyjskq. Uzytkowujqc je

Polska Marynarka Wojenna ponosita wszelkie koszty utrzy-

mania, naprawy i remontu, a pbnadto przewidziano z g6ry,

ze zostanq one zwtocone stronie brytyjskiej w terminie, ktory

zostanie wspolnie uzgodniony. W tym stanie rzeczy sceniczny

prezent — krqzownik pozostaje fikcyjnym wymystem

Hochhutha. Wyrazne uzmystowienie tego faktu czytelnikom

niniejszej broszury wydaje sie potrzebne takze i dlatego, ze

w wiekszosci zeszyt6w wznawianego obecnie cyklu o pol-

skich okrQtach wojennych bedzie mowa wtaSnie o jednost-

kach wypozyczonych Polskiej Marynarce Wojennej przez

Royal Navy na czas wojny.

Tyle co do jednego mitu na temat rzekomo zamierzonego

przez Anglikow prezentu w postaci krqzownika. O tym zai,

czy transakeja ta zostata zrealizowana i czy rzekome niedojS-

cie jej do skutku nastqpito z powodu catkowitego braku

zmystu politycznego u gen. Sikorskiego, dowiedzq sie czy-

telnicy juz na najblizszych stronach niniejszej broszury.

w mozliwie najkr6tszym czasie okret-baze. Brytyjska admi-

ralicja zobowiqzuje sie sciSle wsp6tpracowac we wszelkich

polskich poczynaniach zmierzajqcych do jak najszybszego

i jak najlepszego wzrostu sit Polskiego Oddziatu Morskiego.

Sprawy nie sprecyzowane w protokole bedq w razie potrzeby

przedmiotem bezposrednich dyskusji zainteresowanych stron.

Zgodnie z jednym z punkt6w artykutu uktadu przewidujq-

cego mozliwosc zasilania dotychczasowych polskich okretow

nowymi jednostkami, w maju 1940 roku Anglicy przekazali do

stuzby pod polska. banderq niszczyciel „Garland", a w dru-

giej potowie tego roku niszczyciel „Piorun" i szereg mniej-

szych jednostek. W zwiqzku z tym nawiqzane zostaty nowe

rozmowy polsko-brytyjskie na temat dodatkowej urriowy

regulujqcej dalsze sprawy zwiqzane z przekazywaniem no-

wych okretow. W wyniku tych rozm6w zostat podpisany

w Londynie z poczqtkiem grudnia 1940 roku dodatkowy,

tajny protok6l, uzupetniajqcy uktad i protokot sprzed roku.

Oto w sktocie najwazniejsze jego postanowienia:

Wszelkie okrety, kt6re bedq wypozyczone Polskiej Ma-

rynarce Wojennej, powinny by6 w dobrym stanie nawiga-

cyjnym, jako okrety nowe lub wyremontowane. Przy ich

przekazywaniu powinny by6 kompletnie wyposazone w uzbro-

jenie, paliwo, amunicje, zasoby morskie, zywnosciowe i le-

karskie. Po ich wcieleniu do Polskiego Oddziatu Morskiego

wszelkie koszty utrzymania, napraw i remont6w oraz uposazen

zatog bedq pokryte z polskich fundusz6w. Takze z polskich

funduszow bedq pokryte koszty utrzymania okretow na tym

samym poziomie technicznym co odpowiednie okrety bry-

tyjskie, jak towniez koszty przer6bek i adaptacji, jakie wtadze

brytyjskie zastosujq w danej klasie okretow. Okrety pozostajq

wtasnoSciq angielskq i w terminie, ktory zostanie wsp6lnie

uzgodniony, zostanq zwr6cone w dobrym stanie nawigacyj-

nym, i z takimi samymi zasobami, z jakimi byty wypozyczone.

Gdyby okret w czasie trwania wypozyczenia osiadt na mie-

liznie lub ulegt zniszczeniu, to w wypadku wydobycia (a de-

cyzja w tej miesze nalezy do Anglik6w) koszty wydo-

PTM 013 (146) - Krążowniki Dragon i Conrad.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: