Szczepan Twardoch - Epifania wikarego Trzaski.pdf - Twardoch Szczepan - Konocia

Wydawnictwo Dolnośląskie

Ewie i Marcie

Szarzejące na horyzoncie niebo przygotowywało się do przyjęcia świtu. Listopadowy

przymrozek ściął ziemię, pokrył szronem szyby samochodów, trawę i drzewa, na których

wisiały jeszcze resztki liści, i sprawił, że powietrze straciło przejrzystość, wypełniając się

zmrożoną mgłą. Z dachów w niebo patrzyły muskularne kominy, wyrzucające żółty, biały i

czarny dym, który, mieszając się jak na malarskiej palecie, zawisał pięćdziesiąt metrów nad

ziemią i ścielił się, w pasmach i kłębach, niczym groteskowa kpina z babiego lata.

Ojcowie rodzin, których ryk budzików wyciągnął spod puchowych pierzyn, od

oddychających spokojnie szerokobiodrych żon, zapalali pierwszego papierosa w piwnicach,

wrzucając kolejne łopatki węgla w przygasłe lub ziejące czerwonym żarem czeluście pieców

ceo. Ich żony zakreślały znak krzyża i na wpółprzytomne, klapiąc papciami po lastryku, szły

do kuchni, wyciągały z lodówek ser, kiełbasę i masło, kroiły chleb, gotowały wodę na kawę i

zawijały kanapki w papier.

Skrzypiały kłódki i drżały kraty otwieranych sklepów. Zapach świeżego chleba

wypełzał z rozgrzanej piekarni. Pod pociągnięciami plastikowych skrobaczek szron płatami

schodził z szyb golfów, lanosów, polonezów i maluchów, a kopulujące z cylindrami tłoki

rozgrzewały olej stężały w silnikach. Monotonną mantrą nawoływały się gołębie z odległych

gołębników, a wróble wypełniały powietrze poćwierkiwaniem. Pod ziemią, w chodnikach i

szybach, szychta nocnej zmiany zamieniała się w fajrant.

Józef Lompa, zwany Poniedziałkiem, pakował do torby śniadanie - dwa razy tyle

kanapek co zwykle. Panna Aldona, gospodyni, z fatalistycznym spokojem pompowała dętkę

swojego roweru wigry 3, z której znowu urwisy z dołu spuściły powietrze. Andrzej Zieliński,

proboszcz, nie miał ochoty wychodzić z ciepłego łóżka, patrzył więc na zagrzybiony sufit i

martwił się, skąd weźmie pieniądze na remont dachu plebanii. Kownacka, nauczycielka

matematyki cierpiąca na bezsenność, z zapałem wypisywała obelgi na internetowym forum.

Gerhard Pikulik wrzeszczał w komórkę, besztając swojego pracownika, kierowcę

spóźnionego autobusu relacji Gliwice-Hamburg-Gliwice. Celinka Gwóźdź, anglistka,

daremnie próbowała wzbudzić pożądanie w rozespanym mężu. Teofil Kocik, wariat, kończył

doić krowę i obawiał się, czy nie spóźni się do kościoła. Jadwiga Oleksiak, dyrektor szkoły, z

trudem wciągała majtki wyszczuplające. Młodzież szkolna spała w najlepsze, z cichą

nadzieją, że tego dnia świat się nie zbudzi.

Zastępujący kościelnego elektroniczny automat uruchomił mechanizm dzwonów,

których bicie, wzywając na mszę, poniosło się po dziurawych ulicach, między ogródkami, po

zmarzniętych ugorach, między ścianami blaszanych garaży, przez siatkowe płoty, rachityczne

zagajniki i nieużytki, wciskając się do domów przez dźwiękoszczelne okna.

Wraz z biciem dzwonów rozproszone ciężkimi chmurami światło wydobyło z

ciemności surową bryłę starego kościoła, barokowego stylem pozbawionym wszelkiej

frywolności, spokojnym i statecznym - figura charakteru ludzi, którzy się w nim co niedzielę

zbierali. Na kalenicy ceglastorudego dachu przysiadły wróble, wygnane z zacisznych

zakamarków wieży przez grzmiący spiż.

W środku budzącej się w sklepach, piekarniach i urzędach wsi zapłonęły kościelne okna

światłem elektrycznych żyrandoli.

Bóg patrzy! na swoje Drobczyce.

W oświetlonym kościele sinoniebieskie ciało zdekapitowanego Jana Chrzciciela

tryskało równą strugą krwi, a głowa w ręku kata wznosiła oczy ku niebu. Odziana w

rokokową suknię Herodiada uśmiechała się z satysfakcją, oprawca jeszcze dzierżył miecz.

Ściemniały werniks dodawał barokowemu obrazowi mrocznego nastroju, tylko muślinowe

szaty kobiet i bladość martwego ciała rozjaśniały ciemności lochów.

Starszym braciom z wieży zawtórował mały dzwonek na sznurku, przy wyjściu z

zakrystii. Pociągnięty rączką ministranta, obwieścił początek mszy nielicznym parafianom,

którzy przyszli w poniedziałek do kościoła. Młody ksiądz przyklęknął przed ołtarzem,

ciężkim spojrzeniem obdarzając malowidło z patronem kościoła. Zaspany ministrant klęknął

za nim, po czym obaj zajęli przynależne im miejsca.

- Miłość Boga Ojca, łaska naszego Pana Jezusa Chrystusa i dar jedności w Duchu

Świętym niech będą z wami wszystkimi! - zaśpiewał ksiądz.

- I z duchem twoim - odpowiedziały babcie i Kocik. Poranna Msza Święta w kościele

parafialnym pod wezwaniem Ścięcia Świętego Jana Chrzciciela w Drobczycach rozpoczęła

się. Wierni, czyli lud, wystąpili, jak zwykle, w liczbie dziesięciu osób. Ksiądz wikary Jan

Trzaska, zwany przez parafian księdzem Janeczkiem, a przez starszych „ nowym

kapelůnkjym " 1 , przeprosił w duchu Pana Boga za swoje grzechy, odczytał intencję, po czym

rozpoczął Confiteor.

- Uznajmy przed Bogiem, że jesteśmy grzeszni, abyśmy mogli z czystym sercem złożyć

Najświętszą Ofiarę - wyśpiewał swoim czystym głosem, o którym starsi mawiali: „Kapelůnek

to śpjywajům tak pjyknie, že aže Matka Bosko na figuře śe śmjejům, jak go suyšům" 2 .

Kiedy wierne niemrawymi głosami zaczęły swoje „Spowiadam się Bogu

Wszechmogącemu i wam, bracia i siostry...", wikary, wzbudziwszy w sobie szczery żal za

grzechy, pozwolił na kilkanaście sekund myślom odlecieć, podczas kiedy wargi bezwiednie

wypowiadały jak co dzień te same słowa. Ksiądz Janeczek myślał o śniadaniu, którego nie

zdołał przełknąć, bo obudził się o kwadrans za późno i ledwie zdążył na mszę. Miał nadzieję,

że proboszcz nie zeżre mu dwóch kiełbasek śląskich, które z myślą o śniadaniu ukrył na

najniższej półce lodówki. Proboszcz może nie zeżre, ale jak panna Aldona je znajdzie, to

niechybnie je proboszczowi wkroi do jajecznicy, mrucząc: „ Přeca farořowi śe bardźyj noležy

wušt do smažůnki anželi kapelůnkowi " 1 . Psiakrew. I będzie trzeba iść do spożywczego, po

jakiś serek albo coś innego, byle niedrogiego. Po śniadaniu siąść i szybko odmówić laudesy,

których nie zdążył przed mszą, a potem zaraz do szkoły. Po szkole może trochę spaceru, może

wróciłby przez las, ładny, późnojesienny dzień dzisiaj, może w lesie odmówiłby sobie

brewiarz znowu, jakoś tak fajnie, przysiadzie sobie na pniaku, popatrzy na resztki kolorowych

liści i wzniesie myśli do Pana, potem na farę na obiad, zignoruje gderanie panny Aldony i

ucieknie do pokoju. Nie, psiakrew, poniedziałek, dyżur w kancelarii. Posiedzi więc te dwie

godziny w kancelarii, może nikt nie przyjdzie, po czym pójdzie do siebie, do pokoju. Włączy

komputer i wróci może do artykułu do „Gościa Niedzielnego", o inkulturacji, który miał

skończyć miesiąc temu. Albo poczyta coś, może Augustyna, albo, jeżeli nie będzie miał siły

na nic, to jakąś głupotę. Ostatnio w mieście kupił sobie w taniej książce kilka tandetnych

powieści, dobrych do wieczornego odprężenia. Potem odmówi nieszpory i kiedy usłyszy, że

faroř kładzie się spać, a gospodyni poszła do domu, przepnie wtyczkę z telefonu do modemu i

połączy się na parę minut z netem, ściągnie e-maile od przyjaciół, chyba że znowu nic nie

będzie, bo kto o nim jeszcze pamięta, rozłączy się, odpisze na wszystkie, połączy się znowu i

1 nowym wikarym (Wszystkie przypisy pochodzą od Autora).

22 Wikary śpiewa tak pięknie, że aż figura Matki Boskiej się śmieje, kiedy go słyszy.

11 Przecież proboszczowi bardziej należy się kiełbasa do jajecznicy niż wikaremu.

wyśle. A może przy śniadaniu wrócić znowu do kwestii stałego łącza? Może, jakby Aldony

nie było, bo przy niej to zaraz kończy się gderaniem, że po co księdzu te komputery, niech

ksiądz lepiej się różańcem zajmie.

Smutne brązowe oczy młodego Kocika wpatrywały się w księdza Janeczka z wyrzutem.

Psiakrew, zagapiłem się! - pomyślał.

- Niech się zmiłuje nad nami Bóg Wszechmogący i odpuściwszy nam grzechy,

doprowadzi nas do życia wiecznego -odśpiewał pospiesznie.

- Aaaa-men - odpowiedziały babcie, Kocik i ministrant.

Gładko przeszedł przez „Panie, który umarłeś na krzyżu...", potem do liturgii słowa.

Proboszcz życzył sobie, aby to ministranci odczytywali lekcję, ale ksiądz Janeczek nie miał

ochoty wysłuchiwać dwunastoletniego Piotrusia, wyciskającego z siebie z trudem Boże

Słowa, odczytał więc co trzeba samemu. Dał sobie spokój z kazaniem, po czym nagle zniknął

brzydki kościół, zniknęły babule i Kocik dewot, zniknął ministrancina, a ksiądz Janeczek

odpłynął ku wielkiej Tajemnicy ukrytej w Kanonie Rzymskim, który wikary przedkładał

ponad inne modlitwy eucharystyczne. Tak jak każdego dnia, kiedy podnosił oczy ku

wzniesionej hostii, i dalej tak samo jak sześć lat temu, po święceniach, włos jeżył mu się na

karku, przebiegły go dreszcze, kiedy kawałek opłatka zamienił się w samego Chrystusa. Wino

- krew. Łamanie chleba, okazanie komunikantu wiernym, Agnus Dei, komunia, wywalone

jęzory, na których ksiądz Janeczek kładzie Ciało Chrystusa - amen - niemrawy śpiew. Odbiera

od ministranta patenę, bo z chłopca straszna oferma, i delikatnie zsuwa niewidoczne cząstki

Ciała do kielicha, szepcząc:

- Panie, daj nam z czystym sercem przyjąć to, co spożyliśmy ustami, i dar otrzymany w

doczesności niech się stanie dla nas lekarstwem na życie wieczne.

Puryfikacja kielicha - ksiądz Janeczek patrzy, jak woda poruszona spiralnym ruchem

nadgarstka zabiera z sobą okruchy Ciała.

Koniec. Ogłoszenia. Chciałby im coś powiedzieć, o swoim życiu studenta z dobrego

domu, które porzucił, by zostać księdzem, i o życiu stołecznego księdza intelektualisty, które

wiódł w stolicy, a które zostawił na wezwanie Pana, aby u nich, w tej zapadłej wsi na

brzydkim Śląsku, zapadłym Oberschlesien, dokonywać codziennie cudu Transsubstancjacji.

Tylko po co miałby im to mówić? Pomyślał ponuro, że nie znajdzie tutaj zrozumienia.

Wymamrotał więc porządek mszy świętych w tygodniu, intensywnie myśląc o kiełbaskach.

Pan z wami, babcie, Pan z tobą, Kocik, wariacie.

- I z duchem twoim - odpowiedział lud.

- Niech was błogosławi Bóg Wszechmogący - Ojciec - i Syn - i Duch Święty.

Zatrzeszczały jesienne płaszcze, kiedy babcie nabożnie -czyli, w ich pojęciu, z wargami

w ciup i oczami wzniesionymi ku lampom - żegnały się, zakreślając dłońmi łuki tak szerokie,

jakby zbawienie zależało od długości ramienia. Dlaczego, do jasnej cholery, zawsze klękacie

na moje błogosławieństwo, zamiast wstawać - pomyślał ksiądz Janeczek z rozpaczą i zaraz

przeprosił Pana za przeklinanie w myślach. W sumie, klękają, bo tak je nauczono, kiedy były

dziećmi, a proboszczowi to ciche przemieszanie resztek Tridentiny z Novus Ordo Missae

zdaje się wcale nie przeszkadzać. Kocik zaś dla pewności przeżegnał się trzykrotnie, jakby

płynął wariackim kraulem.

Zwrot za ołtarzem, pokłon, krew tryskająca z bezgłowej szyi Jana Chrzciciela,

trzymajcie się Jasiu Bez Głowy i Głowo Jasia na Tacy, moi niemi przyjaciele na obrazie, nie

dajcie się draniom, i do zakrystii. Piotruś złożył nabożnie ręce - ciekawe, kiedy zaczniesz

wkładać te łapki koleżankom w majtki, syneczku, bo przecież wiem, że ziółko z ciebie jest

pierwszej wody - pomyślał wikary i odmówili modlitwę. Niech teraz ta oferma ministrant

pomoże mu ściągnąć szaty - no, Piotrusiu, żywo. Wytarty ornat ksiądz Janeczek zdjął sam i

odwiesił do szafy, odwiązał cingulum, złożył je jak należy, Piotruś zabrał stułę, pomógł

ściągnąć albę i odwiązał paski humerału. Bolesny skurcz żołądka znowu przypomniał księdzu

Janeczkowi o śniadaniu.

- Dziękuję ci, Piotrze, że pomagałeś mi w złożeniu ofiary Panu. - Ksiądz wyciągnął

swoją dużą dłoń i uścisnął małą rączkę ministranta. Wiedział, że chłopcy doceniają, kiedy po

mszy ksiądz dziękuje im tak po męsku, jak dorosłym.

Wyszli z zakrystii, ministrant poczłapał do szkoły, wlokąc za sobą plecak, a ksiądz

Janeczek z radością skonstatował, że pod gankiem plebanii nie stoi jeszcze rower panny

Aldony, a zatem jego kiełbaski czekają w lodówce.

- Proszę księdza...

Nie. Kocik. Daj mi spokój, Kocik, chcę iść na śniadanie, jest siódma piętnaście rano,

poniedziałek, a ja jeszcze nic nie jadłem, zaraz muszę iść do szkoły. Poza tym źle wyglądasz,

gorączkujesz, chłopie. Ja cię lubię, Kocik, tak jak ja, jesteś tu obcy, nie swój, gorol , też patrzą

na ciebie jak na raroga, jesteśmy chyba nawet w podobnym wieku, jesteś mi bliski, Kocik, ale

nie dzisiaj rano, na Boga, nie dzisiaj rano. Postanowił się nie obracać, może da spokój.

- Proszę księdza, bo ja mam pytanie.

Zawsze masz pytania - pomyślał ksiądz i odwrócił się z rezygnacją.

- No, słucham pana, panie Kocik. O co chodzi tym razem? Wsiowy wariat i dewot już

go dopadł i chwycił za ramię – nie mogę przecież mu powiedzieć, że nie znoszę, kiedy ktoś

mnie trzyma za rękę przy rozmowie, Chrystus by tak nie postąpił.

- Proszę księdza, a jak się opłatek zamienia w ciało Chrystusa, jak ksiądz mówi za

ołtarzem, to w którą część ciała, proszę księdza, że tak zapytam? - wymawiał słowa starannie,

powoli, z namysłem, jak ktoś, kto słabo zna polski i przypomina sobie wyuczone na pamięć

kwestie.

Ze tak zapytasz, Kocik, wariacie, i co ja mam ci odpowiedzieć? Tego to profesorowie

teologii mogą dobrze nie zrozumieć, a ja mam wytłumaczyć tobie, bezdomnemu

włóczykijowi, którego przygarnął gospodarz do pomocy w zagrodzie, a ty z wdzięczności

postanowiłeś się nawrócić, co dobrze świadczy o tych poprzestawianych klepkach w twojej

trzydziestoletniej łepetynie, ale nijak nie pomoże ci zrozumieć Transsubstancjacji.

- No, panie Kocik, w całego Chrystusa po prostu. Niech pan sobie tym głowy nie

zawraca, niech pan lepiej idzie do domu, bo się pański gospodarz gotów jeszcze wściec, że się

od roboty migacie - uciął szybko wikary, patrząc ze smutkiem na pannę Aldonę, która, wolno

naciskając na pedały swojego rometa, nieubłaganie zbliżała się do plebanii.

- Proszę księdza, nic nie jest ważniejsze przecież od Mszy Świętej i Komunii. - Kocik

nie odpuszczał, a wikary wiedział, że chłopakowi ze złamanym nosem nie chodzi wcale o

wątpliwości teologiczne, tylko o kontakt z kapłanem, który, w jego rozumieniu, przybliżał go

do Boga.

I ja ci ten kontakt muszę zapewnić, i zapewnię. Ale nie teraz.

- Jak chce pan pogadać, panie Kocik, to niech pan przyjdzie wieczorem, po siódmej, jak

skończę dyżur w kancelarii, dobrze? - powiedział ksiądz, żegnając się w myślach z

zaplanowanym wieczorem z książką i e-mailami od przyjaciół. Kocik chciał jeszcze coś

powiedzieć, ale wikary już biegł prawie w stronę fary, byle uprzedzić pannę Aldonę. Drzwi

dopadł na tyle późno, że nie wypadało już ich zamknąć za sobą, musiał wpuścić gospodynię

do środka.

Szczepan Twardoch - Epifania wikarego Trzaski.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: