PODSTAWY PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Literatura:

&      Aleksandrowicz – „Zaburzenia nerwicowe, zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych wg ICD-10”

&      Arusztowicz, Bakowicz – „Dziecko niepełnosprawne z dysfunkcją narządu ruchu”

&      Bogdanowicz – „O dysleksji rozwojowej, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu”

&      Braunem – „Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym”

&      ! Garson, Butcher, Mineka – „Psychologia zaburzeń”

&      Granding, Scapiano – „Byłam dzieckiem autystycznym”, PWN Warszawa

&      ! Klimasiński – „Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej”

&      Kościelak – „Funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych umysłowo”

&      Kościelska – „Oblicza w upośledzeniach”

&      pod red. Chodkowskiej – „Mieć dziecko z porażeniem mózgowym”

&      ! Pecyna – „Psychologia kliniczna w praktyce pedagogicznej”, „Dziecko i jego choroba”

&      Pilecka, Majewicz, Zawadzki – „Jak wspomagać psychospołeczny rozwój dzieci niepełnosprawnych somatycznie?”

&      J. Strehlau – „Psychologia – podręcznik akademicki” (rozdział 11).

&      ! L. Grzesiuk – „Psychoterapia – szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy”

&      ! Radochoński – „Zarys psychopatologii dla pedagogów”

&      Seligmann, Walker, Rozenhau – „Psychologia”

&      Scheridan, Radnacher – „Psychologia zdrowia”

&      ! pod redakcją H. Sęk – „Społeczna psychologia kliniczna”

&      ! Wolańczyk, Kołakowski, Skotnicka – „Nadpobudliwość psychoruchowa u dzieci”

&      pod redakcją Pisula, Rda – „Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju dzieci”

Program wykładów:

F        Przedmiot i zadania psychologii klinicznej

F        Dziedziny psychologii klinicznej

F        Podstawowe pojęcia psychologii klinicznej

F        Rozwój

F        Zaburzenia rozwoju

F        Zaburzenia zachowania

F        Rozumienie normy i normalności w psychologii klinicznej

F        Klasyfikacja zaburzeń ze względu na różne kryteria

F        Etiologia zaburzeń (uwarunkowania zaburzeń rozwoju w różnych względach)

F        Przyczyny zaburzeń rozwoju

F        Sytuacje trudne i stres

F        Psychologiczne uwarunkowania zaburzeń rozwoju

F        Depresja, autyzm, schizofrenia

PRZEDMIOT I ZADANIA PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Psychologia kliniczna jest dziedziną psychologii, nie jest to dziedzina jednolita.

Psychologia dzieli się na:

§            psychologię teoretyczną, która była pierwsza i wzrosła na podstawie filozofii

§            psychologię praktyczną (stosowaną)

Psychologia ogólna to system twierdzeń sprawdzonych.

Psychologia to nauka o duszy: psyche – dusza, logos – nauka (w psychologii teoretycznej posługujemy się tą definicją).

Psychologia to nauka o czynnościach wyższych istot żywych, w tym głównie człowieka.

Czynności wyższe to czynności psychiczne, sterowane funkcja mózgu, wynikające z czynności OUN.

Dzisiaj możemy też mówić o zoopsychologii, czyli psychologii zwierząt. U roślin możemy mówić bardziej o reakcji na bodźce.

Zauważyć można, że pojęcie psychologii pojmuje się dziś dość szeroko.

Psychologia to nauka o zachowaniu, zachowanie jest tym zbiorem naszych reakcji złożonych na podstawie, których inni mogą na oceniać, stwierdzić, jacy jesteśmy.

Zachowanie w psychologii polega na regulowaniu relacji, stosunków człowieka z otoczeniem.

Regulacja ta ma dwa poziomy, rodzaje:

Regulacja ośrodkowa – steruje nią OUN, dotyczy ona zachowania się człowieka w środowisku, to poziom wyższy regulacji

Regulacja somatyczna (ograniczona) – to regulacja na poziomie niższym i dotyczy pracy, funkcji narządów wewnętrznych, za ta regulacje odpowiada układ wegetatywny (autonomiczny), który dzieli się na:

§   układ sympatyczny, współczulny – działa pobudzająco, mobilizująco na organizm

§   układ parasympatyczny (przywspółczulny) – działa hamująco, blokująco na pracę narządów wewnętrznych

Dzięki takiej funkcji układu wegetatywnego, gdzie jedna część działa hamująco a druga pobudzająco możliwe jest zachowanie równowagi wewnętrznej organizmu czyli homeostaza.

Działy psychologii teoretycznej:

v       psychologia ogólna – zajmuje się procesami psychicznymi człowieka, jego emocjami, osobowością itp.

v       psychologia eksperymentalna – podobna do psychologii ogólnej (nie teoria a doświadczenie i wniosek)

v       psychologia rozwojowa (rozwoju człowieka) – zajmuje się rozwojami psychicznymi człowieka od poczęcia aż do śmierci, rozwojem procesów psychicznych

v       psychologia społeczna – zajmuje się uspołecznieniem jednostki, jej funkcjonowaniem w społeczeństwie

Działy psychologii praktycznej (stosowanej):

v       psychologia kliniczna

v       psychologia wychowawcza

v       psychologia pracy

v       psychologia sadowa

v       psychologia penitencjarna

v       psychologia sportu

v       psychologia sztuki

v       psychologia zdrowia

v       psychologia resocjalizacji

v       psychologia rewalidacji

v       i inne

Psychologia kliniczna powstała na przełomie lat 50 i 60. Profesor Andrzej Lewicki stworzył pierwsza kategorię psychologii klinicznej i razem z prof. Łózek i Sułowską stworzyli podwaliny dla tej nauki stosowanej.

Z czasem zaczęły masowo powstawać różne placówki psychologiczne.

Czym jest psychologia kliniczna?

Swoim charakterem przypomina psychiatrię, która jest dyscypliną medyczną, dopatrująca się przyczyn zaburzeń u człowieka w jego organizmie i opiera się na leczeniu farmakologicznym. Psychologia kliniczna to nauka społeczno – przyrodnicza. Uwzględnia ono czynnik społeczny, psychologiczny, akcentuje się w niej wpływ środowiska rodzinnego, stresu, problemów. Psychologia kliniczna traktuje człowieka jako jednostkę społeczną. Nie ignoruje się tu czynników biologicznych, jednak górują czynniki społeczne. W psychologii klinicznej nie leczy się farmakologicznie a przy pomocy terapii psychologicznej. Psychologia kliniczna interesuje się nie tylko człowiekiem chorym, ale również zdrowym. Osoba zdrowa na ciele i umyśle również może borykać się z problemami różnego rodzaju np.: osamotnienie, kłopoty w pracy czy tez w rodzinie. Psychologia kliniczna ma wiele wewnętrznych podziałów, nie jest jednolita, można podzielić ją na różne kryteria.

Podział psychologii klinicznej ze względu na różne kryteria.

ze względu na kryterium wieku:

o                     psychologia kliniczna dzieci

o                     psychologia kliniczna młodzieży

o                     psychologia kliniczna dorosłych

o                     psychologia kliniczna osób w wieku senioralnym

ze względu na przedmiot psychologii klinicznej

o                     neuropsychologia

o                     psychozy i nerwice

o                     psychosomatyka

o                     osoby niepełnosprawne

o                     patologia społeczna

a)       neuropsychologia – zajmuje się aspektami zaburzeń i chorób neurologicznych np.: zajmuje się osobami po udarach i wylewach

b)       psychozy i nerwice – dotyczy osób z zaburzeniami psychicznymi a także osób zdrowych psychicznie nie potrafiących poradzić sobie z problemami dni codziennych.

c)       psychosomatyka – człowiek w obliczu choroby, zajmuje się badaniem stanu psychicznego człowieka chorego somatycznie (nie psychicznie), każda choroba ma swoje psychologiczne oblicze, choroba wpływa na psychikę człowieka (pacjenta), ale psychika może wpływać na stan organizmu, wpływ autosugestii na organizm jest bardzo duży.

   Neurotyzm

dystynik                                    schi paranoidalne

schi simplex                                    histeryk

                                                                                                          psychopata

                                               Introwertyzm                                                                         Ekstrawertyzm

                                                                                         NORMA

                                                                                        Sangwinik

CHORY PSYCHICZNIE TO NIE OSOBA CHORA PSYCHICZNIE

CHORY PSYCHICZNIE TO PSYCHOTYK

d)       psychologia osób niepełnosprawnych – zajmuje się problemami społecznymi tych osób, znaczny procent społeczeństwa nie akceptuje osób niepełnosprawnych w swoim środowisku, osoby niepełnosprawne wskazują, że bariery społeczne SA dla nich bardziej uciążliwe niż bariery architektoniczne i inne

Psychologia ta dzieli się na:

¨     aligofrenopsychologię -osoby niepełnosprawne intelektualnie

¨     tyflopsychologię – osoby niewidome i niedowidzące

¨     surdopsychologię – osoby głuche i niedosłyszące

¨     dysfunkcje narządów ruchu – osoby na wózkach inwalidzkich

¨     psychologia chorób przewlekłych

¨     psychologia osób z wadami wymowy

e)       patologie społeczne – to zjawiska narkomanii, sekty, subkultury, samobójstwa i inne, zjawiska te wpływają na psychikę osób dotkniętych tym zjawiskiem a także osób w ich otoczeniu.

PODSTAWOWE POJĘCIA PSYCHOLOGII KLINICZNEJ

Rozwój harmonijny – to rozwój równomierny

Rozwój nieharmonijny – to rozwój nierównomierny, może on być rozwojem przyspieszonym lub opóźnionym. Przyspieszenie może być globalne (całościowe) lub parcjalne (wybiórcze) Opóźnienie podobnie może być globalne lub wybiórcze. Można też mówić o przyspieszeniu lub opóźnieniu.

Zaburzenia rozwoju – to wszelkie niekorzystne odchylenia zarówno w budowie organizmu jak i w sposobie jego funkcjonowania, niezależnie od stopnia, zakresu oraz przyczyn. H. Spionek wyróżnił 2 kategorie zaburzeń:

ú       I kategoria – głębokie i rozległe wady rozwojowe

ú       II kategoria – mikrodefekty rozwojowe

Defekty I kategorii mogą uniemożliwiać naukę szkolną dziecka, natomiast defekty II kategorii utrudniają tę naukę. Obie kategorie defektów mogą powodować zaburzenia zachowania.

Człowiek dobrze przystosowany to człowiek, który:

-    jest w stanie zaspokajać swoje potrzeby biologiczne i społeczne

-    jego zachowanie jest zgodne z przyjętymi normami społecznymi

...